Θεωρείται ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του. Ο Χοακίν Φοίνιξ, μικρότερος αδερφός του αδικοχαμένου Ρίβερ, από την παιδική του ηλικία συμμετείχε σε τηλεοπτικές σειρές και κινηματογραφικές ταινίες.
Αποσύρθηκε από τα φώτα της δημοσιότητας και όταν ανακοίνωσε ότι θέλει να ασχοληθεί με το χιπ χοπ, πολλοί αναρωτήθηκαν αν έχει «σώας τας φρένας». Συχνά επιλέγει να υποδύεται σκοτεινούς και ανασφαλείς χαρακτήρες ενώ για να ενσαρκώσει τον Τζόνι Κας, πήρε την έγκριση από τον ίδιο τον καλλιτέχνη.
Το περίεργο όνομα του Φοίνιξ
Γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1974 στο Σαν Χουάν του Πουέρτο Ρίκο, ως Χοακίν Ράφαελ Μπότομ. Οι γονείς του ήταν μέλη της αιρετικής ομάδας «Τα Παιδιά του Θεού», με αποτέλεσμα η οικογένεια να μετακινείται συχνά σε ολόκληρη τη Νότια Αμερική και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αποφάσισε πως ήθελε να τον φωνάζουν Λιφ, δηλαδή φύλλο, επειδή ζήλευε τα «χίπικα και γήινα» ονόματα που είχαν τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του, Ρίβερ (ποτάμι) και Ρέιν (βροχή).
Στα τέσσερα του μετακόμισε στο Λος Άντζελες, όταν οι γονείς του αποφάσισαν να απομακρυνθούν από «Τα Παιδιά του Θεού» και τις υπερβολικές απαιτήσεις της ομάδας.
Τότε ήταν που ο πατέρας του άλλαξε και το επίθετο, από Μπότομ σε Φοίνιξ, που παρέπεμπε στο πτηνό που καίγεται και αναγεννιέται από τις στάχτες του και συμβολίζει ένα νέο, ελπιδοφόρο ξεκίνημα.
Η καινούρια ζωή των Φοίνιξ δεν ήταν ιδανική. Για να ενισχύσουν τα οικονομικά της οικογένειας και τα πέντε αδέρφια έπαιζαν ορισμένα αυτοσχέδια θεατρικά στους δρόμους της μεγαλούπολης.
Η μητέρα τους τελικά κατάφερε βρει ένα ατζέντη να τους εκπροσωπήσει και σύντομα ο Χοακίν με τον Ρίβερ ήταν μέρος της κινηματογραφικής βιομηχανίας.
Εμφανίστηκαν αρχικά σε παιδικές διαφημίσεις, χωρίς όμως ποτέ να προωθήσουν κρέας ή οποιοδήποτε άλλο ζωικό προϊόν καθώς η διατροφή τους ήταν αυστηρά χορτοφαγική.
Στα 12, ο Χοακίν εμφανίστηκε στην πρώτη του ταινία, «SOS στο Διάστημα» και μετά το «Δεσμοί Στοργής» δίπλα στον κωμικό Στιβ Μάρτιν. Το 1989,ο παράτησε την υποκριτική.
Εξοργίστηκε με το ελάχιστο ενδιαφέρον που έδειχναν οι παραγωγοί για τους ηθοποιούς της ηλικίας του (ήταν 15 χρόνων) και πήρε την απόφαση να ταξιδέψει όπου μπορούσε.
Την ίδια εποχή, οι γονείς του πήραν διαζύγιο και έτσι ο Φοίνιξ ταξίδεψε με τον πατέρα του στο Μεξικό και τη Νότια Αμερική.
Τότε ήταν που χρησιμοποίησε ξανά το γενέθλιο όνομά του. Σε συνέντευξή του αργότερα, αποκάλυψε τον λόγο της επιλογής του. «Το «Φύλλο» στα Ισπανικά (όχα) παραπέμπει σε σκόρδο(άχο) ή μάτι (όχο). Έτσι πάντα μπέρδευα τους ισπανόφωνους και παρουσιαζόμουν είτε ως «Σκόρδο» είτε ως «Μάτι» και τελικά θα τους έμενα γνωστός ως ο «Βλάκας».
Οικογενειακή τραγωδία και επιστροφή στη μεγάλη οθόνη
Σε αντίθεση με τον αδερφό του, Ρίβερ, που θεωρούνταν ένας από τους ανερχόμενους και εξαιρετικά ταλαντούχους ηθοποιούς, ο Χοακίν απείχε από τα φώτα της δημοσιότητας.
Μέχρι το 1993, όταν ο Ρίβερ πέθανε από υπερβολική δόση έξω από το κλαμπ του Τζόνι Ντεπ «Viper Room». Ο Χοακίν βρισκόταν μαζί με τον αδερφό το μοιραίο βράδυ και ήταν εκείνος που κάλεσε το ασθενοφόρο για να μεταφέρει τον Ρίβερ στο νοσοκομείο.
Περισσότερο από ένα χρόνο, ο Φοίνιξ, έβλεπε όλα ειδησεογραφικά κανάλια κι ενημερωτικές εκπομπές να παίζουν ξανά και ξανά το ηχογραφημένο μήνυμα που ζητούσε βοήθεια από τους γιατρούς και τους παρακαλούσε να έρθουν άμεσα γιατί ο αδερφός του «πεθαίνει».
Δύο χρόνια αργότερα, συνέχισε την κληρονομιά που άφησε ο Ρίβερ και έπαιξε στην ταινία του Γκας Βαν Σαντ, «Έτοιμη για Όλα», στο πλευρό της Νικόλ Κίντμαν.
Το 1997, εμφανίστηκε στην «Εποχή της Αθωότητας» με την Λιβ Τάιλερ, με την οποία είχε σύντομη ερωτική σχέση.
Ακολούθησαν διάφοροι ρόλοι και συνεργασίες με καταξιωμένους σκηνοθέτες, όπου ο Φοίνιξ επέλεγε συνήθως σκοτεινούς, προβληματικούς και μυστηριώδεις χαρακτήρες, μέχρι να ενσαρκώσει τον ρόλο που τον ανέδειξε σε ηθοποιό παγκοσμίου κλάσης.
Ο Μονομάχος και η βιογραφική ταινία για τον Τζόνι Κας
Το 2000, ενσάρκωσε τον παράφρονα Ρωμαίο αυτοκράτορα, Κόμοδο στον «Μονομάχο» του Ρίντλεϊ Σκοτ, που κέρδισε το Όσκαρ «Καλύτερης Ταινίας».
Ανάγκασε κοινό και κριτικούς να υποκλιθούν στην άψογη ερμηνεία του, με τους τελευταίους να κάνουν λόγο για ένα ηθοποιό με «θαυμάσια ανατριχιαστική διαστροφή».
Δεν περιορίστηκε σε εύκολους και κερδοφόρους ρόλους και προκάλεσε τον εαυτό του να δοκιμάσει πολυδιάστατους χαρακτήρες, παραδίδοντας πάντα τρομερές ερμηνείες.
«Δεν χαλιναγωγώ τον εαυτό μου. Δεν είμαι ο τύπος που κάνει «κουλτούρα», ούτε ο μεγάλος υπερήρωας, αλλά είμαι ΟΛΑ αυτά. Αρνούμαι να έχω κάποια συγκεκριμένη διάταξη», είχε δηλώσει ο ηθοποιός σε τηλεοπτική εκπομπή.
Πέντε χρόνια μετά την επιτυχία του «Μονομάχου», πρωταγωνίστησε στην ταινία «Walk The Line», ένα φιλμ βασισμένο στη ζωή του ταλαντούχου μουσικού Τζόνι Κας.
Ο Φοίνιξ κέρδισε Χρυσή Σφαίρα Α’ Ανδρικού Ρόλου και ήταν υποψήφιος δεύτερη φορά για το «χρυσό αγαλματίδιο».
Για να ενσαρκώσει τον Κας, πήρε την έγκριση από τον ίδιο.
Όλα τα τραγούδια της ταινίας ενορχηστρώθηκαν και ερμηνεύτηκαν από τον Χοακίν και ήταν τόσο καλός που οι περισσότεροι νόμιζαν ότι τραγουδούσε ο Κας, μέχρι που διάβασαν το όνομα τους Φοίνιξ στους τίτλους τέλους.
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ο Φοίνιξ απέκτησε εξάρτηση από το αλκοόλ. Τελικά εισήχθη οικειοθελώς σε κλινική αποτοξίνωσης. Δήλωσε πως «τότε συνειδητοποίησα ότι έπινα. Δεν ήμουν καθημερινός πότης αλλά δεν είχα τίποτε άλλο να κάνω, τίποτα να με κρατήσει πίσω. Εθίστηκα στο αλκοόλ για να νιώθω καλά».
Η ξαφνική απόσυρση από τον κινηματογράφο
Τον Οκτώβριο του 2008 ο Χοακίν Φοίνιξ δήλωσε ότι παρατάει την υποκριτική για να ακολουθήσει καριέρα ράπερ.
Εμφανίστηκε σε διάφορα μουσικά βίντεο ενώ στην εκπομπή «Late Show with David Letterman», έλεγε ασυναρτησίες, πετούσε τσίχλες και ξεχνούσε ονόματα συμπρωταγωνιστών του. Παράλληλα, άφησε μούσια και μακριά μαλλιά και κυκλοφορούσε παντού με σκούρα γυαλιά ηλίου, γεγονός που μπέρδεψε τους θαυμαστές του αν πρόκειται για κάποιου είδους φάρσα ή αν Φοίνιξ άρχισε να τρελαίνεται.
Ο ίδιος διαβεβαίωσε πως δεν είναι αστείο και συνέχισε τις εκκεντρικές εμφανίσεις του.
Δύο χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε τελικά ο πραγματικός λόγος της αλλοπρόσαλλης συμπεριφοράς του.
Μαζί με τον γαμπρό του, Κέισι Άφλεκ γύρισαν ένα σατυρικό ντοκιμαντέρ που πρωταγωνιστούσε ο ίδιος και αποτύπωνε όλα τα γεγονότα από την στιγμή που δήλωσε ότι θέλει να ασχοληθεί με το χιπ χοπ.
Το 2012 πρωταγωνίστησε στην ταινία «The Master» του Πολ Τόμας Άντερσον. Ο Φοίνιξ ενσάρκωσε τον Φρέντι Κουέλ, έναν σεξομανή αλκοολικό βετεράνο του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου που δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στην μεταπολεμική αμερικανική κοινωνία. Για πολλούς είναι η καλύτερη ερμηνεία του Φοίνιξ.
Ακούραστος, πρωταγωνίστησε σε αξιόλογες ταινίες ενώ το 2017 βραβεύτηκε στις Κάννες για την ερμηνεία του στο δραματικό έργο «You Were Never Really Here».
Μαζί με τον Ρίβερ είναι τα μοναδικά αδέρφια που έχουν προταθεί και τα δύο για Όσκαρ από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου.
