Καταργήθηκαν οριστικά τα τσιγάρα Sante, μετά από περίπου 80 χρόνια κυκλοφορίας.
Το πακέτο που έγινε θρυλικό και άντεξε όσο κανένα στο χρόνο, κυκλοφορούσε από την εταιρεία Παπαστράτος, θυγατρική της Philip Morris.
Τα τσιγάρα Sante είχαν ξεπεράσει κατά πολύ την εικόνα ενός προϊόντος και ήταν πια ένα διαχρονικό σύμβολο στον χώρο του καπνεμπορίου.
Σε αυτό συνέβαλε η διάσημη κόκκινη κασετίνα με την ξανθιά γυναίκα που καπνίζει.
Τα συγκεκριμένα τσιγάρα κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην αγορά το 1933 από τα αδέλφια Κωνσταντίνου.
Η εταιρεία που ίδρυσε ο Χαρίλαος Κωνσταντίνου έδρευε στην οδό Λυκούργου, αλλά τα τσιγάρα φτιάχνονταν στο δημόσιο καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν.
Το όνομα Sante επιλέχθηκε για να πείσει τον κόσμο ότι επρόκειτο για ένα υγιεινό τσιγάρο, αφού βγαίνει από τη λέξη sanitas που στα λατινικά σημαίνει υγεία. Εκείνη την εποχή δεν ήταν και τόσο οξύμωρο, αφού ακόμη και λίγο πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχαν διαφημίσεις με γιατρούς που έλεγαν πόσο καλό κάνουν τα τσιγάρα στην υγεία!
Το «ωραιότερο πακέτο της αγοράς»
«Πάντοτε με τα ελαφρά σιγαρέτα Σαντέ, που σας προφυλάσσουν από τας γνωστάς ενοχλήσεις», ήταν το σλόγκαν τους.
Για την κυκλοφορία του πρώτου πακέτου έγινε ειδική παραγγελία σε ζωγράφο. Οι αδελφοί Κωνσταντίνου ήθελαν στην κασετίνα να εικονίζεται μια γυναίκα που καπνίζει και εκείνος ικανοποίησε το αίτημά τους.
Ο κόσμος το χαρακτήρισε σαν το «ωραιότερο πακέτο της αγοράς» και συζητήθηκε πολύ το πρόσωπο στο πακέτο.
Όλοι έψαχναν να βρουν ποια είναι η μυστηριώδης γυναίκα.
Πολλοί πίστευαν ότι επρόκειτο για μια κυρία της καλής κοινωνία των Αθηνών που δεν ήθελε να αποκαλύψει το όνομά της. Τελικά έγινε γνωστό ότι το μοντέλο του ζωγράφου ήταν η καλλιτέχνιδα Ζωζώ Νταλμάς.
Η Νταλμάς και ο Κεμάλ
Το όνομά της ήταν Ζωζώ Νταλμάς και γεννήθηκε το 1905 στην Κωνσταντινούπολη. Τραγουδούσε, χόρευε και μάγευε τα πλήθη σε όλη την οικουμένη. Ταξίδεψε όπου υπήρχαν ελληνικές παροικίες και κατέκτησε τις καρδιές πριγκίπων και πολιτικών ηγετών, ανάμεσα στους οποίους ήταν κι ο Κεμάλ Ατατούρκ.
Η ιστορία τους ξεκίνησε με ένα τρόπο σχεδόν κινηματογραφικό.
Γνωρίστηκαν σε ένα νυχτερινό μαγαζί που χόρευε η Ζωζώ και πέρασαν τη νύχτα μαζί. Το επόμενο πρωί, ο Κεμάλ έφυγε, αφήνοντας ένα χαρτονόμισμα χιλίων λιρών στο κομοδίνο. Η ελληνίδα ντίβα το εξέλαβε ως τρομερή προσβολή. Γι’ αυτό και έδωσε μία αποστομωτική απάντηση.
Πάνω στο χαρτονόμισμα ήταν τυπωμένο το πρόσωπο του Κεμάλ. Πήρε λοιπόν ένα ψαλίδι και έκοψε προσεχτικά το κομμάτι που ήταν η εικόνα του.
Παράτησε στο κομοδίνο το άχρηστο πλέον χαρτονόμισμα, μαζί με αυτό το σημείωμα: «Από αυτό που μου αφήσατε πήρα μόνο αυτό που μου χρειαζόταν. Το υπόλοιπο σας το επιστρέφω γιατί μου είναι εντελώς άχρηστο». Την άλλη μέρα της έστειλε κοσμήματα. Του τα επέστρεψε και τελικά κατάλαβε ότι αυτή η γυναίκα δεν εξαγοραζόταν με χρήματα.
«Θαυμάζω τους Έλληνες κι όχι τους δικούς μου, τους μπουνταλάδες»
Η ίδια είχε υποστηρίξει, ότι σε προσωπικές στιγμές ο Κεμάλ της είχε εκμυστηρευτεί σε άπταιστα ελληνικά: «Πίστεψε με, θαυμάζω τους Έλληνες κι όχι τους μπουνταλάδες τους δικούς μου».
Βέβαια, ο βίος του Κεμάλ μάλλον δεν δικαιολογεί τον ισχυρισμό της. Σε άλλη συνέντευξή της το 1962, είπε: «Άστα «μπαμπά», του έλεγα ειρωνικά, «το θες ή δεν το θες, είσαι Ρωμιός! Από πού ήταν η γιαγιά σου;
Δεν ήταν η κυρα-Μαρία από τα Γιάννενα; Ύστερα… τούρκεψες, «μπαμπά»! Κι αυτός χαχάνιζε, χτυπιόταν, άρπαζε ένα μπουκάλι με ρακή, έπινε στην υγειά μου και στην… ελληνοτουρκική φιλία.
Ο Κεμάλ αλκοολικός;
Ο Κεμάλ είχε αδυναμία στη ρακή και σε αντίθεση με τους μουσουλμάνους έπινε συστηματικά και μάλλον είχε εθιστεί στο ποτό. Άλλωστε πέθανε από κίρρωση του ύπατος, το 1937. Πρόσφατα, μια ομιλία του Πρωθυπουργού της Τουρκιάς, Ρατζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προκάλεσε αντιδράσεις, όταν αναφέρθηκε σε δύο «μεθύστακες νομοθέτες» που χαλάρωσαν τα αυστηρά ήθη των Μουσουλμάνων.
Δεν έδωσε τα ονόματα των πολιτικών στους οποίους αναφερόταν, αλλά οι περισσότεροι υπέθεσαν ότι αναφερόταν στον άνθρωπο που εκσυγχρόνισε την Τουρκία, τον Κεμάλ Ατατούρκ και το «δεξί του χέρι», Ισμέτ Ινονού.
«Κατάσκοπος δεν ήμουνα, Ελληνίδα ήμουνα»
Η Νταλμάς όταν ερχόταν στην Ελλάδα, συνήθιζε να συναντά τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Πολλοί είπαν ότι ήταν ένας «διπλός πράκτορας», που χρησιμοποιούσε τα κάλλη της για να εξάγει μυστικά της τουρκικής κυβέρνησης. Η ίδια δήλωσε, «Κατάσκοπος δεν ήμουνα, Ελληνίδα ήμουνα».
Στην κατοχή οι πράκτορες της Γκεστάπο την ξυλοκόπησαν άγρια, όταν αρνήθηκε να καταδώσει αντιστασιακούς, με αποτέλεσμα να αποβάλει το μωρό της. Πέθανε το 1988 σε ένα γηροκομείο της Αθήνας. Μακριά από το κοινό που τη λάτρεψε και τη δημοσιότητα. Στα 83 της άλλωστε οι περισσότεροι φίλοι και συγγενείς είχαν ήδη φύγει από τη ζωή.
Ίσως γιατί έφθειραν την υγεία τους με αυτά τα υγιεινά τσιγάρα, που έβγαζαν από το πακέτο με την όμορφη κοπέλα που κάπνιζε και έκανε το καπνό να φαίνεται μαγικός.
