Να καταργήσει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα κλείνοντας τα στενά του Βοσπόρου επιθυμεί ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε χθες κατά τη διάρκεια συνέντευξης του στο CNN.
Για πρώτη φορά, ο Ερντογάν διεμήνυσε πως καταργεί τη Συνθήκη του Μοντρέ για τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, θέτοντας τέλος στην ελεύθερη ναυσιπλοΐα.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, από τα Στενά του Βοσπόρου θα διέρχονται μόνο τα πλοία ξηρού φορτίου ενώ όλα τα υπόλοιπα πρόκειται να περνούν από την διώρυγα της Κωνσταντινούπολης όπου εκεί δεν θα ισχύει η συνθήκη του Μοντρέ.
«Σκεφτείτε, χρησιμοποιούν τα Στενά και δεν κερδίζετε τίποτα. Όμως με το Καναλ Ιστάνμπουλ (διώρυγα της Κωνσταντινούπολης) θα δημιουργηθούν δικαιώματα, όπως συμβαίνει και στη διώρυγα του Σουέζ. Εμείς θα προχωρήσουμε το σχέδιο αυτό», είχε εξαγγείλει πρόσφατα ο τούρκος πρόεδρος, ενώ χθες επεσήμανε ξεκάθαρα στο CNN Turk πως «η Συνθήκη του Μοντρέ μαζί με τα Στενά είναι ιστορία».
«Η Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης θα μειώσει την κίνηση στο Βόσπορο. Από τα Στενά του Βοσπόρου θα περνούν μόνο τα πλοία ξηρού φορτίου. Η Συνθήκη του Μοντρέ αφορά και δεσμεύει μόνο τα Στενά. Η Διώρυγα είναι εκτός της Συνθήκης του Μοντρέ. Η Συνθήκη του Μοντρέ μαζί με τα Στενά είναι ιστορία”, είπε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος.
Το σχέδιο του Ερντογάν προβλέπει ότι μέχρι το 2021 θα έχει κατασκευαστεί το 60% και το 2025 το έργο θα έχει ολοκληρωθεί. Η διώρυγα της Κωνσταντινούπολης θα κοστίσει περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια και θα έχει μήκος 43 χιλιόμετρα. Μέσω της λίμνης Κιουτσούκ Τσεκμετζέ, θα φτάνει στην Προποντίδα περνώντας μέσα από δάση, αγροτικές εκτάσεις και πηγές γλυκού νερού.
Υπενθυμίζεται ότι η Συνθήκη του Μοντρέ ή Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Είχε υπογραφεί το 1936, παραχωρώντας τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και ρυθμίζοντας την στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή.
Τα συμβαλλόμενα Μέρη της συνθήκης (Συμβαλλόμενα Μέρη: Κράτη Μαύρης Θάλασσας : Βουλγαρία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Τουρκία, Αυστραλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Αγγλία, Γιουγκοσλαβία) αναγνωρίζουν και επιβεβαιώνουν την αρχή της ελεύθερης διέλευσης και ναυσιπλοΐας δια θαλάσσης στα Στενά: “εν καιρώ ειρήνης, τα εμπορικά πλοία θα απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοΐας στα Στενά, με τη μέρα και τη νύχτα, κάτω από οποιαδήποτε σημαία με οποιοδήποτε είδος φορτίου”.
Η σύμβαση δίνει στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης. Επιτρέπει στην Τουρκία την στρατιωτικοποίηση των Στενών.
Επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους εκτοπίσματος, μεγέθους, οπλισμού. Περιορίζει σημαντικά το πέρασμα των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν σε κράτη της Μαύρης Θάλασσας (προειδοποίηση διέλευσης, όριο εκτοπίσματος πλοίων, περιορισμός οπλισμού, μη διέλευση αεροπλανοφόρων κλπ).
