«Ό,τι δεν λύνεται, κόβεται», φαίνεται ότι σκέφτηκαν οι Αμερικανοί στο Βιετνάμ, αλλά όταν εφήρμοσαν το εφιαλτικό σχέδιό τους με εκτεταμένους ψεκασμούς δασών και καλλιεργειών, δεν υπολόγισαν ότι με το ίδιο δηλητήριο θα τιμωρούσαν και τους δικούς τους στρατιώτες.
Οι επιτελείς του αμερικανικού στρατού στη μεγάλη εκστρατεία κατά του Βιετνάμ, θέλησαν να εξοντώσουν την «κομμουνιστική απειλή» και να δώσουν ένα γρήγορο τέλος στον πόλεμο.
Τότε αποφάσισαν να αφανίσουν και την πυκνή βλάστηση της ζούγκλας στην οποία έβρισκαν καταφύγιο και τροφή οι Βιετκόνγκ. Έτσι έβαλαν σε εφαρμογή το στρατιωτικό πρόγραμμα με την κωδική ονομασία “Ranch hand”.
Από το 1962 έως το 1971, δεκάδες στρατιωτικά ελικόπτερα «Χιούι» και μεταγωγικά αεροπλάνα C – 123 πραγματοποίησαν 6.542 πτήσεις και ψέκασαν τις ζούγκλες του Βιετνάμ με περισσότερους από 50.000 τόνους φυτοκτόνων χημικών και αποφυλλωτικών τοξικών ουσιών.
Στόχο είχαν να αποψιλώσουν τις δασώδεις εκτάσεις και να ξετρυπώσουν τους αντάρτες που κρύβονταν κάτω από τις πυκνές φυλλωσιές και μέσα σε λαγούμια.
Η χρήση τους ήταν εκτεταμένη και υπολογίζεται ότι περίπου το 20% των δασικών εκτάσεων του Βιετνάμ ψεκάστηκαν τουλάχιστον μία φορά, σπέρνοντας θάνατο και προκαλώντας τεράστια οικολογική καταστροφή. Μέχρι και σήμερα, οι ουσίες αυτές σχετίζονται με μια σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας τόσο στους ντόπιους, όσο και στους Αμερικάνους στρατιώτες που πήραν μέρος στις επιχειρήσεις και ήρθαν σε επαφή με τις τοξικές ουσίες.
Η πιο διαδεδομένη από αυτές ήταν ο αποκαλούμενος «Πορτοκαλί Παράγοντας».
Ο «Πορτοκαλί Παράγοντας»
Δημιουργήθηκε κατά παραγγελία του Υπουργείου Άμυνας των Η.Π.Α. και ήταν μια εξαιρετικά τοξική και επιβλαβής φυλλοκαταστροφική ουσία.
Θεωρείται υπεύθυνη για τον θάνατο και τον ακρωτηριασμό 400.000 ανθρώπων κατά τη διάρκεια του Πολέμου, ενώ οι βλαβερές της παρενέργειες είναι εμφανείς ακόμη και σήμερα.
Στη δράση της συγκεκριμένης ουσίας αποδίδει η κυβέρνηση του Ανόι περίπου 500.000 περιπτώσεις παιδιών που γεννήθηκαν με δυσμορφίες. Ονομάστηκε έτσι από τις πορτοκαλί ρίγες που είχαν τα βαρέλια μέσα στα οποία μεταφερόταν και είχαν χωρητικότητα 200 λίτρα.
Οι ψεκασμοί των καλλιεργειών
Αρχικά, ο αμερικανικός στρατός επικεντρώθηκε στα πυκνά δάση, γρήγορα όμως οι αεροψεκασμοί επεκτάθηκαν και σε αγροτικές περιοχές.
Το 1965, το 42% των ψεκασμών στόχευε αποκλειστικά σε καλλιεργήσιμη γη. Η διοξίνη έπεφτε στο χώμα και από εκεί περνούσε στο νερό, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η συγκέντρωσή της ήταν εκατοντάδες φορές πάνω από τα ασφαλή όρια.
Μόνο στις περιοχές του Νότιου Βιετνάμ καταστράφηκαν 100 εκατομμύρια στρέμματα γης, με αποτέλεσμα τεράστιες μάζες αγροτικού πληθυσμού να καταφύγουν στις πόλεις για να σωθούν.
Εκεί ζούσαν κάτω από άθλιες συνθήκες σε τεράστιες παραγκουπόλεις που δημιουργήθηκαν για να τους στεγάσουν.
Οι αποζημιώσεις
Επιστρέφοντας στην πατρίδα, πολλοί από τους αμερικανούς βετεράνους άρχισαν να αποκτούν μια σειρά από προβλήματα υγείας.
Σε κάποιους διαγνώστηκαν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, δερματοπάθειες, ακόμη και διάφορες μορφές καρκίνου, κυρίως των πνευμόνων, ενώ σε άλλους εμφανίστηκαν γενετικές ανωμαλίες στα παιδιά τους.
Πολλοί από αυτούς έλαβαν αργότερα αποζημιώσεις από το κράτος για τις ασθένειες που σχετίζονταν με την έκθεσή τους στις τοξικές ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της “Ranch hand”.
Μετά τον πόλεμο, αρκετά από τα μεταγωγικά αεροπλάνα που μετέφεραν βαρέλια με τον «Πορτοκαλί Παράγοντα», χρησιμοποιήθηκαν σε αποστολές φορτίων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όπως και οι βετεράνοι του πολέμου, με τα χρόνια, μέρος του προσωπικού που εργαζόταν σ’ αυτά παρουσίασε ανάλογα προβλήματα υγείας, χωρίς ωστόσο να αποζημιωθούν.
Ακόμη και σήμερα μεγάλο μέρος του εδάφους στο Βιετνάμ παραμένει μολυσμένο με καρκινογόνες διοξίνες.
Το Βιετνάμ υπολογίζει σε τέσσερα εκατομμύρια τους πολίτες του που πάσχουν από ασθένειες οι οποίες σχετίζονται με το πρόγραμμα “Ranch Hand”, αξιώνοντας αποζημιώσεις από την αμερικανική κυβέρνηση.
Πριν από περίπου δύο χρόνια, με τη βοήθεια των Η.Π.Α, ξεκίνησε σε περιοχές γύρω από την πρωτεύουσα του Βιετνάμ η επιχείρηση απορρύπανση του εδάφους και καθαρισμού από τα τοξικά χημικά.
