Αν κάποτε δοθεί ένα Νόμπελ για τις έρευνες στην παλαιογενετική, δηλαδή στην ανάλυση του αρχαίου DNA, ο Νο 1 υποψήφιος θα είναι μάλλον ο σουηδικής καταγωγής καθηγητής Σβάντε Πεέμπο. Είναι ο πρώτος στον κόσμο, ο οποίος «διάβασε» το γονιδίωμα του Νεάντερταλ και στην ουσία έδωσε σάρκα και οστά στο νέο επιστημονικό πεδίο της γενετικής «ανασκαφής», που φιλοδοξεί να ξαναγράψει την ανθρώπινη προϊστορία, όπως λέει σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, λίγο πριν έλθει στην Ελλάδα για να ανοίξει το Φεστιβάλ Επιστήμης της Αθήνας, με την ομιλία του στην Τεχνόπολη, το απόγευμα της Τρίτης 5 Απριλίου.
Ο Πεέμπο γεννήθηκε το 1955 στη Στοκχόλμη και ο πατέρας του, ο βιοχημικός Σούνε Μπέργκστρεμ, πήρε το Νόμπελ Φυσιολογίας-Ιατρικής το 1982. Αν και αρχικά ξεκίνησε να σπουδάζει Αιγυπτιολογία, το μετάνιωσε και στράφηκε στην Ιατρική και στη Βιολογία, εξειδικευόμενος τελικά στην εξελικτική γενετική.
Σήμερα είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία και η ερευνητική ομάδα του, εδώ και χρόνια, βρίσκεται στην πρωτοπορία διεθνώς, όσον αφορά τις έρευνες στο προϊστορικό DNA. Είναι πολυβραβευμένος (με πιο πρόσφατο το πλουσιοπάροχο Βραβείο Breakthrourgh 2015, ύψους 3 εκατομμυρίων δολαρίων), μέλος των επιστημονικών Ακαδημιών πολλών χωρών και αρκετά διάσημος για να συμπεριληφθεί από το ΤΙΜΕ στους «100 ανθρώπους με την μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς».
Στη συνέντευξή στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, μεταξύ άλλων, ο Σ.Πεέμπο λέει ότι οι σημερινοί Ευρωπαίοι είναι Νεάντερταλ σε ποσοστό 2% και ότι πολλές από τις σημερινές αρρώστιες οφείλονται στα δικά τους αρχαία γονίδια που υπάρχουν ακόμη στο DNA μας.
Υποπτεύεται ότι μπορεί οι Νεάντερταλ να έχουν άδικα δυσφημισθεί ως κτηνώδεις, καθώς οι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου (Homo sapiens) ήσαν μάλλον χειρότεροι, γι’ αυτό, άλλωστε, εξαφάνισαν κάθε άλλο συγγενικό είδος και σήμερα πια, όπως λέει, είμαστε «ανάδελφο» είδος στον πλανήτη μας. Τονίζει ακόμη ότι κάποτε στην Ευρώπη ουκ ολίγα μωρά γεννήθηκαν από τις σεξουαλικές επαφές μας με τους Νεάντερταλ και εκείνα ήσαν τελικά οι μακρινοί πρόγονοί μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ακόμα από την Μηχανή του Χρόνου:Οι Νεάτερνταλ και οι Homo Sapiens είχαν ερωτικές σχέσεις. Η ανακάλυψη σκελετού, που δείχνει ότι και στην Ευρώπη έχουμε κληρονομήσει γονίδια των νεάντερταλ…
Ο Πεέμπο αποκαλύπτει ότι πλέον η έρευνά του στρέφεται ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν, σε γονιδιώματα προγόνων των Νεάντερταλ, δηλαδή πριν από μισό περίπου εκατομμύριο χρόνια. Δηλώνει βέβαιος ότι πολύ σύντομα η μελέτη του αρχαίου DNA θα γίνει τόσο απαραίτητη στην αρχαιολογία, όσο είναι σήμερα η χρονολόγηση με την μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα.
Αναφέρει ακόμη ότι ερευνητές στη Γερμανία και στις ΗΠΑ ενδιαφέρονται να φωτίσουν -μέσω ανάλυσης του αρχαίου DNA- τις ρίζες των πληθυσμών που ζούσαν στην προϊστορική Ελλάδα και οι σχετικές μελέτες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη.
Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Σ.Πεέμπο, μεταξύ άλλων, θα παρουσιάσει την Τρίτη στην Αθήνα τα ευρήματα της τελευταίας έρευνάς του, τα οποία προέρχονται από την ανάλυση του πιο παλιού έως τώρα DNA, ενός ανθρωποειδούς που ζούσε πριν από 430.000 χρόνια και τα απολιθώματά του βρέθηκαν στο σπήλαιο Σίμα της βόρειας Ισπανίας. Τα οστά εκτιμάται ότι ανήκουν σε έναν από τους πρώτους Νεάντερταλ που έζησαν στην Ευρώπη.
Η «ανάγνωση» αυτού του γονιδιώματος από τον Πεέμπο και τους συνεργάτες του ωθεί ακόμη πιο πίσω την εποχή που οι πρόγονοί μας διαχωρίσθηκαν εξελικτικά από τους Νεάντερταλ πριν από 550.000 έως 765.000 χρόνια. Έτσι, αναζητείται τώρα ο κοινός πρόγονός μας, που ζούσε πριν από 700.000 έως 900.000 χρόνια.
Η εναρκτήρια ομιλία του Πεέμπο με θέμα «Ο Νεάντερταλ µέσα µας: Το ανθρώπινο γονιδίωµα υπό το πρίσµα του Νεάντερταλ», στο Athens Science Festival στην Τεχνόπολη (Αεριοφυλάκιο 1-αμφιθέατρο), θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη στις 18:30 (με εισιτήριο).
