Στις 19 Αυγούστου 1974 και αφού είχε ολοκληρωθεί η Β’ φάση της Τουρκικής Εισβολής, ο κόσμος πραγματοποίησε διαδήλωση έξω από την Αμερικανική Πρεσβεία στη Λευκωσία.
Το κλίμα, ήταν έντονα αντιαμερικανικό, καθώς η άποψη πως οι Η.Π.Α. κάνουν πλάτες στον Αττίλα, ήταν διάχυτη.
Η οργισμένη διαδήλωση
Η Λευκωσία έμοιαζε με καζάνι που βράζει.
Οι Κύπριοι, οργισμένοι με τους Αγγλοαμερικάνους και το ΝΑΤΟ, για τον ρόλο τους στο Πραξικόπημα και την Εισβολή, μαζεύτηκαν έξω από την πρεσβεία των Η.Π.Α.
Πλήθος χιλιάδων οργισμένων διαδηλωτών, έκαιγε αμερικανικές σημαίες και φώναζε συνθήματα κατά του ΝΑΤΟ, των Η.Π.Α, της C.I.A. και του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Χένρυ Κίσσινγκερ,
Άλλοι έριχναν πέτρες στην πρεσβεία και έκαιγαν αμάξια.
Η περιοχή του Χίλτον είχε μετατραπεί σε πεδίο μάχης.
Τα καταιγιστικά πυρά
Ο Αμερικανός πρέσβης, Ρότζερ Ντέιβις, βρισκόταν στον δεύτερο όροφο στο γραφείο του μαζί με άλλα τέσσερα άτομα: τον υπεύθυνος Διοίκησης, Έντι Έντουαρντς, την Στέλλα Χαραλαμπίδου του Τμήματος Προσωπικού, την Αντουανέτ Βαρνάβα, ιδιαιτέρα του υπεύθυνου Διοίκησης και τον Χάρη Ευαγγελίδη.
Αν και οι υπεύθυνοι ασφαλείας τον είχαν προτρέψει να μετακινηθεί, ο ίδιος έκρινε πως έπρεπε να παραμείνει στο γραφείο του.
Ξαφνικά, μέσα από το εξαγριωμένο πλήθος ακούστηκαν καταιγιστικά πυρά.
Μασκοφόροι, οι οποίοι είχαν κρυφτεί ανάμεσα στους διαδηλωτές, λέγεται πως βρήκαν την ευκαιρία και άρχισαν να βάλλουν κατά του κτηρίου.
Μία σφαίρα έσπασε το τζάμι το γραφείο του Πρέσβη και άλλη μία τον βρήκε στο στήθος.
Οι παρευρισκόμενοι έτρεξαν να σώσουν τον Ντέιβις, ο οποίος είχε πέσει στο πάτωμα τραυματισμένος.
Ο Χάρης Ευαγγελίδης σε μαρτυρία του στον «Φ» αναφέρει:
Πέσαμε όλοι δίπλα του, ανοίξαμε το πουκάμισό του και διαπιστώσαμε ότι είχε κτυπηθεί στην καρδιά. Οι σφαίρες έρχονταν από το σπασμένο παράθυρο στο βάθος του διαδρόμου. Είχαμε συγκεντρωθεί εκεί γιατί μας προστάτευαν τέσσερις τοίχοι, αλλά κανένας μας δεν είχε σκεφτεί το παράθυρο. Όταν κτυπήθηκε ο πρέσβης, ο Έντι Έντουαρντς ζήτησε από την Αντουανέτ να φέρει ένα φορείο από το διπλανό γραφείο. Της είπε τρεις φορές να φέρει το φορείο, αλλά λόγω των πυροβολισμών και των εκρήξεων που ακούγονταν, αφού εκείνη την ώρα καίγονταν 6-7 αυτοκίνητα της πρεσβείας, αλλά και της κατάστασης σοκ στην οποία ήμασταν όλοι, δεν άκουσε. Γύρισα προς το μέρος της και της είπα: «Τόνυ δεν ακούς που σου λέει ο μάστρος σου να φέρεις το φορείο;». Έκανα κίνηση να σηκωθώ για να το φέρω εγώ και την ίδια ώρα σηκώθηκε και η Αντουανέτ. Αμέσως κτυπήθηκε από μια σφαίρα στο κεφάλι και έπεσε πάνω μου. Ο θάνατός της ήταν ακαριαίος.
Ο Πρέσβης και η ιδιαιτέρα, βρίσκονταν νεκροί ανάμεσα στους υπόλοιπους.
Η απειλή του Κίσσινγκερ
Ο προεδρεύων της Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης, βρισκόταν σε συνέντευξη τύπου όταν πληροφορήθηκε τα γεγονότα.
Σε ανακοίνωσή του στο κρατικό ραδιόφωνο είπε «Βδελυρόν έγκλημα διεπράχθη προ ολίγου εις Λευκωσία. Με ψυχικόν κλονισμόν ανακοινώνω ότι υπό διαδηλωτών επυροβολήθη και εφονεύθη κατά τη διάρκεια διαδηλώσεως, έξωθι της αμερικανικής πρεσβείας, την οποία διαδήλωσιν η Αστυνομία δεν ηδυνήθη να διαλύση, ο εν Λευκωσία πρέσβης των ΗΠΑ Ρότζερ Ντέιβις. Το έγκλημα τούτο αποκορυφώνει την κυπριακή τραγωδίαν και στρέφεται κατά της Κύπρου. Το καταδικάζω με αποτροπιασμόν. Εκφράζω τη βαθύτατη θλίψη και συμπάθεια μου».
Ακολούθως, αποχώρησε εσπευσμένα για το γραφείο του Πρέσβη. Φτάνοντας στην Πρεσβεία μαζί με τον Ανδρέα Ματσουκάρη και τον Σπύρο Παπαγεωργίου, πέρασε με δυσκολία τις πόρτες, αφού οι Αμερικανοί πεζοναύτες είχαν τοποθετήσει έπιπλα πίσω από τις πόρτες, φοβισμένοι πως οι διαδηλωτές θα επιχειρούσαν εισβολή στο κτήριο.
Ακολούθησε επικοινωνία του Κληρίδη με τον Χένρυ Κίσσινγκερ, το απομαγνητοφωνημένο κείμενο της οποίας εμφανίζεται λογοκριμένο.
Σύμφωνα με τον Σπύρο Παπαγεωργίου, ο Αμερικανός Υπουργός είχε προειδοποιήσει τον Κληρίδη ότι «Από την πρώτη στιγμή που αναλάβετε την εξουσία, σας δώσαμε την πλήρη υποστήριξή μας. Αλλά έχω να σας πω με κάθε κατηγορηματικότητα, ότι εάν συνεχισθεί το σημερινό αντιαμερικανικό κλίμα, δεν θα συνεχίσουμε τη φιλική μας πολιτική. Και ακόμη ίσως να μην μπορέσουμε να ασκούμε διαρκώς κατασταλτικόν ρόλο στις επιθετικές διαθέσεις των Τούρκων».
Η αδέσποτη σφαίρα
Οι παρευρισκόμενοι στο δωμάτιο κάλεσαν αμέσως ασθενοφόρο, το οποίο μετέφερε τον πρέσβη και την Αντουανέττα στην κοντινή κλινική «Λευκωσία» των Τάκη Χριστόπουλου και Κώστα Χριστοδουλάκη, όπου και διαπιστώθηκε ο θάνατος του πρέσβη.
Σύμφωνα με το πόρισμα του ανακριτή, οι δύο νεκροί απεβίωσαν «συνεπεία κλονισμού και αιμορραγίας προκληθείσης εξ αδεσπότου σφαίρας». Παρακάτω αναφέρεται πως οι σφαίρες «εισέδυσαν διά των φύλλων της εξωτερικής κλειστής θύρας του γραφείου του Πρέσβεως, των υαλοπινάκων, των παραπετασμάτων αυτής, εισήλθαν δι’ ετέρου γραφείου εις τον προθάλαμον και εις τον διάδρομον της πρεσβείας και μία εξ αυτών τραυμάτισε θανασίμως τον Πρέσβη και
ετέρα την γραμματέα του Πρέσβεως, καθ’ ήν στιγμήν ούτοι ίσταντο μεταξύ των μελών του προσωπικού της Πρεσβείας εντός του διαδρόμου αυτής».
Η υπόθεση στα «ανεξιχνίαστα»
Για τα επόμενα τρία χρόνια η υπόθεση έμεινε στα ανεξιχνίαστα εγκλήματα και η Αμερική δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα. Ωστόσο, το 1977, ο Αμερικανός σταθμάρχης της CIA στην Κύπρο, ζήτησε να ανοίξει ξανά ο φάκελος.
Ο τότε Υπουργός Εσωτερικών Χριστόδουλος Βενιαμίν, ζήτησε από τον αστυνόμο Φάνη Δημητρίου να ασχοληθεί ξανά με την υπόθεση, αλλά όπως ανέφερες ο «φάκελος δεν υπήρχε».
Παρ’ όλα αυτά κατάφερε να εξασφαλίσει μία μαρτυρία, από έναν πυροσβέστη ο οποίος βρισκόταν στο επεισόδιο εκείνη την ημέρα και υποστήριξε ότι «κάποιοι πυροβολούσαν από μία πολυκατοικία που βρισκόταν εκεί κοντά».
Για την υπόθεση, συνελήφθησαν έξι άτομα τα οποία οδηγήθηκαν στο αστυνομικό τμήμα ενώ τελικά φυλακίσθηκαν δύο, όχι για την εκτέλεση αλλά για την πρόκληση επεισοδίων.
«Σκευωρία η φυλάκισή μου»
Ένας από αυτούς, ήταν ο Νεοπτόλεμος Λεφτής, ο οποίος υπήρξε στενός φίλος του Νίκου Σαμψών και του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη αλλά και μέλος της ΕΟΚΑ Β΄.
Σύμφωνα με τον ίδιο, είχε κατευθυνθεί «με καμιά δεκαριά στρατιώτες» προς τη διαδήλωση αλλά δεν έριξε ούτε μία σφαίρα.
Δύο χρόνια αργότερα «όταν συλλάβανε τον Νικόλαο Σαμψών το 1976, εγώ ερχόμουν πάλι πίσω στην Κύπρο και μετά από λίγες ημέρες ήλθαν καμιά 15αριά «λεβεντόπαιδα» του Μακαρίου στο σπίτι μου. Άνοιξα την πόρτα καθώς ήμουν αμέριμνος και μου είπε ο Αστυνόμος, έχω ένα ένταλμα για σένα, να στο διαβάσω πρώτα και ύστερα θα σε συλλάβω. Τους λέω, ρε παιδιά τρώω τώρα, να φάω πρώτα και μετά με συλλαμβάνετε. Μπήκαν όλοι μπουλούκι σπίτι μου, εγώ έτρωγα και αυτοί κάνανε έρευνα. Αφού μου διάβασαν το ένταλμα που έλεγε ότι κατηγορούμαι για την δολοφονία του Ντέϊβις, με οδήγησαν στις κεντρικές φυλακές άνευ στοιχείων».
Ο ίδιος υποστηρίζει πως η φυλάκισή του ήταν μία σκευωρία κι ότι υπεύθυνοι για τη δολοφονία του Πρέσβη είναι οι μυστικές υπηρεσίες των Η.Π.Α και η C.I.A.
Πληροφορίες: Φιλελεύθερος, Ελεύθερος Κόσμος, mignatiou.com
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Θα σε σκοτώσουμε!» Τα απειλητικά τηλεφωνήματα στον αγωνιστή Θεόφιλο Γεωργιάδη λίγο πριν τη δολοφονία έξω από το σπίτι του. Τι απέγιναν οι φερόμενοι ως δολοφόνοι του
