Αρχική Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Ποια συνοικία της Αθήνας χτίστηκε στους πρόποδες αυτού του βουνού προς τιμή ενός φιλέλληνα που αγωνίστηκε για την Ελλάδα. Μέχρι το 1923 ήταν αγρός και χωράφια

Στην περιοχή αυτή 12 χρόνια μετά τη λήψη της φωτογραφίας, εγκαταστάθηκαν Μικρασιάτες πρόσφυγες και δημιούργησαν μια ζωντανή και δραστήρια συνοικία.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία εντοπίστηκε προς πώληση στη σελίδα ebay και στη λεζάντα της αναφέρει «Greece Athens mountain with snow 1911 UNUSED Paschas edition».

Η ίδια περιοχή εικονίζεται και στην επόμενη και πιο γενική φωτογραφία του 1910. Διακρίνονται οι στύλοι του Ναού του Ολυμπίου Διός, η συνοικία του Μετς και αριστερά ο λόφος του Αρδηττού με το Παναθηναϊκό Στάδιο. Στο βάθος στους πρόποδες του βουνού διακρίνεται μια περιφραγμένη έκταση με ένα λευκό κτίριο στο κέντρο. Μοιάζει με μοναστήρι και βοηθά στο να απαντηθεί ποια περιοχή εικονίζεται στην δημοπρατούμενη φωτογραφία.

Μερική άποψη της Αθήνας από την Ακρόπολη (1910). Στο κέντρο της φωτογραφίας είναι η περιοχή που χτίστηκε ο Συνοικισμός Παγκρατίου το 1923, που από το 1924 μετονομάστηκε σε Συνοικισμό Βύρωνος. Μπροστά μας βλέπουμε τους στύλους του Ναού του Ολυμπίου Διός και ακριβώς πίσω τους και δεξιά τη συνοικία του Μετς. Αριστερά του Μετς φαίνεται ο λόφος Αρδηττός περιτριγυρισμένος από τείχος και το Παναθηναϊκό Στάδιο. Αριστερά του Σταδίου φαίνονται κάποια σπίτια (μέρος του Βατραχονησιού). Διακρίνεται το μοναστήρι της Αναλήψεως ( λευκή εκκλησία, κτίριο και μεγάλη μάνδρα ) και πίσω δεξιά του, στη ρίζα του λόφου, το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής με αρκετά δέντρα. — Μερική άποψη της Αθήνας από την Ακρόπολη (1910).

Κοινό σημείο των δύο φωτογραφιών είναι το κτίσμα με την μεγάλη λευκή μάντρα. Διακρίνεται και στις δύο λήψεις. Στην προσπάθεια να τεκμηριωθεί η φωτογραφία οι φίλοι της ομάδας «Πάλαι ποτέ στο Βύρωνα» μεγένθυναν την αρχική εικόνα και παρατήρησαν ότι δίπλα από το κτίριο διακρίνεται ένας ναός με καμπαναριό στην είσοδό του.
Πρόκειται για τον πρώτο ναό -παρεκκλήσιο ρυθμού βασιλικής, αφιερωμένο στην Ανάληψη του Κυρίου, ο οποίος κατασκευάστηκε στην κορυφή του λόφου πριν ακόμη και από το 1891.

Το παρεκκλήσι της Αναλήψεως. Τέλη του 19ου αιώνα. «Το Μετόχι της Αναλήψεως είναι το μοναδικό αγιορείτικο μετόχι στην Αθήνα. — Το παρεκκλήσι της Αναλήψεως στα τέλη του 19ου αιώνα υπήρξε το μοναδικό αγιορείτικο μετόχι στην Αθήνα.

Από αυτή την παρατήρηση προκύπτει ότι και στις φωτογραφίες εικονίζεται το μοναστήρι της Αναλήψεως και πίσω δεξιά του, το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής.
Επομένως η περιοχή που οικοδομήθηκε μετά το 1923 είναι ο Βύρωνας και το βουνό ο Υμηττός με το δάσος του Καρέα.

Γενική άποψη της περιοχής του Βύρωνα. Στο βάθος η Ανάληψη (1924) — Η περιοχή του Βύρωνα με τα πρώτα προσφυγικά σπίτια που ανέγειρε η κυβέρνηση. Στο βάθος η Ανάληψη (1924)

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Μιχάλη Τοπούζη που τεκμηρίωσε την φωτογραφία, τα μόνα γνωστά οικοδομήματα της περιοχή είναι το μετόχι της Αναλήψεως, το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής και η «μάντρα» του Σιαφάκα, κάτω δεξιά από την Ανάληψη. Η «μάντρα» ήταν ένα περιφραγμένο οικοδομικό τετράγωνο (τετράγωνο οδών Μεσολογγίου – 40 Εκκλησιών – Ανδρομέδας – Κορδελιού) που ανήκε στην οικογένεια Σιαφάκα και είχε μέσα διάφορα κτίσματα (σπίτι, στάνη, εκκλησία). Μια διώροφη κατοικία, που εβρίσκετο στην γωνία της μάντρας (Μεσολογγίου και Κορδελιού) υπάρχει και σήμερα.

Αρχικά η περιοχή ονομάστηκε προσφυγικός συνοικισμός Παγκρατίου (1923) και στις 16/4/1924 μετονομάστηκε σε Συνοικία Βύρωνος με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από το θάνατο του Λόρδου Βύρωνα, του μεγάλου φιλέλληνα ποιητή που πέθανε στο Μεσολόγγι το 1824.

Πληροφορίες από «Πάλαι ποτέ στο Βύρωνα«