Η Αστροπαλιά, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, ανήκει διοικητικά στα Δωδεκάνησα, αλλά το τοπίο και η αρχιτεκτονική του νησιού έχουν έντονες επιρροές από τις Κυκλάδες. Γι΄ αυτό την θεωρούν γέφυρα ανάμεσα στα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες.
Τη χαρακτηρίζουν ως την «πεταλούδα» του Αιγαίου λόγω του σχήματός της.
Τα δύο «φτερά» όπου βρίσκονται οι παραλίες και οι οικισμοί, αποκαλούνται Μέσα και Εξω νησί και ενώνονται από μια λωρίδα γης πλάτους μόλις 105 μέτρων, το Στενό.
Η χώρα, μία από τις ομορφότερες πρωτεύουσες νησιών στο Αιγαίο, είναι σκαρφαλωμένη αμφιθεατρικά σε ύψωμα πάνω σε βράχο, που εισχωρεί στην θάλασσα σχηματίζοντας δύο όρμους, τον Πέρα γιαλό και το Λιβάδι.
Στην κορυφή δεσπόζει το επιβλητικό Κάστρο των Γκουερίνι, Ενετών κατακτητών του Μεσαίωνα, με τη σκούρα ντόπια πέτρα.
Μικρά άσπρα σπιτάκια πλαισιώνουν το Κάστρο, ενώ μια σειρά από οκτώ λευκούς ανεμόμυλους με καφεκόκκινες στέγες, αποτελεί το σήμα κατατεθέν του οικισμού.
Μέσα στο Κάστρο υπάρχουν δύο εκκλησίες, ο Άγιος Γεώργιος, που χτίστηκε το 1790 και η Ευαγγελίστρια που χτίστηκε το 1853 πάνω από την τοξωτή είσοδο, με τους ενετικούς θυρεούς των Γκουερίνι.
Ακριβώς κάτω από το Κάστρο, στη Ροδιά, βρίσκεται μια από τις ομορφότερες εκκλησίες των Δωδεκανήσων, η Παναγιά η Πορταΐτισσα.
Η εκκλησία άρχισε να κτίζεται το 1762 από τον τυφλό Όσιο Άνθιμο από την Κεφαλλονιά, ο οποίος προηγουμένως είχε κτίσει τις μονές Ζωοδόχου Πηγής στη Σίκινο και Αγίου Γεωργίου στο Καστελόριζο.
Η παράδοση λέει ότι η εικόνα είναι αποτύπωμα από την εικόνα της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους και ότι αποτυπώθηκε μόνη της πάνω στο ξύλο.
Κοντά στη Μονή λειτουργεί το εκκλησιαστικό μουσείο της Αστυπάλαιας, με σπάνια κειμήλια εξαιρετικής τέχνης.
Εκτός από τη Χώρα οι δύο πιο δημοφιλείς παραθεριστικοί οικισμοί της Αστυπάλαιας είναι η Μαλτεζάνα στο Μέσα νησί και το Λιβάδι στο Εξω νησί.
Το Λιβάδι είναι ένα από τα ελάχιστα σημεία όπου το πράσινο σπάει το βραχώδες άγονο τοπίο και εκεί βρίσκεται μία από τις καλύτερες απάνεμες παραλίες του νησιού, με πανοραμική θέα στη χώρα.
Η Ανάληψη ή Μαλτεζάνα βρίσκεται σε μια μικρή πράσινη κοιλάδα και διαθέτει μια όμορφη παραλία με άμμο. Εκεί δένουν πολλά από τα ψαροκάικα των ντόπιων αλλά και τα μικρά τουριστικά σκάφη που κάνουν εκδρομές στις δυσπρόσιτες παραλίες του νησιού και στα γύρω νησάκια.
Η ονομασία προήλθε από τους Μαλτέζους πειρατές που αλώνιζαν το Αιγαίο και κατέφευγαν στους κλειστούς όρμους του νησιού.
Εκεί βρίσκονται τα σπουδαίας αρχαιολογικής σημασίας προχριστιανικά Λουτρά του Ταλάρα και το ψηφιδωτό με τον ζωδιακό κύκλο.
Επίσης, αξίζει να κατευθυνθεί κανείς προς το λιγότερο κατοικημένο Μέσα νησί και να φτάσει στον όρμο Βαθύ, με τα λιγοστά σπιτάκια.
Το Βαθύ μοιάζει με λιμνοθάλασσα, λόγω του πολύ κλειστού όρμου (περίπου 50 μ.) που περιορίζει την είσοδο της θάλασσας.
Από εκεί μπορεί κανείς να επισκεφθεί με καΐκι το Σπήλαιο του Δράκου, το Σπήλαιο του Νεγρί ή πιο νότια το ιταλικό φρούριο Καστελλάνο.
Δείτε εδώ το βίντεο:
