Ανάμεσα στα ξακουστά Κυκλαδονήσια, υπάρχει μία σεμνή «δαντελωτή» νήσος, με δεκάδες αμμουδιές κρυμμένες στην ακτογραμμή της, που αποτελεί ίσως την μακρύτερη ακτογραμμή των Κυκλάδων. Βραχώδεις εκτάσεις εναλλάσσονται µε µικρούς όρµους με πεντακάθαρα νερά, κάνοντας την Κύθνο να ξεχωρίζει για την άγρια και ανέγγιχτη ομορφιά της. Η Κύθνος έβαλε τον δικό της «θεμέλιο λίθο» στον Κυκλαδικό πολιτισμό, καθώς αποτελούσε τον κύριο προμηθευτή χαλκού, το βασικό μέταλλο για την κατασκευή πάσης φύσεως εργαλείων, αγγείων και κοσμημάτων.
Η ανθρώπινη παρουσία στο νησί χρονολογείται ήδη από τους Μεσολιθικούς Χρόνους και οι ανασκαφές έχουν δείξει, ότι πιθανόν στην Κύθνο να υπήρχε η αρχαιότερη εγκατάσταση στο χώρο των Κυκλάδων (7500-6500 π.Χ.). Οι Δρύοπες, οι οποίοι ζούσαν στον Παρνασσό, πέρασαν στην Εύβοια και καταδιωκόμενοι από τους Δωριείς κατέληξαν στην Κύθνο. Έτσι, το πρώτο όνομα του νησιού ήταν Δρυοπίδα, ενώ το σημερινό είναι μεταγενέστερο και προήλθε από το όνομα του βασιλιά τους, Κύθνου.
Η ανασκαφή στη θέση «Βρυόκαστρο» της Κύθνου άρχισε το 2002 και αποκάλυψε το αρχαϊκό ιερό του Απόλλωνα στην Κύθνο. Οι ανασκαφές από τον καθηγητή Αλέξανδρο Μαζαράκη Αινιάν έφεραν στο φως πολυάριθμα αφιερώματα από χρυσό και πολύτιμα μέταλλα. Η θέση ταυτίζεται με την αρχαία πόλη της «Κύθνου», η οποία κατοικήθηκε από τον 10o αι. π.Χ. έως και τον 6o-7o αι. μ.Χ.
Από τις αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν εντοπιστεί ακόμα λείψανα του τείχους, ένα ιερό αφιερωμένο στη θεά Δήμητρα, θεμέλια ναών και βωμών, σπήλαια που χρησίμευαν στη συγκέντρωση νερού, καθώς και ίχνη από την αγορά της πόλης.
Ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν έφερε στο φως το ασύλητο άδυτο ενός ναού των αρχαϊκών χρόνων που ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα και την Άρτεμη.
Η σκαπάνη ανακάλυψε πολυάριθμα αφιερώματα από χρυσό και πολύτιμα μέταλλα. Όπως εξηγεί ο ίδιος «ένα σύνολο ναών σε μήκος 800 μ. κατά μήκος της κορυφογραμμής ήταν όλα τα ιερά της πόλης». Η ποικιλία των αφιερωμάτων δείχνει ότι το ιερό που έφερε στο φως είχε μεγάλη ακτινοβολία στον μεσογειακό χώρο.
Τα τελευταία επτά χρόνια οι έρευνες επεκτάθηκαν σε μνημειακό ανάλημμα και ένα δημόσιο κτίριο της κλασικής – ελληνιστικής περιόδου από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με την εποπτεία της αρμόδιας εφορείας.
Η Εφορεία Εναλίων ερεύνησε τμήμα καταβυθισμένου οχυρωματικού τείχους κι έφερε στο φως γλυπτά της ρωμαϊκής περιόδου με σημαντικότερο τον κορμό θωρακοφόρου του 1ου αι. π.Χ. και τρεις ερμαϊκές στήλες του 2ου αι. μ.Χ.
(δρ Δημήτρης Κουρκουμέλης).
«Πρωταγωνίστρια» των παραλιών της Κύθνου είναι η διάσημη Κολώνα, η οποία βρίσκεται απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο. Πρόκειται για μια αμμουδερή λωρίδα, που συνδέει την Κύθνο με το νησάκι του Αγίου Λουκά και βρέχεται και από τις δύο πλευρές με κρυστάλλινα νερά. Δικαίως οι ντόπιοι την αποκαλούν και “Βασίλισσα”.
Βορειότερα βρίσκονται οι ερημικές παραλίες Ποτάμια, Σαραντού και Αγιο Σώστη με φυσική σκιά από αρμυρίκια, ιδανικές για τους λάτρεις της φύσης και της απομόνωσης.
Ανοίγει ο δρόμος για την κατασκευή αρχαιολογικού μουσείου στην Κύθνο
Το πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας της Κύθνου να αποκτήσει ένα μουσειακό χώρο που θα προστατέψει και θα αναδείξει την ιστορία του ανακοίνωσε ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος, Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου θα χρηματοδοτηθεί από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2014 – 2020», δημόσιας δαπάνης με 750.000 ευρώ.
Για τον σκοπό αυτό παραχωρήθηκε από τον δήμο Κύθνου στο υπουργείο Πολιτισμού το νεοκλασικό κτήριο του Παλαιού Δημοτικού Σχολείου, σε κεντρικό σημείο στη Χώρα. Στο υπόγειο -αποθήκη του κτηρίου στεγάζεται επί του παρόντος η Αρχαιολογική Συλλογή Κύθνου, η οποία δεν είναι επισκέψιμη.
Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν & Xenikakis Kostas
Διαβάστε επίσης στη «ΜτΧ»:
Το ακατοίκητο νησί των Κυκλάδων με τους άγνωστους αρχαιολογικούς θησαυρούς που προσπάθησε να ανταγωνιστεί τη Δήλο σε πλούτο και ιερά. Γιατί οι Αθηναίοι θέλησαν να το εξαφανίσουν και οι Γάλλοι πειρατές το ερήμωσαν (φωτο)
