Το καλοκαίρι του 1975, οι άνθρωποι έπαψαν να κολυμπούν στη ανοιχτή θάλασσα.
Ο λόγος δεν ήταν κάποια μόλυνση, αλλά ο τρόμος που επικράτησε σε όλο τον κόσμο, όταν προβλήθηκε στους κινηματογράφους η ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ, «Τα Σαγόνια του Καρχαρία».
Η ταινία έσπασε τα ταμεία και πέρασαν μήνες, μέχρι οι θεατές να τολμήσουν να μπουν άφοβα στη θάλασσα.
Η υπόθεση ήταν πολύ απλή.
Ένας τεράστιος λευκός καρχαρίας εμφανίζεται στα ανοιχτά του νησιού Άμιτυ και κατασπαράσσει τους κολυμβητές.
Τρεις άντρες, ο κυνηγός καρχαριών Κουίντ, ο αρχηγός της αστυνομίας, Μάρτιν Μπρόντι, και ο ωκεανογράφος, Ματ Χούπερ, αναλαμβάνουν να τον σκοτώσουν.
Η ταινία ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του 26χρονου τότε σκηνοθέτη, Στίβεν Σπίλμπεργκ, η οποία τον καταξίωσε στον χώρο.
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων όμως, φοβόταν ότι θα έχανε τη δουλειά του. Ο προϋπολογισμός για την παραγωγή προέβλεπε ότι τα γυρίσματα θα έπρεπε να ολοκληρωθούν σε 55 μέρες, αλλά τελικά διήρκεσαν 159. Οι καθυστερήσεις κόστισαν 5 επιπλέον εκατομμύρια δολάρια. Λίγο έλειψε να κοστίσουν και τη δουλειά του Σπίλμπεργκ.
Ο σκηνοθέτης παραδέχτηκε το λάθος του. Ήταν η απειρία του, εξαιτίας της οποίας δεν υπολόγισε πόσο δύσκολο θα ήταν το γύρισμα στον ωκεανό.
Είχε τη δυνατότητα να κάνει τα γυρίσματα σε κλειστό στούντιο με πισίνα, αλλά θεώρησε ότι το αποτέλεσμα θα ήταν λιγότερο ρεαλιστικό.
Έτσι χρειάστηκε να πληρώσει την «ύβρι», όπως είπε κι ο ίδιος, του σκηνοθέτη που νόμισε ότι μπορούσε να τα βάλει με τη φύση.
Εκτός όμως από τα ανεξέλεγκτα καιρικά φαινόμενα, είχε να αντιμετωπίσει τους μηχανικούς καρχαρίες, οι οποίοι πάθαιναν συνέχεια βλάβες.
Το συνεργείο είχε φτάσει στα όριά της εξάντλησης και ο Σπίλμπεργκ τους άκουγε να σχολιάζουν ότι ποτέ δεν είχε καθυστερήσει ταινία τόσο πολύ.
Τελικά όμως, όπως αποδείχτηκε, η καθυστέρηση ωφέλησε την ταινία.
Ο σκηνοθέτης εκμεταλλεύτηκε τον επιπλέον χρόνο για να εμπλουτίσει το σενάριο με διάφορα κωμικά στοιχεία, που αγαπήθηκαν πολύ από το κοινό.
Και αντί να περιμένει να επισκευαστούν οι μηχανικοί καρχαρίες, απλώς γύρισε τις σκηνές χωρίς αυτούς.
Αντί να δείχνει τον καρχαρία να κατασπαράζει τους ανθρώπους, έδειχνε μόνο να παλεύουν στο νερό και το αίμα να απλώνεται.
Με αυτό τον τρόπο δημιουργούσε τρόμο και πανικό, ακριβώς επειδή κανείς δεν μπορούσε να δει την «πηγή» του κακού.
Οι κριτικοί σχολίασαν ότι ο Σπίλμπεργκ δημιούργησε ένα θρίλερ αντάξιου του «μαιτρ» του είδους, Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο οποίος συνήθως δεν έδειχνε το «κακό», αλλά άφηνε τον θεατή να το φανταστεί. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. Η ιδέα του καρχαρία, σε συνδυασμό με την υποβλητική μουσική του συνθέτη Τζον Γουίλιαμς, τρομοκράτησε μικρούς και μεγάλους.
Οι αυτοσχεδιασμοί
Μία από τις πιο ξεκαρδιστικές και αγαπημένες ατάκες της ταινίας είναι αυτή του αρχηγού της αστυνομίας, Μάρτιν Μπρόντι, όταν αντικρίζει για πρώτη φορά τον τεράστιο καρχαρία.
Παγωμένος, μπαίνει στην καμπίνα του καπετάνιου, του κυνηγού Κουίντ και τον ενημερώνει ότι «θα χρειαστούν μεγαλύτερο σκάφος».
Η ηρεμία και η ειρωνική ατάκα, σε συνδυασμό με τον τρόμο στο βλέμμα του, αλλά το και μέγεθος του καρχαρία, προκάλεσαν τρανταχτά γέλια και η ατάκα ψηφίστηκε μίας από τις καλύτερες όλων των εποχών.
Ωστόσο, τα λόγια αυτά δεν υπήρχαν στο σενάριο. Ήταν ένας αυτοσχεδιασμός του ηθοποιού Ρόι Σνάιντερ, την ώρα των γυρισμάτων.
Βέβαια δεν ήταν ο μοναδικός αυτοσχεδιασμός που κατέληξε στην ταινία.
Ο Καρλ Γκότλιμπ, ηθοποιός, σεναριογράφος και φίλος του Σπίλμπεργκ, ήταν αυτός που ανέλαβε να προσθέσει κωμικά στοιχεία στο σενάριο.
Τα αστεία προέρχονταν όλα από κασέτες, όπου ο Σπίλμπεργκ είχε ηχογραφήσει τους ηθοποιούς, όταν έκαναν πρόβες και αυτοσχεδίαζαν μεταξύ τους.
Διαβάστε ακόμα από την Μηχανή του χρόνου: O Σπίλμπεργκ είχε άδικο. Στους καρχαρίες δεν αρέσει και τόσο το κρέας των γυναικών…
Η αληθινή επίθεση καρχαρία
Ο ωκεανογράφος Ματ Χούπερ, τον οποίον υποδύθηκε ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους, δοκιμάζει να σκοτώσει τον καρχαρία, καρφώνοντάς τον με ένα καμάκι.
Για να το καταφέρει, κατεβαίνει στον βυθό της θάλασσας, προστατευμένος από ένα κλουβί.
Ο Σπίλμπεργκ ήθελε πλάνα με έναν πραγματικό καρχαρία να επιτίθεται στο κλουβί, γι’ αυτό προσέλαβε τους Αυστραλούς κινηματογραφιστές Ρον και Βάλερι Τέιλορ, να τα γυρίσουν.
Το πρώτο πρόβλημα που προέκυψε ήταν το μέγεθος των καρχαριών, που έφτανε τα 4 μέτρα, ενώ ο καρχαρίας της ταινίας υποτίθεται ότι ήταν 8 μέτρα.
Για να κάνουν τους καρχαρίες να φαίνονται μεγαλύτεροι, αντικατέστησαν τον Ντρέιφους με έναν νάνο ηθοποιό και μίκρυναν το κλουβί, έτσι ώστε να φαίνεται ακόμα πιο μικρός, αναλογικά με τους καρχαρίες.
Τότε προέκυψε ένα δεύτερο πρόβλημα. Οι καρχαρίες δεν πλησίαζαν καν το κλουβί, πόσο μάλλον να του επιτεθούν.
Πέρασε μία εβδομάδα, χωρίς κανένα αξιόλογο πλάνο. Μέχρι που μια μέρα ένας καρχαρίας μπλέχτηκε στο σκοινί που συνέδεε το κλουβί με τη βάρκα και άρχισε να τινάζεται για να ελευθερωθεί.
Ο Τέιλορ πρόλαβε να ανοίξει την κάμερα και να τραβήξει τις κινήσεις του και τα πλάνα ήταν εντυπωσιακά. Δυστυχώς όμως το κλουβί ήταν άδειο.
Ο Σπίλμπεργκ όμως επέμενε να χρησιμοποιήσει τα πλάνα στην ταινία.
Το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να αλλάξουν το σενάριο.
Έτσι, ενώ κανονικά ο καρχαρίας θα έκανε επίθεση στο κλουβί και θα σκότωνε τον Χούπερ, το γύρισαν έτσι ώστε ο ωκεανογράφος να ξεφεύγει και να κρύβεται στον βυθό της θάλασσας, ενώ ο καρχαρίας συνεχίζει να επιτίθεται σε ένα άδειο κλουβί.
Διαβάστε ακόμα: Οι αληθινές αιματηρές επιθέσεις που οδήγησαν τον Σπίλμπεργκ στα «σαγόνια του καρχαρία».
