Ο οικισμός της Νέας Φώκαιας, στη Χαλκιδική, βρίσκεται σε απόσταση 80 χιλιομέτρων από την Θεσσαλονίκη. Είναι από τα νεότερα χωριά της Κασσάνδρας, γιατί ιδρύθηκε το 1924 από πρόσφυγες Μικρασιάτες.
Στις 2 Οκτωβρίου 1924, οι κάτοικοι του προσφυγικού οικισμού του Μετοχιού Αγίου Παύλου έκαναν αίτηση στη γενική διοίκηση να μετονομασθεί το χωριό σε Νέα Φώκαια προς ανάμνηση της «εγκαταληφθείσας ιστορικότατης» πατρίδας τους στην Μικρά Ασία. Εκεί την περίοδο της ελληνικής επανάστασης έδρασε ο Εμμανουήλ Παπάς ο οποίος έστησε το αρχηγείο του στον ιστορικό Πύργο της περιοχής.
Σήμα κατατεθέν της περιοχής είναι ο πέτρινος Πύργος, που βρίσκεται επάνω στο λόφο, στην περιοχή του λιμανιού. Έχει ύψος περίπου 17 μέτρα και τον ακολουθεί ένδοξη ιστορία. Εκεί είχε εγκατεστημένο το στρατηγείο του το 1821 ο αρχηγός της επανάστασης στη Χαλκιδική Εμμανουήλ Παπάς.
Ο Εμμανουήλ Παπάς, υπήρξε μεγαλέμπορος, τραπεζίτης και μέλος της Φιλικής Εταιρίας. Ηγήθηκε των εξεγερμένων Ελλήνων της Μακεδονίας το 1821. Βρέθηκε στο Άγιο Όρος, όταν πληροφορήθηκε το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Στόχος του ήταν να ξεσηκώσει τους Μακεδόνες κατά των Τούρκων.
Οι συγκρούσεις που έγιναν στον Πολύγυρο μεταξύ Ελλήνων κατοίκων και Τούρκων στρατιωτών, τον ανάγκασαν να επισπεύσει την κήρυξη της επανάστασης από τις Καρυές του Αγίου Όρους, όπου οι μοναχοί τον ανακήρυξαν «Αρχηγό και Προστάτη της Μακεδονίας». Την 1η Ιουνίου κατέλαβε την Ιερισσό και προχώρησε προς τα ενδότερα της Χαλκιδικής. Σύντομα, τα Οθωμανικά στρατεύματα υπό τον διοικητή της Θεσσαλονίκης Αβδούλ Αβούδ ανέκτησαν τον έλεγχο της κατάστασης και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου του 1821 κατέστειλαν την εξέγερση.
Καθοριστική ήταν η Μάχη της Κασσάνδρας (30 Οκτωβρίου), όταν οι δυνάμεις του Εμπού Λουμπούτ κυριολεκτικά πετσόκοψαν τους άνδρες του Χατζή Χριστοδούλου.
Ο Παπάς μόλις που πρόλαβε να σωθεί και απογοητευμένος από την έλλειψη συμπαράστασης από τους Μακεδόνες οπλαρχηγούς αποσύρθηκε στο Άγιο Όρος.
Εκεί αντιμετώπισε τον κίνδυνο να συλληφθεί, καθώς οι μονές δέχθηκαν να τον παραδώσουν για να τύχουν αμνηστίας και να απολαμβάνουν τα προνόμια που είχαν πριν.
Ένας μοναχός, ονόματι Κύριλλος, που ήταν επιφορτισμένος να τον συλλάβει, τον ειδοποίησε και έφυγαν μαζί με το πλοίο του Βισβίζη για την Ύδρα.
Δείτε μια εντυπωσιακή πτήση πάνω από τον ιστορικό Πύργο της Φώκαιας από τον συνεργάτη μας Haanity:
Τα νεότερα χρόνια
Το 1925 το Ελληνικό κράτος με την υπηρεσία αποκατάστασης προσφυγών κατασκεύασε 215 σπίτια και το πρώτο υδρευτικό δίκτυο που κατέληγε σε 8 βρύσες τσιμεντένιες σε διάφορα σημεία του χωριού. Μία από αυτές ακόμη σώζεται στην άκρη της πλατείας. Τα πρώτα χρόνια οι μικρασιάτες καλλιεργούσαν όπου έβρισκαν για να επιβιώσουν. Ακόμα και την τελευταία σπιθαμή γης.
Οι πρώτες κατοικίες ήταν οι παράγκες και τα κτίσματα των αγιορείτικων μετοχιών της περιοχής. Αργότερα το κράτος τους εκχώρησε αρκετές εκτάσεις γης και άρχισαν να καλλιεργούνται και τα κτήματα των αγιορείτικων μετοχιών που απαλλοτριώθηκαν επίσημα το 1932.
Με πληροφορίες από kassandra-halkidiki.gr
Kάλλιο, το χωριό που βυθίστηκε για να λυθεί το πρόβλημα ύδρευσης της Αθήνας. Εκεί βρισκόταν η αρχαία Καλλίπολις που καταστράφηκε από τους Γαλάτες. Οικοδομήθηκε ξανά, αλλά κάηκε μυστηριωδώς…
