Από το βιβλίο «Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης» η εξιστόρηση του θρυλικού ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ *
Την περάσαμε σχεδόν κορφή-κορφή την Γραμμένη Οξυά, αραιωμένοι, σαν αγγελιασμένοι. Μια-δυο ώρες πριν να φέξει, πέσαμε στην πλαγιά, δώθε απ’ το Κρίκελο.
Ένας ελατιάς απόκοσμος, σα νεκρωμένος. Κλείνανε τα μάτια μας από την κούραση.
Βαδίζαμε φάλαγγα, αραιωμένοι και σιωπηλοί, είχε ζικ-ζακ ο δρόμος της κατηφορικής πλαγιάς, έγινε η φάλαγγα μια σπασμένη γραμμή, άλλοι προχωρούσαν βόρεια, άλλοι νότια, σα νάχαμε στεριώσει έναν ιεροτελεστικό αλλόκοτο χορό. Πέφτανε στενόμακροι οι ίσκιοι μας.
Φτάσαμε στη βαθειά ρεματιά, μας κουκούλωσε βαρύ το βουητό της. Σταθήκαμε, ήπιαμε νερό που έτρεχε χοροπηδητό μπόλικο και γάργαρο.
Πιάσαμε ύστερα θέσεις, ανάμεσα στα φωτεινά πλατάνια να ξεκουραστούμε. Έφερνε υγρή δροσιά η ρεματιά κι είμασταν ιδρωμένοι.
Το βαρύ βουητό, σε άφηνε κουφό, σαν ανυπεράσπιστο. Συμμαζώχτηκα ανάμεσα σε δυο λιθάρια, σήκωσα ψηλά και το γιακά της χλαίνης μου και ξάπλωσα.
Γέμισαν τα μάτια μου φεγγαρίσιο φως. Μ’ έπαιρνε όμορφα-όμορφα ο ύπνος. Έτρεχαν ψηλά ένα-δυο μπαμπακένια συννεφάκια, δίπλα στο φεγγάρι.
Κάνανε πριονωτές τα έλατα τις κορφές της χαράδρας. Και τότε ξαφνικά, άκουσα ένα καινούριο άγνωστό μου τραγούδι.
Άρπαξε το αυτί μου τις πρώτες νότες, το κατάλαβα, ασυνήθιστο κι αυτό, κι όλο μου το κορμί λευτερώθηκε με μιας από τη νύστα, ξεκίνησε από το μυαλό μου ένα μεθυστικό σπίθισμα κι απλώθηκε σ’ όλο μου το σώμα, τόκαμε ανάλαφρο. Κράτησα λίγο την ανάσα μου ν’ ακούσω. Γύρισα και είδα. Κάθονταν κατάχαμα κάμποσοι πιο πέρα.
Στη μέση ο Άρης κι ο Περικλής, είχανε κι οι δυο τους ωραίες φωνές, οι άλλοι τους συνόδεψαν. Ξεχώριζα καθαρά τα λόγια:
Ψηλά απ’ τη μεγάλη τη χώρα
που πάντα φυσάει ο βορηάς
στον κόσμο ξεχύνεται τώρα
γλυκειά μια πνοή λευτεριάς…
Αναγυρίστηκα έκθαμβος. Τι τραγούδια! Τι άνθρωποι! Σου φέρνανε εκεί-δα, μπροστά σου, την αιωνιότητα. Απλωνόσουνα ο ίδιος σ’ όλη την αιωνιότητα.
…Τα σύννεφα διώχνει τα αιώνια
και σπάει τα δεσμά της σκλαβιάς…
…η λευτεριά μάς χαιρετίζει
ώω φύσα αγέρα του βορηά
φύσα να φέρεις λευτεριά!
«Σηκωθείτε! Αργήσαμε!» πετάχτηκε μια στιγμή ο Άρης. Βρεθήκαμε με μιας όλοι στο πόδι κι ανηφορίσαμε. Ανάλαφροι, σα νάχαμε φτερά.
Λίγο πιο πάνω μπήκαμε σε τόπο ήμερο. Πεζούλια με την αραποσιτιά κομμένη, κληματαριές άκρη στους όχτους ή αναρριχημένες πάνω σε ψηλά κλαριά, δέντρα καρποφόρα, ένα ριχτό ή ένα καλυβάκι ανάμεσα στην πρασινάδα. Ο ανθρώπινος μόχθος αγιάζει τον τόπο.
Βγήκαμε αχάραγα μπροστά στο Κρίκελο. Μας έδειξαν όσοι ξέραν το χωριό. Πηδήσαμε κι άλλα νερά σε γυμνό τόπο και πήραμε την ανηφόρα του χωριού.
Έπαιρνε να χαράζει. Λίγο έξω απ’ τα πρώτα σπίτια, συναντήσαμε τους πρώτους χωρικούς, βγαίναν για τις δουλειές τους με τα οκνά ζώα τους, τις ζωηρές κατσίκες τους.
Ξαφνιάζονταν μόλις μας έβλεπαν κι ώσπου να συνέλθουν, «γεια σας, πατριώτες!» περνούσαμε εμείς και μέναν αυτοί σύξυλοι να μας κυττάζουν.
Απόσπασμα από το βιβλίο «ΑΝΤΑΡΤΗΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ» του Νικηφόρου (Δημήτρης Δημητρίου).
* Δημήτρης Νικ. Δημητρίου – Νικηφόρος
Πρωτότοκος από τα 6 παιδιά του δάσκαλου Νικολάου Ι. Δημητρίου και της Μάρθας Κοντού. Υπήρξε Αξιωματικός της Σχολής Ευελπίδων (1938), πολέμησε ως ανθυπίλαρχος εναντίον των Γερμανών στη Δοϊράνη (1941). Προτάθηκε για ηθική αμοιβή. Ήταν ο πρώτος μόνιμος Αξιωματικός της Αντίστασης στον ΕΛΑΣ και πρωτοπόρος αντάρτης, από τις 24 Ιουλίου 1942, με το όνομα Νικηφόρος. Καπετάνιος του ΕΛΑΣ, έδωσε πάνω από 30 μάχες και συμμετείχε σε πολλές άλλες επιχειρήσεις και σαμποτάζ εναντίον των κατακτητών. Διοικητής της Εφεδρείας στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, με καθοριστική επέμβαση σε κρίσιμη εμπλοκή της επιχείρησης. Για τις μάχες Ρεκάς, Μικρού Χωριού και τον Γοργοπόταμο, ο Άρης Βελουχιώτης πρότεινε προαγωγή του για ανδραγαθία και την απονομή προς αυτόν του αριστείου του απελευθερωτικού αγώνα.
