Τι σχέση έχουν τα αγρινά με τους Αλαμάνους μοναχούς που ναυάγησαν στην Κύπρο μετά τις Σταυροφορίες. Η ύπαρξή τους μετράει πάνω από 9000 χρόνια

Σύμφωνα με την παράδοση, οι Άγιοι Ηλιόφωτοι, ήταν πέντε από τους 300 Αλαμάνους που ναυάγησαν στην Κύπρο μετά τις Σταυροφορίες. Αφού πρώτα περιπλανήθηκαν αρκετά, αποφάσισαν να παραμείνουν κοντά στο χωριό της Κάτω Μονής και να γίνουν μόνιμοι κάτοικοι του νησιού. Ξεκίνησαν να εργάζονται ως κτηνοτρόφοι και έβοσκαν τα γίδια του Αγίου Μάμαντος που ζούσε στη Ζώδια.

Ήταν γνωστοί για τη φιλοξενία τους. Κάθε φορά που τους επισκεπτόταν ένας ξένος, εκείνοι έσφαζαν ένα από τα γίδια και έστηναν ολόκληρο γλέντι.

Ωστόσο, πάντα ζητούσαν από τον ξένο να μην πετάξει τα κόκαλα, αλλά να τα αφήσει πάνω στο τραπέζι.

Σύμφωνα πάντα με την παράδοση, οι ίδιοι, κρυφά από τον επισκέπτη τους, το επόμενο πρωί πετούσαν τα κόκαλα στη μάντρα όπου παρακολουθούσαν κάθε φορά ένα απίστευτο θαύμα:

Η τακτική τους όμως δεν έμεινε κρυφή για πολύ. Ένας επισκέπτης μαρτύρησε στον Άγιο Μάμα, την εκμετάλλευση του κοπαδιού εκ μέρους των βοσκών. Αποφάσισε έτσι να το διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια, αφού αδυνατούσε να πιστέψει τον ξένο.

Αφού έφτασε στην μάντρα, συνειδητοποίησε πως το κοπάδι έλειπε. Ένας από τους βοσκούς ζήτησε να τον φιλοξενήσουν και τον βεβαίωσε πως το επόμενο μεσημέρι τα γίδια θα εμφανίζονταν. Ο Άγιος Μάμας, όντως το επόμενο μεσημέρι άκουσε τα γίδια να πλησιάζουν.

Με ανυπομονησία περίμενε να δει και το «χρυσοκούδουνο» γίδι, το οποίο αποτελούσε το σημάδι πως όλα είχαν επιστρέψει. Παρ’ όλα αυτά, όταν φάνηκε και αυτό, ο αριθμός ήταν κατά πολύ μειωμένος.

Τότε ο Άγιος αποφάσισε πώς «όσα γίδια είναι μέσα στην μάντρα, ήμερα, όσα δε έξω άγρια».

Από τότε, λέει η λαϊκή παράδοση, εμφανίζονται τα αγρινά στο νησί.

Ωστόσο, η πραγματική ιστορία του ενδημικού είδους που υπάρχει μόνο στην Κύπρο, μετράει πολλά περισσότερα χρόνια από την άφιξη των Αλαμάνων στην Κύπρο.

Σύμφωνα με τις πηγές, το κυπριακό αγρινό θεωρείται πως μεταφέρθηκε στη μεσόγειο από την Ανατολή, κατά τη Νεολιθική περίοδο, 9000 χρόνια πριν, δηλαδή. Ovis orientalis ophion, όπως είναι η επιστημονική του σημασία, σήμερα αποτελεί τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της κυπριακής πανίδας.

Μοναδικό στο είδος του, φαίνεται να έχει συγγένεια με τα αιγοπρόβατα της Σαρδηνίας και της Κορσικής.

Τα άγρια αυτά αιγοπρόβατα, σήμερα θεωρούνται αυστηρά προστατευόμενα είδη.

Έως και το 1878, όταν η Κύπρος πέρασε από την Οθωμανική στην Αγγλική κατοχή, το κυνήγι τους δεν απαγορευόταν από κανένα.

Αυτό όμως μείωσε κατά πολύ τον αριθμό των ζώων. Έως και το 1939, οπότε κηρύχθηκε παράνομο το κυνήγι των αγρινών, υπήρχαν μόνο 15 αγρινά σε ολόκληρη την Κύπρο.

Το 1960, με την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, λήφθηκαν σοβαρά μέτρα προστασίας του ζώου. Σήμερα εκτιμάται πως υπάρχουν γύρω στα 3.000.

Η Κύπρος, γίνεται προορισμός πολλών φιλόζωων τουριστών που επισκέπτονται το δάσος της Πάφου και ειδικότερα την περιοχή του Σταυρού της Ψώκας. Εκεί είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα συναντήσει είτε τα ελεύθερα αγρινά, είτε αυτά που βρίσκονται στον περιφραγμένο χώρο της περιοχής, λίγα μέτρα μακρυά από τον Δασικό Σταθμό.

Άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία, την παράδοση και το περιβάλλον του νησιού, το εντυπωσιακό και όμορφο αγρινό κοσμεί όχι μόνο τα κυπριακά δάση αλλά και αγγεία, νομίσματα, γραμματόσημα. Αποτέλεσε και το σήμα κατατεθέν των Κυπριακών Αερογραμμών για να θυμίζει την Κύπρο.