Κάποτε το ταξίδι στην Άνδρο διαρκούσε πολύ. Κοντά δεκαεννιά ώρες. Και ήταν διαφορετικό – παρασάγγας απείχε από τις σημερινές ταχύτητες με τις οποίες η Άνδρος πια μοιάζει να έχει μετατραπεί σε προάστιο των Αθηνών. Η διάβαση του Κάβο Ντόρο ήταν μια σκληρή δοκιμασία και γινόταν με διαφορετικά πλοία από τα σημερινά.
Οι γυναίκες για παράδειγμα τότε, καθισμένες σε ξύλινους πάγκους, κρατούσαν με το ένα χέρι το καπέλο και με το άλλο ένα λεμόνι για να περιορίζουν κάπως τη δυσωδία του καταστρώματος – όπως μας πληροφορεί στον πρόλογο του λευκώματος «Αρόδο. Λιμάνια, πορθμεία και βαρκάρηδες της Ανδρου» ο Δημήτρης Ι. Κυρτάτας, καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ας μην ξεχνάμε πως τότε και τα ζώα συνωστίζονταν μαζί με επιβάτες, επί πολλές ώρες.
Και αν σήμερα θεωρούνται δεδομένα ο ελλιμενισμός, τα πολλά δρομολόγια, οι περίτεχνοι ελιγμοί των καραβιών, κάποτε όλα τα παραπάνω ήταν δυσκολότερα. Τότε τα καράβια έδεναν αρόδο και οι επιβάτες ή τα εμπορεύματα μεταφέρονταν με βάρκες στη στεριά.
Το λεύκωμα αποτυπώνει μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί και αποτελεί τεκμήριο αφού καταγράφει την εξέλιξη που έχει συντελεστεί μέσα σε λίγες δεκαετίες. Ας δούμε όμως τι σημαίνει αρόδο: Οταν «πλοίον τι παραμένει ολίγον έξωθεν λιμένος ή όρμου χωρίς να αγκυροβολήση» (Λεξικόν Δημητράκου).
Μια ανάσα από τη χαρά ή τη λύπη, μια συνθήκη αναμονής, η εκκρεμότητα που γέμιζε τη ζωή και μετρούσε τη μέρα στους παραθαλάσσιους οικισμούς για πολλές γενιές.
Η παράδοση του αρόδο τερματίζεται με τον ερχομό του πρώτου οχηματαγωγού στην Ανδρο, το 1965. Και τα συμπεράσματα για την ελληνική ναυσιπλοΐα είναι σημαντικά με άξονα την Άνδρο αφού το νησί μπορεί να αναπλάσει όλο το θηριώδες της παλιάς ελληνικής ζωής.
Και μπορεί η πρωτοβουλία του κ. Μαμάη να ξεκίνησε ως έκθεση με την υποστήριξη του Φιλοπρόοδου Ομίλου «Το Γαύριο», όμως γρήγορα πήρε τη μορφή λευκώματος ύστερα από συγκέντρωση υλικού σχετικού με τα καράβια που έκαναν το δρομολόγιο Ανδρος – Πειραιάς – Ραφήνα, τα λιμάνια, τους βαρκάρηδες που μετέφεραν από την προβλήτα επιβάτες από συλλέκτες, ιδιώτες, φωτογράφους, οικογενειακά αρχεία.
Ανάμεσά τους, φωτογραφίες του σουρεαλιστή ποιητή και συγγραφέα Ανδρέα Εμπειρίκου και του Σπύρου Μελετζή, φωτογράφου της Αντίστασης που έμεινε για ένα διάστημα στην Ανδρο.
Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ του Δημήτρη Ν.Μανιάτη
