Το κείμενο έστειλε ο Ιωάννης Π. Χουντής, Φιλόλογος. Πρόεδρος του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών Κέντρο Αστικής Μεταρρύθμισης
Η εμφάνιση της πολιτικού μορφώματος της »Ομάδος των Ιαπώνων», στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής συνθέσεως που προέκυψε από τις εκλογές του 1906, αποτελεί -ίσως- το μοναδικό νέο πολιτικό στοιχείο μεταξύ του Ατυχούς Πολέμου του 1897 και του Κινήματος στου Γουδή το 1909 από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο.
Κεντρική μορφή της άτυπης τούτης κοινοβουλευτικής ομάδος ήταν ο Βουλευτής Αχαΐας, Δημήτριος Γούναρης. Ο νεαρός πολιτικός είχε προηγουμένως υπηρετήσει στις τάξεις του κόμματος του Γ. Θεοτόκη. Στις εκλογές του 1905 ο Γ.Θεοτόκης υπέστη μία εκλογική πανωλεθρία και ο Θ. Δηλιγιάννης εξελέγη Πρωθυπουργός. Μετά τη δολοφονία του Δηληγιάννη η Βουλή διαλύθηκε και στις νέες εθνικές εκλογές ο Γ.Θεοτόκης ανέκτησε τα κυβερνητικά ηνία και ο Δ.Γούναρης επανεξελέγη Βουλευτής.
Η πρώτη σοβαρή διάσταση απόψεων μεταξύ της κεντρικής ηγεσίας του θεοτοκικού κόμματος και του βουλευτή από την Αχαΐα σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της συζητήσεως περί του σχεδίου νόμου για τη διεύρυνση των εκλογικών περιφερειών, που καθιστούσαν πανίσχυρο τον τοπικό κομματάρχη.
O Δημήτριος Γούναρης επιχειρηματολόγησε εναντίον του νομοσχεδίου και αντιπρότεινε την υιοθέτηση του βρετανικού συστήματος (First Past the Post electoral system) των μονοεδρικών περιφερειών.
Η αγόρευση ταύτη αποτέλεσε την αφορμή για την αθόρυβη και άτυπη δημιουργία μίας ομάδος πέριξ του Δ. Γούναρη.
Από τους πρώτους που τον πλαισίωσαν ήταν ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, βουλευτής Κυκλάδων και προερχόμενος από το κόμμα του Θ. Δηλιγιάννη, πιστός στον Γούναρη μέχρι του δραματικού τέλους το 1922 και ο πρώην Πρωθυπουργός Στέφανος Δραγούμης, βουλευτής Αττικοβοιωτίας και προερχόμενος από το κόμμα του Χ. Τρικούπη.
Σε αυτούς προστέθηκαν ο Χαράλαμπος Βοζίκης, ανεξάρτητος Βουλευτής Κυνουρίας από τα κόμματα του Αλ.Ζαίμη και Θ. Δηλιγιάννη, ο Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, Βουλευτής Αιγιαλείας, ο μετέπειτα αντίπαλος του Γούναρη, Εμμανουήλ Ρεπούλης, Βουλευτής Ερμιονίδος από το κόμμα του Θ.Δηλιγιάννη και ο Απόστολος Αλεξανδρής, πρωτοεκλεγείς ανεξάρτητος Βουλευτής Καρδίτσας.
Η ονομασία της ομάδας
Η ομάδα πήρε την ονομασία της από τον Βλάσση Γαβριηλίδη, δημοσιογράφο της εφημερίδος »Ακρόπολις», ο οποίος σε άρθρο του στις 10 Φεβρουαρίου 1907 εμπνεύστηκε από την μαχητικότητα των Ιαπώνων, οι οποίοι με την ανωτερότητα και την κατάρτισή τους κέρδισαν την τσαρική Ρωσία στον ιαπωνικο-ρωσικό πόλεμο της Μαντζουρίας το 1904-1905. Ορίστε τι γράφει ο δημοσιογράφος:
»Τι θα πη κρυφός και σκοτεινός πόλεμος δεν γνωρίζουν. Την παρασκινιακήν διπλωματίαν δεν την παραδέχονται. Αδιάλλακτοι κοινοβουλευτικοί, δεν αναγνωρίζουν άλλο πεδίον δράσεως έξω από την αίθουσα του κοινοβουλίου. Ωχυρωμένοι εις την άκραν αριστεράν κατοπτεύουν από εκεί τας κινήσεις του εχθρού, κάμνουν εξαφνικήν επίθεσιν, ορμητικήν, απότομον, απροκάλυπτον, κατά μέτωπον…»
Ουσιαστικά, η ομάδα τίθεται εκτός των ορίων του παλαιοκομματισμού εξ’ου και είναι μεθοδολογικά λανθασμένο να κατηγορείται ο Δημήτριος Γούναρης ως εκπρόσωπος του παλαιού πολιτικού κόσμου, μιας και η κίνηση αυτή αποτελούσε το πλέον ρηξικέλευθο και μεταρρυθμιστικό κίνημα της εποχής.
Τυπικά αρχηγός των »Ιαπώνων» ήταν ο Στέφανος Δραγούμης, πατέρας του Ίωνα Δραγούμη και φίλος του Χαρίλαου Τρικούπη, ο οποίος είχε διατελέσει Πρωθυπουργός και ήταν ο πρεσβύτερος των επτά συμμετεχόντων. Αυτός είπε κατά την ομιλία του στην Έναρξη των Εργασιών της Β΄Συνόδου της Βουλής:
»Η ομάς, μη δυνάμενη να συμπράξη μετ’ ουδενός των ενταύθα αντιμαχομένων κομμάτων, ηναγκάσθη να περιορισθή εις απλήν εκδήλωσιν των γνωμών της, να ψηφίζει πάντοτε κατά τας ιδίας αυτής πεποιθήσεις, αλλά να μην συμβάλλη εις τον έρανον αυτής τον αριθμητικόν υπέρ επικρατήσεως ταύτης ή εκείνης της μερίδος. Ταύτην την ώραν οι αποτελούντες την ολιγάριθμον ομάδα, αισθάνονται ότι εμμένοντες άλλως εν τη στάσει αυτών έχουσιν υποχρέωσιν να αποβλέψωσιν εις τα περιβάλλοντα ημάς, οχί συνήθη φαινόμενα εσωτερικά και εξωτερικά και αποβλέποντας εις ταύτα και αισθανόμενοι ότι είναι ανάγκη εκ της Βουλής να δειχθή η οδός εις ην εν περιπτώσει κρισίμω να τραπώμεν, όπως δυνηθώμεν να επέλθωμεν θεραπευταί της τυχόν κρισίμου καταστάσεως, ην νομίζων ότι διακρίνομεν ως επερχομένην κατά την σύνοδον ταύτην – ήτις όμως εύχομαι να μην εμφανισθή- ενομίσαμεν ότι οφείλομεν σήμερον να δώσωμεν θετικό δείγμα της ημετέρας αποφάσεως όπως συντελέσωμεν εις την βελτίωσιν των πολιτικών ημών πραγμάτων.»
Κύρια σημεία της κριτικής των »Ιαπώνων» εναντίον της κυβερνήσεως Γ. Θεοτόκη ήταν η σύναψη δανείου 20.000.000 δραχμών για την ενίσχυση της εθνικής αμύνης, η σταφιδική κρίση, και το στρατιωτικό απαράσκευο της Ελλάδος. Η Ομάδα διαλύθηκε τον Ιούνιο 1908 όταν ο Δημήτριος Γούναρης αντικατέστησε τον Ανάργυρο Σιμόπουλο ως Υπουργός Οικονομικών της Κυβερνήσεως Γ.Θεοτόκη. Μάλιστα, οι πρώην σύντροφοι του Δ. Γούναρη δεν του »χαρίστηκαν» στην συζήτηση του προϋπολογισμού του 1909 αναγκάζοντάς τον να παραιτηθεί από το υπουργικό αξίωμα.
Μια έμμεση αποτίμηση της προσφοράς της «ομάδας των Ιαπώνων» πραγματοποίησε στις 19 Μαίου 1924 στη Βουλή ο Θεμιστοκλής Σοφούλης νεκρολογώντας τον Εμμανουήλ Ρέπουλη:
»Δια των λαμπρών αυτών αγώνων από των δημοσιογραφικών το πρώτον στηλών και εκ παραλλήλου έπειτα από του βήματος τούτου ως εκπρόσωπος της ομάδας των Ιαπώνων, συνετέλεσεν με ακάθεκτον ορμήν κατά της πολιτικής διαφθοράς και του εθνικού μαρασμού, εις επανάστασιν, η οποία διήνοιξε νέας απόψεις, εδημιούργησεν νέας ηθικάς αξίας, έσπειρεν άφθονον τον σπόρον των ιδεών, έδωκεν εις πάσαν κατεύθυνσιν ισχυράν ώθησιν προς την πρόοδον και τον πολιτισμόν και ενέπνευσεν εις τον Ελληνικόν λαόν την θέλησιν προς μίαν νέαν ζωήν.»
Σημείωση: Η «Μηχανή του Χρόνου» δέχεται κείμενα αναγνωστών και αν είναι στο πνεύμα της σελίδας, τα δημοσιεύουμε. Φυσικά δεν παρεμβαίνουμε ουσιαστικά στα κείμενα, ούτε και φέρουμε ευθύνη για τυχόν ανακρίβειες. Μπορείτε να στέλνετε τα κείμενα με ένα σύντομο βιογραφικό σας στο [email protected]
