Στο νοτιοανατολικό άκρο της Εύβοιας βρίσκεται ο Καφηρέας, το φημισμένο ακρωτήρι του Κάβο Ντόρο, που συνδέθηκε από τα αρχαία χρόνια ως τις μέρες μας με πάρα πολλά ναυάγια. Η ονομασία του προήλθε από τους Ιταλούς ναυτικούς του 14ου και 15ου αιώνα.
To αρχικό του όνομα ήταν «Cavo duro» που σημαίνει σκληρό ή δύσκολο πέρασμα, όμως η αντιγραφή από χάρτη σε χάρτη είχε ως αποτέλεσμα το «u» να γράφεται ως o και έτσι προήλθε η λέξη «Cavo d’oro» και η οποία αποτελεί έως σήμερα τη λαϊκή ονομασία της περιοχής.
Κατά τον Μεσαίωνα το στενό του Κάβο Ντόρο ονομαζόταν Ξυλοφάγος, γιατί είχαν συμβεί αμέτρητα ναυάγια και είναι από τις λίγες φορές που οι Έλληνες αναφέρονται αρνητικά προς τη θάλασσα.
Το Στενό του Καφηρέα, ανάμεσα σε Εύβοια και Ανδρο, θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα περάσματα του Αιγαίου.
H συγκεκριμένη περιοχή σχηματίζει ένα «χωνί» μέσω του οποίου περνάει ο αέρας και όσο μικραίνει τόσο αυξάνεται η ένταση του.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα της περιοχής, οι σφοδροί άνεμοι και η η φουρτουνιασμένη θάλασσα έχουν συνδέσει το όνομα του Κάβο Ντόρο με πολλά γνωστά και άγνωστα ναυάγια.
Κατά τη μυθολογία εκεί ναυάγησαν τα πλοία των Ελλήνων που επέστρεφαν από την Τροία.
Σύμφωνα με τον μύθο οι θεοί είχαν εξοργιστεί από την καταστροφή των ναών και γενικά των ύβρεων που οι Αχαιοί διέπραξαν μετά της άλωση της πόλης. Κατά μία εκδοχή ο Ναύπλιος, ο γιος του Ποσειδώνα, για να τους εκδικηθεί παραπλάνησε τον στόλο στέλνοντας εσφαλμένα μηνύματα ανάβοντας λανθασμένες Φρυκτωρίες από το ακρωτήριο του Καφηρέα (Κάβο ντόρο). Αποτέλεσμα ήταν πολλά πλοία να τσακιστούν στα βράχια.
Σύγχρονα ναυάγια
Το 1917 βυθίστηκε στο Κάβο Ντόρο το ‘Parana’, γαλλικό υπερωκεάνιο ναυπηγήσεως του 1908, το οποίο δέχτηκε επίθεση το 1917 από το γερμανικό UC 74.
Το 1983 το επιβατηγό – οχηματαγωγό «Χρυσή Αυγή» βυθίστηκε κοντά στο Κάβο Ντόρο προκαλώντας τον θάνατο 28 ατόμων. Το πλοίο απέπλευσε με δυσμενείς καιρικές συνθήκες, με πλήρωμα 21 άτομα και με ακόμη 21 επιβαίνοντες, κατά το πλείστον οδηγοί και συνοδηγοί των οχημάτων.
Ωστόσο υπάρχουν και πολλά άγνωστα ναυάγια όπως αυτό που εντόπισε το drone του συνεργάτη μας John Haanity στην παραλία Ποτάμι η οποία βρίσκεται στην ακτογραμμή του Κάβο Ντόρο. Το πλοίο προσέκρουσε στα βράχια λόγω κακοκαιρίας και βυθίστηκε σπάζοντας σε τρία τμήματα.
Η πρώτη κατοίκηση της Νότιας Εύβοιας ανάγεται στους Νεολιθικούς Χρόνους (4η χιλιετία π.Χ.). Η περιοχή κατοικήθηκε σε όλη τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού (2600-1100 π.Χ.) σύμφωνα με ευρήματα που βρέθηκαν στο Ποτάμι.
Η γεωγραφική θέση του Καφηρέα το καθιστούσε ως κομβικό σημείο που ένωνε την Αττική με την Μικρά Ασία. Υπήρξε πέρασμα όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και διαφόρων λαών της Μεσογείου και της Ανατολής όπως Φοίνικες και Πέρσες, που περιέπλεαν στην περιοχή κατά την αρχαιότητα, για εμπορικούς για στρατιωτικούς σκοπούς.
Τα περισσότερα χωριά του Κάβο Ντόρο, καθώς και η τοποθεσία που βρίσκονται έως σήμερα, ανάγονται στην εποχή του Βυζαντίου. Οι επιδρομές πειρατών, που λυμαίνονταν τότε τις ακτές του Αιγαίου, ανάγκασαν πολλούς κατοίκους να μετακινηθούν στα πιο ορεινά σημεία της περιοχής.
Την περίοδο της Ενετοκρατίας το θρυλικό ακρωτήρι υπήρξε θέατρο συγκρούσεων μεταξύ των πειρατών και των Ενετικών πλοίων.
Κατά τον 13ο αιώνα, η περιοχή αποτελούσε χώρο δράσης του ιππότη Λικάριο, ο οποίος κατέφυγε σε ένα φρούριο κοντά στο σημερινό χωριό Ζαχαριά και πραγματοποιούσε επιδρομές στις γύρω περιοχές.
Ο ιππότης δημιούργησε στρατιωτική ομάδα με στόχο να ανατρέψει τον φράγκο ηγεμόνα της Εύβοιας, Guiberto Dalle Carceri, ο οποίος δεν του επέτρεψε να ζήσει τον έρωτά του με την προστατευόμενή του Φελίζα. Με ορμητήριο τα απομονωμένα χωριά του Κάβο Ντόρο και τη βοήθεια του βυζαντινού αυτοκράτορα κατάφερε τελικά να τον αιχμαλωτίσει…
Διαβάστε το άρθρο: Οι «Δίδυμοι Πύργοι» του ερωτευμένου ιππότη
Κατά τον απελευθερωτικό αγώνα από τον τουρκικό ζυγό, σημαντικό ρόλο έπαιξε η ναυμαχία του Καφηρέα στις 20 Μαΐου του 1825.
Η ελληνική ναυτική μοίρα με 24 πλοία και αρχηγούς τους Γ. Σαχτούρη, Γ. Ανδρούτσο και Ν. Αποστόλη, επιτέθηκε και διέλυσε στο Κάβο Ντόρο τον τουρκικό στόλο, τον οποίο αποτελούσαν 52 πλοία, βυθίζοντας μια φρεγάτα και δύο κορβέτες. Οι σφοδροί άνεμοι ευνόησαν τους Έλληνες και έτρεψαν σε φυγή τον τουρκικό στόλο. Οι Τούρκοι αποχώρησαν από το νησί σταδιακά το 1832.
Πολλοί κάτοικοι οι οποίοι είχαν εξισλαμισθεί με τη βία ή απλά ήταν κρυπροχριστιανοί, δεν έφυγαν αλλά εντάχθηκαν σταδιακά στην ελληνική κοινωνία, διατηρώντας κάποια στοιχεία ιδιαιτερότητας, όπως η διάλεκτος, τα επίθετα και ορισμένα έθιμα.
Τα χωριά και οι παραλίες του Κάβο Ντόρο
Αν και βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τα αττικά παράλια, το νοτιότερο άκρο της Εύβοιας διατηρεί αναλλοίωτη τη γοητεία του ανέγγιχτου. Απομακρυσμένα χωριά, ερημικές παραλίες και χωματόδρομοι είναι μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν ένα από τα ομορφότερα παράκτια τοπία της Ελλάδος. Μέχρι και τις αρχές του ’80 τα χωριά του Καφηρέα δεν είχαν καν ηλεκτρικό ρεύμα.
Στην περιοχή κυριαρχεί ο τραχύς ορεινός όγκος της Όχης που «βουτά» επιβλητικά στα βαθιά νερά του Αιγαίου.
Η πιο δημοφιλής ακρογιαλιά είναι το Ποτάμι, που βρίσκεται κάτω από το χωριό Πλατανιστός.
Πρόκειται για μια φαρδιά λωρίδα άμμου, στην οποία καταλήγει η εκβολή του ποταμού του Πλατανιστού, από όπου πήρε και το όνομα της, δημιουργώντας μια ιδιότυπη όαση από πλατάνια στο ξερό νησιωτικό τοπίο. Ο όρμος περικλείεται από εντυπωσιακούς βραχώδεις γκρεμούς, όπου εκεί βρίσκουν καταφύγιο αρπακτικά όπως ο φιδαετός και η αετογερακίνα, ενώ στην παραλία κάνουν την εμφάνισή τους σπάνια θαλασσοπούλια.
Το χωριό Πλατανιστός κατά την τουρκοκρατία, υπήρξε κτήμα του πασά της Καρύστου και για αυτό ακόμα και σήμερα υπάρχει μια τοποθεσία που ονομάζεται «ράπι τούρκουτ», που σημαίνει «πλατάνι Τούρκου».
Λίγο μετά το Ποτάμι, βρίσκεται ο κόλπος του Λιναρίου, μια απέραντη ακρογιαλιά μέσα σε ένα άγονο τοπίο, μια εικόνα που θυμίζει κυκλαδονήσι.
Με θέα την Άνδρο, τα πεντακάθαρα νερά προκαλούν τον επισκέπτη για μια βουτιά.
Η περιοχή σήμερα αποτελεί τον παράδεισο των κατασκηνωτών, οι οποίοι επιλέγουν τους όρμους του Καφηρέα για ήσυχες διακοπές μακρυά από τον πολιτισμό.
Δείτε την υπέροχη εναέρια λήψη του συνεργάτη μας Haanity στην περιοχή: