Εικόνα που δεν ταιριάζει με τον πολιτισμικό χαρακτήρα του μνημείου επιφυλάσσει στον μεγαλοπρεπή ναό του Αγίου Χαραλάμπους στην Κρήνη (Τσεσμέ) της μικρασιατικής Ερυθραίας απέναντι από τη Χίο, ο Δήμος της πόλης στον οποίο και ανήκει.
Έκπληκτοι έμειναν όσοι βρέθηκαν στην περιοχή της Σμύρνης τις περασμένες μέρες με αφορμή την εκεί περιοδεία του Οικουμενικού Πατριάρχη και επισκέφθηκαν το Τσεσμέ. Διαπίστωσαν τη λειτουργία μέσα στον ανακαινισμένο ναό ενός παζαριού! Συγκεκριμένα, μέσα στον ναό είχαν τοποθετηθεί τραπέζια με διάφορα εμπορεύματα τα οποία και πουλιόταν στους περαστικούς που έμπαιναν σε αυτό το ιδιαίτερο μαγαζί. Το γεγονός είχαν επισημάνει και παλαιότερα άλλοι ταξιδιώτες.
Μάλιστα δημοσίευσαν βίντεο και φωτογραφίες καταγγέλοντας τη βεβήλωση επειδή οι Τούρκοι είχαν στήσει παζάρι με εσώρουχα μέσα στην εκκλησία.
Ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής αποπερατώθηκε το 1832, χτισμένος πάνω σε παλαιότερο κτίσμα που καταστράφηκε το 1821. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή άλλαξε διαρρύθμιση καθώς κατεδαφίστηκε ο εξωνάρθηκας και έμεινε στο κενό η δυτική πρόσοψη του κυρίως ναού με τις τρεις εισόδους. Από το 1992 στέγαζε τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Τσεσμέ, ενώ πριν από λίγα χρόνια πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εργασίες αποκατάστασης του.
O μητροπολιτικός ναός του Αγίου Χαραλάμπους στον Τσεσμέ είναι χτισμένος σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος, χωρητικότητας 3.000 ατόμων, 760 τ.μ. 40 μέτρα μήκος και 19 μ. πλάτος . Στηρίζεται σε 24 κίονες από κόκκινο μάρμαρο που χωρίζουν τα κλίτη του που είναι αφιερωμένα το μεν βόρειο στην Παναγία το δε νότιο στον Άγιο Στέφανο. Οι αγιογραφίες είναι του Παριανού ζωγράφου Ιωάννη Σιταρά.
Σε αυτόν το ναό αναζήτησαν καταφύγιο το Σεπτέμβρη του 1922 χιλιάδες τα γυναικόπαιδα του Τσεσμέ, της Αγίας Παρασκευής, των Αλατσάτων, της Κάτω Παναγιάς, του Ρεΐσντερέ και των γύρω οικισμών του κάμπου, περιμένοντας να φορτωθούν στα πλοία.
(Με πληροφορίες από ΑΠΕ)
Όταν οι κυπριακές ακτές γέμισαν με πτώματα Αρμενίων από την σφαγή των Αδάνων. Η Λάρνακα φιλοξένησε 2.000 επιζώντες της πρώτης γενοκτονίας των Οθωμανών και στην μνήμη των θυμάτων χτίστηκε ο Αγ. Στέφανος… 
