Του Ματθαίου Οικονομίδη από την κυπριακή έκδοση της «Κ»
Ο Νικόλαος Θεοφάνους γεννήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου, το Δεκέμβριο 1936, από Κύπριους γονείς ελληνικής καταγωγής. Η οικογένειά του παλιννόστησε στην Κύπρο μετά και τις βιαιοπραγίες κατά των ξένων, το 1949.
Φοίτησε στην Εμπορική Σχολή Σαμουήλ κι ακολούθως προσελήφθη στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Ο Νικόλαος υπήρξε ποιητής και συγγραφέας. Ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο αγωνιζόμενος στον Ολυμπιακό Λευκωσίας, με την άρση βαρών και τη μουσική ως κύριο στέλεχος της Φιλαρμονικής Λευκωσίας.
Υπηρέτησε την ΕΟΚΑ ενταγμένος στις ομάδες κρούσεως της Λευκωσίας. Συμμετείχε σε αρκετές αποστολές μετά των ηρωικών συντρόφων του, τινές εκ των οποίων ευρίσκονται ακόμη εν ζωή.
Κατόπιν προδοσίας υπό συγκεκριμένου και σεσημασμένου, διαφυγόντος στην Αγγλία προσώπου που είχε αρχικά ενταχθεί στην Οργάνωση, συνελήφθη υπό των Βρετανικών στρατευμάτων στη διάβαση Αγύρτας, ενώ κατευθυνόταν εποχούμενος προς Κερύνεια προκειμένου να παραλάβει συγκεκριμένο οπλισμό.
Αρνούμενος να υποστεί την προσβολή της σύλληψης αποπειράθηκε να δραπετεύσει, πραγματοποιώντας άλμα από το εν κινήσει στρατιωτικό όχημα, παρασύροντας στο θάνατο έναν εκ των δεσμοφυλάκων.
Δυστυχώς, τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας με καταιγιστικά πυρά κατόρθωσαν να τον τραυματίσουν σχεδόν θανάσιμα. Εις εξ αυτών, οργισμένος από το θάνατο του Βρετανού συντρόφου του, τον έπληξε και ενώ ευρισκόταν αιμόφυρτος στο έδαφος, δια της ξιφολόγχης του.
Ο Νικόλαος Θεοφάνους άφησε την τελευταία πνοή του στο νοσοκομείο Κερύνειας την εσπέρα της ίδιας μέρας, 11 Σεπτεμβρίου 1956, ώρα 19:00. Η αθανασία πάντα αναζητούσε ένα πρόωρο θάνατο. Όταν μετά πάροδο δύο ετών ο πατέρας του Δημήτρης Θεοφάνους τυχαία αντάμωσε το Δρ. Ζήνωνα Πάνο, ο οποίος ευρισκόταν πλάι ως ιατρός στον ετοιμοθάνατο αγωνιστή, του υπέβαλε το ερώτημα ποια ήταν η τελευταία ίσως επιθυμία του Νικολάου.
Ο Δρ. Πάνος τον διαβεβαίωσε πως το παιδί του δεν ζήτησε τίποτα και κανέναν. Ευρισκόταν σε επιθανάτιο παραλήρημα, αναφωνώντας με όση δύναμη του είχε απομείνει: ‘‘Άγγλοι θα πεθάνετε… Ζήτω η ΕΟΚΑ… Ζήτω ο Αρχηγός Διγενής…’’
Μερικούς μήνες προ του ηρωικού θανάτου του, ο Νικόλαος Θεοφάνους είχε υποστεί τα φρικτά βασανιστήρια της Ομορφίτας, παραμένοντας ακλόνητος στο ήθος, στις αξίες και το μεγαλείο της Οργάνωσης την οποία υπηρέτησε μέχρι τελευταίας ρανίδας του αίματός του.
Δεν ήταν καθόλου τυχαίος και περιστασιακός ο υπό αναφορά ήρωας. Ο πατέρας του, Δημήτρης Θεοφάνους, εθελοντικά υπηρέτησε στον Αγγλικό Στρατό κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο εκ πατρός θείος του ήρωα Λουκάς Θεοφάνους υπηρέτησε εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμους και τη Μικρασιατική Εκστρατεία επί δεκατρία συναπτά έτη, υποκείμενος σε παντοειδείς κακουχίες.
Ο αδελφός του ήρωα, Ηρακλής Θεοφάνους, υπηρέτησε επί πενταετίαν στο Βρετανικό Πολεμικό Ναυτικό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και υπήρξε εις εκ των πρωτεργατών λόγω της εμπειρογνωμοσύνης του, στον επικό αγώνα της ΕΟΚΑ, πλάι στο Γρηγόρη Αυξεντίου και τον Κυριάκο Μάτση (Αμμόχωστος).
Τούτα τα διδάγματα αποτελούν παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενεές κι αναλαμπές ελπιδοφόρων μηνυμάτων, στις ανερμάτιστες κι ανεμψύχωτες εποχές που βιώνουμε.
