«Όποιος γύριζε την πλάτη στις δεξιώσεις του καθεστώτος, λάμβανε πρόσκληση για δεξίωση στη Γυάρο, όπως ο Σταύρος Παράβας». Αυτό έλεγαν μεταξύ σοβαρού και αστείου οι ηθοποιοί για να περιγράψουν τα αυταρχικά χρόνια της χούντας.
Ο Παράβας πλήρωσε βαρύ τίμημα στους στρατοκράτες επειδή τόλμησε να τους σατιρίσει στο θέατρο. Συνελήφθη, βασανίστηκε και βρέθηκε εξορία στο κολαστήριο της Γυάρου.
Η σύλληψη
Το 1974 επί δικτατορίας Ιωαννίδη, στο θέατρο Ρεξ ανέβαινε η παράσταση «Επτά χρόνια φαγούρα». Στη διάρκεια της γενικής πρόβας, ο ηθοποιός ζήτησε από τον θεατρικό συγγραφέα να του γράψει μια αντιδικτατορική μαντινάδα. Ο σεναριογράφος του είπε ότι μπορεί να τη γράψει, αλλά θα είναι εκτός κειμένων, που έχουν εγκριθεί από τους λογοκριτές. Ο Παράβας είπε ότι θα έπαιρνε αυτός την ευθύνη για τις ατάκες εκτός κειμένου.
Η μαντινάδα είχε ως εξής: «Όποιος καλά μας κυβερνά, θα είναι και δικός μας, γύψο – κοντούς – τρελούς και τανκς, δε θέλει ο λαός μας. Είπα πολλά και λάλησα και πρέπει να το στρίψω, μη τύχει και με βάλουνε και μένα μες στον γύψο».
Ο Παράβας στην παράσταση έπαιζε τον κρητικό λυράρη. Όταν βγήκε, είπε τη μαντινάδα. Και στην επόμενη παράσταση την ξαναείπε. «Σταύρο, πρόσεχε. Θα μας κάψεις όλους» του έλεγαν οι άλλοι ηθοποιοί και οι εργαζόμενοι του θεάτρου.
Ένα Σάββατο τον επισκέφθηκαν δύο στρατονόμοι με πολιτικά. Νόμιζε ότι ήθελαν αυτόγραφο. Σύντομα κατάλαβε ότι έκανε λάθος. Τον πήραν και έφυγαν.
Στην έξοδο ο θυρωρός ρώτησε: «που τον πάτε;».
– «Εδώ δίπλα, θα γυρίσει σε λίγο, σε έξι μήνες» απάντησαν ειρωνικά.
Οι συνάδελφοί του δεν κατάλαβαν τίποτα. Όταν το αντιλήφθηκαν ήταν πλέον αργά.
Ο Παράβας ήταν καθ΄ οδόν για τη Γυάρο.
«Δεν μπορούσα να σκεφτώ και να διανοηθώ ότι υπάρχουν τέτοια μέρη τέρατα, όπου φυλακίζουν ανθρώπινες ψυχές» είπε χρόνια μετά.
Ο Σταύρος Παράβας παρέμεινε στη Γυάρο μέχρι και την πτώση της χούντας. Ήταν ένας από τους τελευταίους 44 εξόριστους που έφυγαν από το κολαστήριο.
Δείτε το απόσπασμα με την περιπέτεια του Σταύρου Παράβα, από το ντοκιμαντέρ της Μηχανής του Χρόνου για τη Γυάρο: κλικ εδώ.
