Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης
Κυριολεκτικά δεν πίστευαν στα μάτια τους οι Τούρκοι όταν αντίκρισαν τα πρώτα ίχνη ενός βυζαντινού ελληνορθόδοξου νεκροταφείου που αναδύθηκε τελείως αναπάντεχα σε ένα από τους ποιο κεντρικούς δρόμους της Κωνσταντινούπολης.
Κατά την διάρκεια εργασιών αναπαλαίωσης ενός ιστορικού κτιρίου της Κωνσταντινούπολης συγκεκριμένα το κτίριο Casa Garibaldı που βρίσκεται στον κεντρικό δρόμο İstiklal Caddesi, άρχισαν να αναδύονται κάτω από το έδαφος τάφοι από τον τέταρτο μ. Χ. αιώνα και ανθρώπινοι σωροί 1600-1800 ετών σε καλή κατάσταση από ένα κεντρικό ελληνορθόδοξο χριστιανικό νεκροταφείο που βρίσκονταν επί αιώνες θαμμένο κάτω από τα θεμέλια αυτού του κτιρίου.
Το ιστορικό αυτό ελληνορθόδοξο χριστιανικό νεκροταφείο, ανακαλύφθηκε σε βάθος οχτώ μέτρων στα θεμέλια του κτηρίου σε ένα σημείο όπου καθημερινά διασχίζουν χιλιάδες άνθρωποι. Η λεωφόρος βρίσκεται στην ιστορική περιοχή του Πέραν (Beyoğlu) και είναι ένας δρόμος με μήκος περίπου 3 χιλιόμετρα γεμάτος με εμπορικά καταστήματα.
Η Μεγάλη Οδός του Πέραν, όπως είναι η ελληνική ονομασία, αρχίζει από την πλατεία Ταξίμ, στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης και φτάνει μέχρι τον Γαλατά.
Ο διευθύνων τις ανασκαφές καθηγητής Sedat Bornovali, αμέσως μετά τα πρώτα ευρήματα κάλεσε την διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κωνσταντινούπολης, Zeynep Kızıltan, η οποία επιβεβαίωσε την μεγάλη ιστορική άξια του αναδυθέντος νεκροταφείου καθώς και των σκελετών που ανευρεθήκαν στο μέρος εκείνο.
Εντυπωσιακό είναι, όπως αναφέρει η τουρκική εφημερίδα Hürriyet, ότι στην αρχή δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι κάτω από εκείνο το τόσο πολυσύχναστο μέρος βρίσκονταν αυτό το νεκροταφείο και οι άθικτοι σωροί που βρέθηκαν. Να σημειωθεί ότι το κτίριο αυτό έχει ιστορική αξία και είχε αποφασιστεί εδώ και καιρό λόγω των σημαδιών κατάρρευσης που είχε παρουσιάσει να ανακαινιστεί. Με την ανακίνηση του ανακαλύφθηκε αυτό το ελληνορθόδοξο νεκροταφείο.
Να σημειωθεί επίσης ότι εκεί κοντά βρίσκεται και η ελληνορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Τριάδας, καθώς και πολλά ιστορικά κτίρια όπως το Κέντρο Γαλλικού Πολιτισμού, το Çiçek Pasajı και το Σισμανόγλειο Μέγαρο που ανήκει στο ελληνικό προξενείο, είναι ένα μεγαλοπρεπές κτήριο του 19ου αιώνα. Όλα αυτά συντείνουν στο συμπέρασμα ότι ο δρόμος αυτός ήταν ένας σημαντικός δρόμος της πρώτης περιόδου της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Από την Οδό του Πέραν άρχισε το Σεπτέμβριο του 1955 η οργανωμένη επίθεση του τουρκικού όχλου, τα αιματηρά Σεπτεμβριανά κατά της Ελληνικής Κοινότητας της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ, Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
