Η πρώτη μυστική αστυνομία μετά την Οκτωβριανή επανάσταση του του 1917, «γεννήθηκε» σε ένα αριστοκρατικό παρθεναγωγείο της Πετρούπολης.
Με εντολή του Λένιν, σχηματίστηκε υπό την εποπτεία του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Λαού μια Κεντρική Επιτροπή, που θα αντιμετώπιζε την αντεπανάσταση.
Η επιτροπή αυτή ονομάστηκε «Τσέκα» από τα αρχικά των λέξεων Τσεντράλι Κομιτέτ.
Η οργάνωσή της ανατέθηκε στον Πολωνό Φέλιξ Τσερσίνσκι, ο οποίος αν και γιος πλούσιου γαιοκτήμονα, ήταν φανατικός επαναστάτης.
Αρχικά δεν υπήρχαν χρήματα, υποδομές κι έμπειρο προσωπικό, αλλά σύντομα όλα θα λύνονταν. Ο Τσερσίνσκι αφιερώθηκε στα νέα του καθήκοντα με όλες τις σωματικές και πνευματικές του δυνάμεις.
Μετέτρεψε το υπόγειο του παλιού παρθεναγωγείου σε φυλακή και μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, τη γέμισε με αντιφρονούντες και υπόπτους.
«Η Τσέκα δεν είναι δικαστήριο. Είναι η ασπίς της επαναστάσεως. Δεν μπορεί να λάβει υπόψη τις βλάβες που προκαλεί στους πολίτες. Έχει μια μόνο φροντίδα. Τη νίκη. Πρέπει να νικήσει ακόμη και αν πλήττει αθώους», έλεγε χαρακτηριστικά.
Οι ανώνυμες καταγγελίες
Γρήγορα σκέφτηκε ότι πολλές χρήσιμες πληροφορίες μπορούσαν να αντληθούν από ανώνυμα γράμματα, που έστελναν πιστοί της επανάστασης στη νεοσύστατη υπηρεσία.
Με βάση αυτά τα γράμματα πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες έρευνες, συλλήψεις και κατασχέσεις.
Αριστοκράτες και αστοί, βρέθηκαν με ένα τεράστιο αριθμό χρυσών ή αργυρών αντικειμένων και πολύτιμων λίθων.
Όλα κατάσχονταν και συγκεντρώνονταν στα νέα κεντρικά γραφεία της Τσέκα, εκεί που ήταν ή έδρα του κυβερνήτη επί τσαρικής εποχής, στην οδό Γκορογκόβαγια.
Χάρη σε αυτές τις κατασχέσεις, η μυστική αστυνομία κατάφερε να αντιμετωπίσει τα δικά της οικονομικά προβλήματα.
Σύντομα άρχισαν και οι στρατολογήσεις. Οι στρατιώτες ενός Λετονικού αποσπάσματος ήταν οι πρώτοι που υπηρέτησαν και ακολούθησαν πολλοί από διάφορες περιοχές της Ρωσίας.
Ο Τσερσίνσκι ήθελε από όλους τυφλή υπακοή και όταν έκρινε, απαιτούσε έλλειψη οίκτου. Με «οδηγό τη σοσιαλιστική νομιμότητα» εξετάζονταν προσεκτικά κάθε σύλληψη και πολλές φορές, ζητούσε την γνώμη του Λένιν.
Οι εκτελέσεις αντεπαναστατών ήταν ελάχιστες σε σχέση με τις συλλήψεις και σπάνια ξυλοκοπούνταν οι φυλακισμένοι.
Ήταν η λεγόμενη «πατριαρχική περίοδος της Τσέκα», η οποία όμως έληξε όταν μεταφέρθηκε στη Μόσχα το 1918, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Η νέα έδρα της μυστικής υπηρεσίας ήταν ένα τεράστιο κτήριο, στο δρόμο όπου την τσαρική περίοδο είχαν την έδρα τους οι ασφαλιστικές εταιρείες. Ήταν στη οδό Λουμπιάνκα, από την οποία ονομάστηκε και το κτήριο.
Ο Τσερσίνσκι ζούσε ατελείωτες ώρες στο λιτό γραφείο του και έβλεπε σπάνια την οικογένειά του. Όλη η διακόσμηση ήταν ένα σιδερένιο κρεβάτι, ένα παραβάν και ένα γραφείο αμερικάνικης κατασκευής.
Εκεί ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών,σχεδίασε την οργάνωση της Τσέκα και σχημάτισε με τους συνεργάτες του το Συνέδριο Επιτρόπων. Στην πραγματικότητα, το Συνέδριο επικύρωνε τις αποφάσεις του για εκτελέσεις και συλλήψεις.
Η δράση της Τσέκα ξεσήκωσε αντιδράσεις συντηρητικών, δημοκρατικών, σοσιαλιστών και αναρχικών του εξωτερικού, που είχαν χαιρετήσει το θρίαμβο του μπολσεβικισμού. Χαρακτήριζαν την Τσέκα ως «άκρον άωτον του ηθικού αίσχους».
Ο διάσημος αναρχικός Κροπότκιν, όταν γύρισε από την εξορία και αντελήφθη τη δράση της μυστικής υπηρεσίας, έγραψε γράμμα στον Λένιν: «πως είναι δυνατόν κανείς σας να μην καταλαβαίνει, ότι τα συστήματα αυτά αποτελούν μια επιστροφή στο σκοτεινό Μεσαίωνα;».
Κάθε φορά που γίνονταν απόπειρες δολοφονίας εναντίον προσώπων της κυβέρνησης, του κόμματος ή της Τσέκα, η απάντηση του Τσερσίνσκι ήταν ιδιαίτερα αιματηρή.
Όταν τον Αύγουστο του 1918 ένας Εβραίος σκότωσε τον επικεφαλής της Τσέκα στην Πετρούπολη και λίγες ημέρες αργότερα πυροβολήθηκε ο Λένιν στη Μόσχα, εκτελέστηκαν χιλιάδες φυλακισμένοι και ύποπτοι πολίτες ως αντίποινα.
Η αιματηρή παρεξήγηση
Η πλέον αιματηρή σελίδα της Τσέκα υπό τις οδηγίες του Τσερσίνσκι, γράφτηκε από μια παρεξήγηση. Στις συνεδριάσεις ο Λένιν είχε δύο συνήθειες.
Όταν ήθελε να ρωτήσει κάτι, έγραφε σε ένα χαρτί την ερώτηση και το έδινε στον αρμόδιο επίτροπο ή υπουργό. Επίσης συνήθιζε να βάζει ένα σταυρό στα έγγραφα που του έδιναν, ως ένδειξη ότι τα είχε διαβάσει.
Σε μια σύσκεψη έδωσε ένα χαρτί στον Τσερσίνσκι με το ερώτημα: «πόσοι αντεπαναστάτες βρίσκονται μέσα στις φυλακές;».
Η απάντηση που έλαβε γραπτώς κάτω από το ερώτημά του ήταν 1500. Ο Λένιν πήρε το χαρτί, διάβασε την απάντηση και όπως πάντα έβαλε ένα σταυρό, δείγμα του ότι το είχε διαβάσει.
Μόλις ο Τσερσίνσκι είδε το σταυρό δίπλα στον αριθμό 1500, σηκώθηκε και έφυγε από τη συνεδρίαση. Την ίδια νύχτα εκτελέσθηκαν όλοι οι φυλακισμένοι!
Το Φεβρουάριο του 1922, ο ρωσικός λαός δέχθηκε με ανακούφιση την απόφαση του Λένιν να διαλύσει την Τσέκα.
Τη θέση της θα έπαιρνε η Κρατική Πολιτική Διεύθυνση που έμεινε γνωστή ως Γκε Μπε Ου (O.G.P.U).
