Ο «καταραμένος» καλλιτέχνης που εμπνεύστηκε από τις Καρυάτιδες. Όταν έκανε έκθεση η αστυνομία επενέβη επειδή ήταν γυμνές! Ο Μοντιλιάνι που αντάλλαζε πίνακες για ένα πιάτο φαΐ

«Υπάρχει μόνο ένας άνθρωπος που ξέρει να ντυθεί στο Παρίσι κι αυτός είναι ο Μοντιλιάνι», έλεγε ο Πικάσο. «Ο αριστοκράτης μας», τον αποκαλούσε ο Ζαν Κοκτό.
Ο Αμεντέο Μοντιλιάνι έφτασε στο Παρίσι το 1906 σε ηλικία 21 ετών και γοήτευσε πρώτα με την προσωπικότητά του και μετά με την τέχνη του.

Ο Μοντιλιάνι είχε τον τίτλο του «καταραμένου» καλλιτέχνη. Έκανε έκλυτο βίο με καταχρήσεις και αγοραίες γυναίκες. Ίσως επειδή ήξερε ότι θα πεθάνει.
Έπασχε από φυματίωση και ήθελε να κρύψει την ασθένεια και να αποφύγει τον στιγματισμό.
«Ήταν χαρούμενος, όταν οι άλλοι τον θεωρούσαν μεθύστακα και ναρκομανή. Έτσι, δεν έβλεπαν πάνω του τα σημάδια της φυματίωσης. Οι αλκοολικοί, άλλωστε, ήταν αποδεκτοί. Οι φυματικοί όχι. Το κοινωνικό στίγμα την εποχή εκείνη ήταν μεγάλο και αυτομάτως σε εξόριζε στο περιθώριο της ζωής. Ο Μοντιλιάνι προτίμησε συνειδητά να κρύψει τη θανατηφόρα ασθένειά του απ’ όλους, φίλους και ερωμένες», έγραψε χαρακτηριστικά η Μέριλ Σεκρέστ στη βιογραφία του.

Γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου του 1884 στο ιταλικό λιμάνι του Λιβόρνο της Τοσκάνης.
Ήταν το νεότερο από τα τέσσερα παιδιά μιας φτωχής εβραϊκής οικογένειας. Σε ηλικία 12 ετών ξεκίνησε να κάνει μαθήματα ζωγραφικής και όλη μέρα ήταν κλεισμένος στο δωμάτιό του και ζωγράφιζε.
Ήταν φιλάσθενο παιδί. Σε ηλικία 16 ετών διαγνώστηκε με φυματίωση, ενώ είχε περάσει σοβαρές κρίσεις πλευρίτιδας και τύφου.
Η αγάπη του για την τέχνη τον οδήγησε στην Ιταλία για σπουδές. Εκεί ήρθε σε επαφή με το έργο των Γάλλων ιμπρεσιονιστών και του Ροντέν και πήρε την απόφαση να πάει στο Παρίσι.

Οι Καρυάτιδες πηγή έμπνευσης

Στο Παρίσι έκανε μια μποέμικη ζωή. Μπήκε γρήγορα στον κύκλο των καλλιτεχνών της Μονμάρτρης και του Μονπαρνάς.
Στο Παρίσι γνώρισε τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα.

Ο γλύπτης Κονσταντίν Μπρανκούζι άσκησε μεγάλη επιρροή στο έργο του, τόσο μεγάλη που αποφάσισε να εγκαταλείψει την ζωγραφική και να αφοσιωθεί στην γλυπτική. Άρχισε να σμιλεύει μακρόστενα ανέκφραστα πρόσωπα,  μακριές ίσιες μύτες και τα αμυγδαλωτά μάτια.

Εκείνες οι «Καρυάτιδες» αποκάλυψαν την έντονη επιρροή του Μοντιλιάνι από την ελληνική αρχαιότητα, αλλά και την αφρικανική τέχνη.
Ο Μοντιλιάνι εκείνη την περίοδο ασχολήθηκε εντατικά με το θέμα των Καρυάτιδων, το οποίο και απέδωσε σε διάφορες εκδοχές όπως καρυάτιδες ανδρικές, γυναικείες, ερμαφρόδιτες, όρθιες, γονατιστές, αφαιρετικές κλπ.
Μερικές από αυτές  τις αγόρασε ο Αλέξανδρος Ιόλας και τις δώρισε στο μουσείο ΜοΜa της Νέας Υόρκης, ενώ μία από αυτές δώρισε στη δικής μας Εθνική Πινακοθήκη το 1974.

Αμεντέο Μοντιλιάνι και Ζαν Εμπιτέρν. Δεν τους χώρισε ούτε ο θάνατος

Σταθμός στη ζωή του μεγάλου ζωγράφου ήταν η γνωριμία του με τη Ζαν Εμπιτέρν, η οποία έγινε αργότερα συντροφός του και με την οποία απέκτησε μια κόρη.
Η Ζαν ήταν 19 χρόνων και φοιτήτρια των Καλών Τεχνών. Ο έρωτάς τους προέκυψε με την πρώτη ματιά.
Έγινε σύντροφος και μούσα του, καθώς πόζαρε σε 20 πίνακες του ζωγράφου.
Όμως η κατάσταση της υγείας του ήδη εξασθενούσε και στις 24 Ιανουαρίου του 1920 σε ηλικία 35 ετών άφησε την τελευταία του πνοή.

Μια μέρα μετά τον θάνατό του, η Ζαν Εμπιτέρν, εννέα μηνών έγκυος, αδυνατώντας να δεχτεί την απώλεια του αγαπημένου της, έδωσε τέλος στη ζωή της πηδώντας από το παράθυρο 5ου ορόφου.

Το «σκάνδαλο»

Ο Μοντιλιάνι έφυγε νωρίς από τη ζωή και δεν πρόλαβε να δει πόση αξία είχαν τα έργα του.
Όσο ζούσε έκανε μια και μοναδική ατομική έκθεση με 30 έργα, που διήρκεσε μόνο μια ημέρα στις 3 Δεκεμβρίου του 1917, στην γκαλερί του Παρισιού Berthe Weill.
Οι γυμνές φιγούρες που εξέθεσε έγιναν επίκεντρο ενός δημόσιου σκανδάλου με την αστυνομία να κλείνει την γκαλερί μόλις λίγες ώρες αφότου άνοιξε. 
Ο Μοντιλιάνι στη διάρκεια της ζωής του αντάλλαξε πολλά έργα του με ένα πιάτο φαγητό.
Μερικά από αυτά σήμερα κοστίζουν μια περιουσία το καθένα.

Το 1999 η «Ωραία Ρωμαία» δημοπρατήθηκε από τον οίκο Σόθμπις σε τιμή ρεκόρ που ξεπερνούσε τα 16 εκατομμύρια δολάρια!