Το πιο λαμπρό αστέρι του Χόλιγουντ στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ήταν ο νεαρός Ρίβερ Φοίνιξ.
Συνδύαζε τα πάντα: εμφάνιση, ταλέντο και φοβερή ευαισθησία.
Οι νεότερες γενιές ίσως να γνωρίζουν μόνο τον μικρότερο αδελφό του, Χοακίν Φοίνιξ, αλλά πριν τρεις δεκαετίες, ο Ρίβερ ήταν το μεγαλύτερο όνομα στον κινηματογράφο.
Γεννήθηκε στις 23 Αυγούστου του 1970 στο Όρεγκον των ΗΠΑ.
Οι γονείς του ήταν χίπηδες που μάζευαν μέντα σε φάρμες της περιοχής.
Του έδωσαν το όνομα Ρίβερ, δηλαδή “ποτάμι” και Τζουντ, εμπνευσμένοι από το βιβλίο του Έρμαν Έσε “Σιντάρτα” και το τραγούδι των Beatles “Hey Jude”.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του, ο Ρίβερ ταξίδευε με τους γονείς του στη Νότια Αμερική. Ζούσαν με ελάχιστα χρήματα, μετακινούνταν με ωτοστόπ και εξαρτώνταν από την ελεημοσύνη των ξένων.
Το 1975 έγιναν μέλη της θρησκευτικής αίρεσης “Τα Παιδιά του Θεού” και εγκαταστάθηκαν στο Καράκας της Βενεζουέλας, όπου δούλευαν ως ιεροκήρυκες.
Ο Ρίβερ συνήθιζε να παίζει κιθάρα και να τραγουδά` για να προσελκύσει τον κόσμο.
Από τότε έγινε εμφανές το ταλέντο του, που αργότερα θα εκθείαζαν δεκάδες κριτικοί κινηματογράφου σε όλο τον κόσμο.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, η αίρεση άρχισε να αλλάζει χαρακτήρα.
Ο ηγέτης της, Ντέιβιντ Μπεργκ, εγκαινίασε νέες τακτικές για την προσέλκυση μελών, όπως την προσφορά σεξουαλικών υπηρεσιών.
Εκτός από το “διαφημιστικό” σεξ, ο γκουρού Μπεργκ υποστήριζε ότι οι γονείς έπρεπε να έχουν σεξουαλικές σχέσεις με τα παιδιά τους, γιατί δεν υπήρχε κανείς άλλος που θα τους φερόταν με τέτοια τρυφερότητα και αγάπη.
Τον Δεκέμβριο του 1978, η οικογένεια Φοίνιξ επέστρεψε στην Αμερική και εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια.
Ο ταλαντούχος Ρίβερ και τα αδέλφια του δεν άργησαν να τραβήξουν την προσοχή των χολιγουντιανών ατζέντηδων και οι επαγγελματικές προτάσεις άρχισαν να καταφθάνουν.
Το 1985, ο Ρίβερ έπαιξε στην πρώτη κινηματογραφική ταινία της καριέρας του, “Οι Εξερευνητές”, αλλά είχαν προηγηθεί δύο χρόνια τηλεοπτικών εμφανίσεων.
Το υποκριτικό του ταλέντο, ήδη από τόσο νεαρή ηλικία, είχε αρχίσει να τον επιβάλλει στο χώρο της υποκριτικής.
Το “Stand by Me” και η διασημότητα
Το 1986, πρωταγωνίστησε στην ταινία “Στάσου Πλάι μου”, μέσω της οποίας γνώρισε όλη η Αμερική τον νεαρό ηθοποιό.
Ο Φοίνιξ υποδυόταν τον 12χρονο Κρις Τσέιμπερς που μαζί με τους φίλους έμπλεξε σε μια μεγάλη περιπέτεια, μέσω της οποίας ωρίμασε και έμαθε την αξία της φιλίας.
Η ερμηνεία του Φοίνιξ εντυπωσίασε τους κριτικούς με τη σοβαρότητά και την ειλικρίνεια της.
Αλλά η ωριμότητά του ξάφνιαζε όσους τον γνώριζαν.
Δεν είχε πάει ποτέ σε κανονικό σχολείο, η μόρφωσή του είχε πολλά κενά, αλλά η σκέψη και η ευστροφία του ήταν εντυπωσιακή.
Αντιμετώπιζε τη δουλειά του με τον επαγγελματισμό ενός ενήλικα και υποστήριζε τις απόψεις του με πάθος και επιχειρήματα.
Όπως και η οικογένειά του, ήταν χορτοφάγος και αφοσιωμένος στην προστασία του περιβάλλοντος.
Καθώς περνούσαν τα χρόνια, ο νεαρός Ρίβερ εξελίχθηκε από “παιδί – αστέρι” σε καρδιοκατακτητή του Χόλιγουντ.
Δεν υπήρχε εξώφυλλο εφηβικού περιοδικού χωρίς τη φωτογραφία του και εφηβικός τοίχος χωρίς την αφίσα του.
Ήταν το αγαπημένο παιδί της Αμερικής, χρησιμοποιούσε τη δημοσιότητα για να μιλήσει κατά των ναρκωτικών, υπέρ της προστασίας των ζώων και για τους κινδύνους που διέτρεχε το περιβάλλον.
Όσα έσοδα είχε από τις ταινίες πήγαιναν είτε στην οικογένεια του είτε στις διάφορες φιλανθρωπίες που υποστήριζε.
Παράλληλα, η κινηματογραφική του καριέρα είχε απογειωθεί.
Συνεργάστηκε με ηθοποιούς όπως ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ, ο Σίντνεϊ Πουατιέ και ο Χάρισον Φορντ. Μάλιστα με τον τελευταίο συνεργάστηκε σε δύο ταινίες, το “Mosquito Coast” και το “Ιντιάνα Τζόουνς και η Τελευταία Σταυροφορία”, όπου υποδύθηκε τον μικρό Ιντιάνα Τζόουνς.
Ο Φοίνιξ δεν παρασύρθηκε από την επιτυχία.
Διατηρούσε στενές σχέσεις με την οικογένειά του, επέλεγε ποιοτικές ταινίες που τον προκαλούσαν και έδινε τον καλύτερο εαυτό του σε κάθε ρόλο.
Δεν υπήρχε σκηνοθέτης που δεν ήθελε να συνεργαστεί με το νέο ταλέντο του Χόλιγουντ, γιατί έτσι θα εξασφάλιζε ποιότητα, αλλά και εμπορικότητα.
To 1989, ο 19χρονος Φίνιξ ήταν υποψήφιος για Όσκαρ για την ταινία “Τρέχοντας στο Κενό”. Έχασε, αλλά η καριέρα του δεν ζημιώθηκε καθόλου. Όλοι ήταν σίγουροι ότι θα υπήρχαν πολλά βραβεία στο μέλλον του.
Στο κόκκινο χαλί, τον ρώτησαν αν ένιωθε μαγεμένος και ζαλισμένος από τη λαμπρότητα της τελετής. Ο Φοίνιξ απάντησε ότι δεν τον επηρέαζε η ατμόσφαιρα. Βρισκόταν εκεί επειδή το απαιτούσε η δουλειά του.
Το 1990, το αστέρι του Ρίβερ Φίνιξ μεσουρανούσε, αλλά ο ίδιος δεν απολάμβανε τη λατρεία του κόσμου.
Δεν ήθελε να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, απέφευγε τις δημόσιες εμφανίσεις και τα φλας των φωτογράφων.
Ασχολούνταν όλο και περισσότερο με το άλλο μεγάλο πάθος του, τη μουσική, αλλά ήξερε ότι δεν μπορούσε να εγκαταλείψει την υποκριτική, γιατί έπρεπε να συντηρήσει την οικογένειά του.
Ο Φοίνιξ ήταν πάντα χαμηλών τόνων. Μιλούσε ήρεμα, αργά, χωρίς να υποκρίνεται ότι ήταν ενθουσιασμένος με τις προσωπικές ερωτήσεις. Ήταν ευγενικός, αλλά όχι ιδιαίτερα φιλικός με τους δημοσιογράφους.
Ήταν εμφανές ότι η δημοσιότητα ήταν ένα βάρος που έπρεπε να ανεχτεί για να συνεχίσει την πορεία του στον κινηματογράφο.
Το “My Own Private Idaho” και τα ναρκωτικά
Το 1991 κυκλοφόρησε η ταινία “Το Δικό μου Idaho”, όπου ο Ρίβερ υποδυόταν έναν νεαρό που μένει στο δρόμο και πολλές φορές προσέφερε σεξουαλικές υπηρεσίες για να ζήσει.
Η ταινία ήταν επανασταστική για την εποχή, καθώς είχε πολλά ομοφυλοφυλικά στοιχεία που σόκαραν την κοινωνία του ’90.
Ο Φοίνιξ είχε γίνει ένα με τον ρόλο.
Καθ’ όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων, οι ηθοποιοί και οι τεχνικοί έμεναν μαζί με τα παιδιά, στα οποία είχε βασιστεί η ιστορία της ταινίας.
Ο Φοίνιξ συνήθιζε να φεύγει τα βράδια, να βγαίνει σε κλαμπ, να γυρνάει μόνος του στους δρόμους.
Έπλενε σπάνια τα ρούχα του, άφηνε πάνω του τη βρωμιά του δρόμου για να γνωρίσει τη ζωή ενός άστεγου.
Τότε άρχισε να κάνει συστηματική χρήση ναρκωτικών.
Πολλοί γνωστοί παραδέχτηκαν ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που έπαιρνε ναρκωτικά, αλλά τότε η κατάσταση έγινε επικίνδυνη.
Βρισκόταν σε καθημερινή επαφή με άτομα που ήταν εθισμένα στην ηρωΐνη και ο Φοίνιξ ένιωθε ότι έπρεπε να συμμετέχει για να τους γνωρίσει καλύτερα.
Η δημόσια εικόνα του Φίνιξ άρχισε να διαχωρίζεται από την ιδιωτική.
Φίλοι του θυμούνται χαρακτηριστικά να τους λέει ότι η κατανάλωση κρέατος θα καταστρέψει την υγεία τους, ενώ ο ίδιος κάπνιζε ένα τσιγάρο και έπινε αλκοόλ.
Τα ναρκωτικά όμως δεν εμπόδιζαν καθόλου τις ερμηνείες του.
Παρέμενε καλός επαγγελματίας και συνεπής στις υποχρεώσεις του.
Το “Δικό μου Idaho” χαρακτηρίστηκε ως η καλύτερη ταινία του Φοίνιξ και η καριέρα του συνέχισε να εξελίσσεται.
Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια ολοκλήρωσε άλλες πέντε ταινίες και η χρήση ναρκωτικών άλλοτε εντεινόταν και άλλοτε μειωνόταν.
Δεν προκαλούσε όμως σοβαρά προβλήματα στη δουλειά του, γι’ αυτό και κανείς δεν ήταν σίγουρος αν ο Φοίνιξ ήταν εθισμένος ή έκανε περιστασιακή χρήση.
Το 1993, πριν αρχίσουν τα γυρίσματα για την ταινία “Dark Blood”, ο Φοίνιξ έφυγε από το Λος Άντζελες και πέρασε μερικές βδομάδες στην εξοχή. Απείχε από τα ναρκωτικά, το αλκόολ και προσπαθούσε να αποτοξινωθεί.
Ο σκηνοθέτης της ταινίας, Τζορτζ Σλούζερ, ήταν βέβαιος ότι ο Φοίνιξ δεν έπαιρνε ναρκωτικά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Ο θάνατος
Το βράδυ της 30ης Οκτωβρίου του 1993, ο Ρίβερ, τα αδέλφια του, Ρέιν και Χοακίν, και η κοπέλα του, η ηθοποιός Σαμάνθα Μάτις, βρίσκονταν στο χολιγουντιανό κλαμπ, Viper Room.
Ιδιοκτήτης του μαγαζιού ήταν ο ηθοποιός Τζόνι Ντεπ, που έκλεινε και τα περισσότερα μουσικά συγκροτήματα που έπαιζαν ζωντανά.
Στη σκηνή βρισκόταν ο στενός φίλος του Φοίνιξ, ο μπασίστας των Red Hot Chili Peppers, Φλι.
Εκείνο το βράδυ θα έπαιζε και ο Φοίνιξ, αλλά ακύρωσαν την εμφάνιση την τελευταία στιγμή και η απογοήτευσή του ήταν εμφανής.
Οι θαμώνες του μαγαζιού θυμούνται ότι όλο το βράδυ έπινε μπύρες και σφηνάκια, χόρευε και φώναζε. Η έξαλλη συμπεριφορά του δεν έμοιαζε καθόλου με τον σοβαρό, μετρημένο Ρίβερ.
Κατά τακτά χρονικά διαστήματα εξαφανιζόταν στις τουαλέτες για λίγα λεπτά.
Ξαφνικά, χλώμιασε και άρχισε να τρέμει. Τα αδέλφια του τον μετέφεραν έξω από το κλαμπ για να πάρει αέρα.
Ήταν όμως πολύ αργά. Έτρεμε σαν να είχε πάθει επιληπτική κρίση και δεν επικοινωνούσε με το περιβάλλον.
Όταν έφτασε το ασθενοφόρο, ήταν ήδη νεκρός.
Σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση, είχε καταναλώσει τεράστιες ποσότητες κοκαΐνης, ηρωΐνης, φαρμάκων και αλκοόλ.
Οι ουσίες προκάλεσαν καρδιακή προσβολή.
Ο 23χρονος Ρίβερ Φίνιξ, το χρυσό παιδί της Αμερικής, είχε πεθάνει από υπερβολική δόση ναρκωτικών και για μέρες, η είδηση του θανάτου του είχε κατακλύσει τα media.
Η οικογένεια Φίνιξ, εκτός από το χαμό του παιδιού τους, είχαν να αντιμετωπίσουν τις μηνύσεις των εταιρειών παραγωγής των δύο τελευταίων ταινιών του.
Ο Ρίβερ είχε υπογράψει υπεύθυνη δήλωση ότι δεν έκανε χρήση ναρκωτικών, αλλά ο θάνατός του είχε κοστίσει εκατομμύρια στις εταιρείες.
Τελικά οι μηνύσεις δεν κατέληξαν πουθενά και η οικογένεια Φίνιξ δεν χρειάστηκε να αποζημιώσει τις εταιρίες παραγωγής.
Ο Τζόνι Ντεπ ανακοίνωσε ότι θα έκλεινε το Viper Room για μερικές μέρες ως ένδειξη σεβασμού προς την οικογένεια του Φοίνιξ, ενώ το πεζοδρόμιο έξω από το μαγαζί είχε γεμίσει ανθοδέσμες, στεφάνια και γράμματα θαυμαστών του.
Σε συνέντευξή του 1995, δήλωσε: “Το θέμα είναι ότι αυτό το παιδί ήρθε με την κιθάρα του στο κλαμπ. Τι ωραίο πράγμα. Εμφανίστηκε με το κορίτσι του στο ένα χέρι και την κιθάρα στο άλλο. Ήρθε να παίξει και δεν περίμενε ότι θα πέθαινε – κανείς δεν περιμένει ότι θα πεθάνει. Ήθελε απλά να περάσει καλά. Είναι επικίνδυνο. Αλλά αυτό είναι που μου ραγίζει την καρδιά. Πρώτα ότι πέθανε, αλλά και το ότι εμφανίστηκε με την κιθάρα του. Αυτό δεν είναι ένα δυστυχισμένο παιδί”.
Ο Φλι των Red Hot Chili Pepper έγραψε το τραγούδι “Transceding” προς τιμήν του φίλου του.
Της Αθηνάς Τζίμα
