Στις 15 Δεκεμβρίου πέφτει ο πρώτος νεκρός σε μάχη της ΕΟΚΑ, Χαράλαμπος Μούσκος. Πρώτος ξάδελφος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’, από τους πρωτεργάτες της ΕΟΚΑ, ο Χαράλαμπος υπήρξε ένας από τους πέντε της ΕΟΚΑ που ξύπνησαν τους Βρετανούς το βράδυ της 1ης Απριλίου. Ο Μούσκος είχε βομβαρδίσει την Αρχιγραμματεία, ενώ ο Δράκος το Ρ.Ι.Κ.
Η αποτυχημένη ενέδρα και η ομάδα Ουρανός
Στην τοποθεσία Μερσινάκι στο δρόμο Ξερού-Πόλης Χρυσοχούς, κοντά στους Αρχαίους Σόλους, ετοιμάζουν ενέδρα εναντίον στρατιωτικής αυτοκινητοπομπής.
Είχαν τοποθετήσει από το μεσημέρι νάρκες σε ένα γεφύρι και έλαβαν τις θέσεις τους στο διπλανό ύψωμα περιμένοντας τον κατάλληλο χρόνο.
Ξαφνικά πέρασε ένα όχημα.
Οι αγωνιστές άρχισαν να πυροβολούν προς το μέρος του, ρίχνοντάς το στο χαντάκι.
Ο οδηγός είχε σκοτωθεί. Οι αγωνιστές όμως δεν ήξεραν πως ο συνοδηγός ήταν ακόμα ζωντανός.
Όταν πλησίασαν για να πάρουν τα όπλα τους, άρχισε να τους πυροβολεί.
Ο άγγλος ταγματάρχης Brian Combee τους διατάζει να ρίξουν τα όπλα, αλλά δεν υπακούν.
Οι σφαίρες του σκότωσαν τον 27χρονο Χαράλαμπο Μούσκο ξάδερφο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και τραυμάτισαν τους Μάρκο Δράκο, Ανδρέα Ζάκο και Χαρίλαο Μιχαήλ.
Ο Δράκος κατάφερε να διαφύγει και συνέχισε τη δράση στο αντάρτικο μέχρι τη θυσία του στις 18 Ιανουαρίου 1957, σε ενέδρα των Άγγλων στην Ευρύχου.
Οι Βρετανοί απαγχόνισαν τον Ανδρέα Ζάκο και τον Χαρίλαο Μιχαήλ στις 9 Αυγούστου 1956, μαζί με τον Ιάκωβο Πατάτσο.
Ο Χαράλαμπος Μούσκος βρέθηκε νεκρός με ένα αυτόματο γερμανικό όπλο στην αγκαλιά του.
Στην τσέπη του βρέθηκε ένα σημείωμα με στίχους της Σοφίας Βέμπο: Την Ελλάδα αγαπώ αλλά κι εσένα.
Η λαοθάλασσα της κηδείας που εξόργισε τον Χάρτινγκ
Ο Χαράλαμπος Μούσκος ήταν ο πρώτος νεκρός αντάρτης της ΕΟΚΑ.
Η κηδεία του στις 17 Δεκεμβρίου μετατράπηκε σε διαδήλωση ενάντια στην αποικιοκρατία.
Μία λαοθάλασσα μετέφερε το φέρετρό του από την Πεντάγυια στη Φανερωμένη.
Όπως περνούσε το φέρετρο του νεαρού αντάρτη ο κόσμος γονάτιζε για να τον τιμήσει.
Οι Βρετανοί εξοργισμένοι διέλυσαν τον κόσμο και την πομπή καθώς περνούσε από την πλατεία Μεταξά (σημερινή Πλατεία Ελευθερίας).
Φτάνοντας στο ύψος του ζαχαροπλαστείου του King George, ο κόσμος αντίκρισε πάνοπλους τους στρατιώτες.
Τότε ξεκίνησε ένας καταιγισμός πυροβολισμών και βομβαρδισμών. Μία βόμβα έπεσε στο φέρετρο.
Κυριάρχησε σύγχυση, κλάματα και πανικός.
Ωστόσο, οι νέοι που μετέφεραν το φέρετρο συνέχισαν την πορεία τους.
Από εκείνη την ημέρα ο στρατάρχης Σερ Τζον Χάρτινγκ απαγόρευσε τις κηδείες των αγωνιστών και διέταξε να γίνεται η ταφή τους στα φυλακισμένα μνήματα.
«Χαράλαμπος Μούσκος, από την Παναγιά, κάτοικος Λευκωσίας, 23 χρόνων, ύψος 5.8′ , μαύρα σγουρά μαλλιά, λεπτό μουστάκι, καφετιά μάτια»
Με αυτά τα λόγια, η Εφημερίδα της Αστυνομίας δημοσίευσε την είδηση αναζήτησης του Χαράλαμπου Μούσκου, μετά από προδοσία, στις 19 Αυγούστου 1955.
Ο Χαράλαμπος Μούσκος γεννήθηκε στην Παναγιά της Πάφου στις 10 Μαΐου 1932.
Ήταν ο μοναδικός γιος της Αναστασίας και του Γεωργίου Μούσκου. Είχε άλλες έξι αδελφές.
Όταν τελείωσε το δημοτικό σχολείο Παναγιάς και το Ελληνικό Γυμνάσιο Πάφου, εργάστηκε στο τυπογραφείο της Αρχιεπισκοπής. Εντάχθηκε στον αγώνα της ΕΟΚΑ από την πρώτη στιγμή και ήταν ένας από τους πέντε ομαδάρχες των ομάδων δολιοφθορέων στη Λευκωσία.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Το ναυάγιο των συνομιλιών Μακαρίου – Χάρτινγκ το 1955-56. Μία εικοσαετια αργότερα ο Μακάριος έκανε λόγο για μία «χαμένη ευκαιρία» …
