Κατά τον 19ο αιώνα στη Βικτωριανή εποχή, αλλά και στην περίοδο της εκστρατείας του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο, οι μούμιες δεν είχαν την αξία που έχουν σήμερα, ούτε απολάμβαναν την εκτίμηση των Ευρωπαίων και των Αμερικανών.
Αντιθέτως, πωλούνταν στους δρόμους από πλανόδιους πωλητές, όπως απεικονίζεται και στην κεντρική φωτογραφία, η οποία τραβήχτηκε το 1865, για να χρησιμοποιηθούν ως εκθέματα σε διάφορες εκδηλώσεις και συνεστιάσεις των ευγενών τον 18ο αιώνα. Ενδεχομένως πρόκειται για σορούς φτωχών αιγυπτίων της αρχαιότητας.
Η αφρόκρεμα της εποχής διοργάνωνε τις λεγόμενες «συγκεντρώσεις ξετυλίγματος μούμιας». Εκεί οι μούμιες ανοίγονταν μπροστά σε κοινό, το οποίο χειροκροτούσε και διασκέδαζε καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Μούμια ονομάζεται ο ταριχευμένος νεκρός και οι Αιγύπτιοι ακολουθούσαν αυτή τη διαδικασία καθώς πίστευαν ότι η ζωή συνεχίζεται και μετά το θάνατο. Γι αυτό διατηρούσαν τα σώματα που ήταν ο οίκος της ψυχής.
Αρχικά τα έθαβαν αλλά σταδιακά επικράτησε η μουμιοποίηση την οποία τελειοποίησαν με διάφορες μεθόδους.
Αρώματα και πλήθος από αντισηπτικές ουσίες διατηρούσαν τη σορό σε σαρκοφάγους και νεκροταφεία που δεν ήταν τα ίδια για τους φτωχούς και τους πλουσίους ή τους ευγενείς και τον απλό λαό.
Οι «μούμιες μαϊμού» που πωλούνταν ως φάρμακα
Την περίοδο λοιπόν που δεν υπήρχε αρχαιολογική και πολιτιστική συνείδηση, υπήρχε η συνήθεια τα καλοδιατηρημένα απομεινάρια των αρχαίων Αιγυπτίων να αλέθονται σε σκόνη και να καταναλώνονται ως φάρμακα για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών. Οι κονιορτοποιημένες μούμιες είχαν γίνει τόσο δημοφιλείς ώστε τσαρλατάνοι είχαν δημιουργήσει απομιμήσεις και τις πουλούσαν στους δρόμους ως αυθεντικές. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για ζητιάνους και άστεγους, οι οποίοι είχαν πεθάνει, αποσυντεθεί και οι ευγενείς τους περνούσαν για μουμιοποιημένους αρχαίους Αιγυπτίους.
Οι μούμιες στη Βιομηχανική Επανάσταση
Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την ανάπτυξη της αρχαιολογίας τον 19ο αιώνα οι μούμιες απέκτησαν μεγάλη αξία. Οι εύρωστοι Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι συλλέκτες τις αγόραζαν όσο – όσο και τις κρατούσαν στα σπίτια τους ως σουβενίρ. Όσοι δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να τις αγοράζουν ολόκληρες, έκαναν παζάρια με τους πωλητές, οι οποίοι τις διαμέλιζαν και τους έδιναν το κεφάλι, τα χέρια, ή τα πόδια, ενώ τα υπόλοιπα μέλη πωλούνταν στη μαύρη αγορά.
Το εμπόριο είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο στην Ευρώπη, ώστε οι τάφοι και οι κατακόμβες των Αιγυπτίων είχαν γίνει φύλλο και φτερό.
Τότε οι κάλπικες μούμιες έκαναν για ακόμη μια φορά την εμφάνιση τους προκειμένου να καλύψουν τη ζήτηση. Κατασκευάζονταν από τα πτώματα εκτελεσμένων εγκληματιών, ηλικιωμένων και φτωχών που είχαν χάσει τη ζωή τους από ασθένειες. Για να ομοιάζουν με τις αληθινές μούμιες είτε τις έθαβαν στην άμμο είτε τις άλειφαν με πίσσα και τις εξέθεταν στον ήλιο για να ξεραθούν.
Photo credit: Félix Bonfils
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Η μούμια του 14χρονου κοριτσιού που εντοπίσθηκε σε βαλτώδη έκταση τη δεκαετία του ΄50. Στην αγκαλιά της βρέθηκαν τα λείψανα του μεσήλικα εραστή της…
