Η εκπομπή καταγράφει τον ματωμένο Οκτώβριο του ’41, όταν η Βέρμαχτ αιματοκύλισε τα Άνω και Κάτω Κερδύλια και το Καλόκαστρο στις Σέρρες, τα τρία χωριά των Κρουσσίων στο Κιλκίς: Κλειστό, Κυδωνιές και Αμπελόφυτο. Στη συνέχεια οι Γερμανοί επιτέθηκαν στα χωριά του Βερμίου και έστησαν εκτελεστικά αποσπάσματα στο ποντιακό προσφυγικό χωριό, Μεσόβουνο Κοζάνης.
Δείτε την εκπομπή από το ert web:
Μέσα σε ένα μήνα εκτέλεσαν 442 αθώους πολίτες. Αυτές ήταν η πρώτες σφαγές αμάχων στην ηπειρωτική Ελλάδα. Στην ίδια περιοχή επανήλθαν το 1943 για να «τιμωρήσουν» τους ανυπότακτους κατοίκους και σκότωσαν άλλους 350 σε Μεσόβουνο και Πύργους Κοζάνης. Ετσι τα θύματα των Μακεδονικών χωριών ξεπέρασαν τους 700.
Μέσα από μαρτυρίες και ντοκουμέντα η «Μηχανή του Χρόνου» φωτίζει τα δραματικά γεγονότα, εντοπίζει πρόσωπα και ευθύνες, ενώ αναλύει το ιστορικό πλαίσιο της εκτεταμένης και αλόγιστης βίας σε βάρος των αμάχων.
Η εκπομπή περιγράφει την μυστική οργάνωση των Γερμανών που στηριζόταν σε κατασκόπους και πληροφοριοδότες. H επίλεκτη ομάδα «V-mann» δημιουργήθηκε για να εντοπίζει τους αντάρτες που έκαναν σαμποτάζ και έστηναν ενέδρες στα χωριά της Μακεδονίας.
Μόνο τον Οκτώβριο του 1941 εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς 442 άνθρωποι και καταστράφηκαν 6 χωριά επειδή θεωρούντο βάσεις ανταρτών.
Τα γυναικόπαιδα, μετά την σφαγή στο Μεσόβουνο, εγκατέλειψαν το χωριό. Όταν επέστρεψαν, δύο χρόνια αργότερα, «τιμωρήθηκαν» για δεύτερη φορά μαζί με τους κατοίκους του γειτονικού χωριού των Πύργων Κοζάνης. Οι μαρτυρίες όσων επέζησαν από τη δεύτερη σφαγή είναι συγκλονιστικές. Εκτελέσεις, απαγχονισμοί, βιασμοί, εμπρησμοί, ορφάνια, φτώχεια, δυστυχία ήταν η καθημερινότητα των κατοίκων.
Εντύπωση προκαλεί το εύρημα στα ερείπια των σπιτιών που κάηκαν στο Μεσόβουνο. Οι Γερμανοί ήταν εφοδιασμένοι ακόμη και με χειροπέδες για μικρά παιδιά.
Το 1995, μετά το σεισμό στο Μεσόβουνο Κοζάνης, οι απόγονοι της οικογένειας Τσοπανίδη κατεδάφισαν τα χαλάσματα του σπιτιού τους προκειμένου να χτίσουν νέο.
Εκεί βρήκαν τις χειροπέδες μαζί με τα οστά μικρών παιδιών.
Η δημοσιογραφική έρευνα φωτίζει και μια άγνωστη πτυχή της αντίστασης. Την παρουσία σοβιετικών στρατιωτών που πολέμησαν στο πλευρό της ελληνικής αντίστασης και, στην περίπτωση των χωριών της Κοζάνης, θυσιάστηκαν για να προστατεύσουν τους άμαχους ώστε να προλάβουν να απομακρυνθούν. Οι τάφοι τους στο σημείο όπου έπεσαν, το μαρτυρούν.
Ο Χρίστος Βασιλόπουλος ταξίδεψε στα μαρτυρικά χωριά, αναζήτησε αυθεντικές μαρτυρίες και παρουσιάζει το πρώτο αίμα που χύθηκε στη Μακεδονία από τους Ναζί.
Στην εκπομπή μιλούν: ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης, ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας Γιώργος Μαργαρίτης, ο καθηγητής Ιστορίας Στράτος Δορδανάς, ο δημοσιογράφος Νίκος Ασλανίδης, ο διευθυντής του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα συνταγματάρχης ε.α. Βασίλης Νικόλτσιος, ο υποστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Χούπης, η εκπαιδευτικός Μιράντα Παυλίδου και ο γενικός πρόξενος της Ρωσίας στη Θεσσαλονίκη Alexander Shcherbakov.
Επίσης μιλούν επιζήσαντες και συγγενείς θυμάτων των Άνω και Κάτω Κερδυλίων Σερρών, του Μεσόβουνου και των Πύργων Κοζάνης.
Δείτε το τρέιλερ της νέας εκπομπής:
