Ο Κύπριος Ν. Κατσουρίδης, που έσωσε το Βέγγο από τη χρεοκοπία και σκηνοθέτησε το «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;». Τα βραβεία και η αντίσταση στη χούντα μέσα από την τέχνη

«Παίρνω την απόφαση και προχωρώ σε μια πράξη πολιτική… δεν κάνω πίσω»

Κατά την επταετή δικτατορία στην Ελλάδα ο καλλιτεχνικός έλεγχος ήταν αμείλικτος, καθώς πολλές ταινίες λογοκρίθηκαν ή κόπηκαν, θεατρικές παραστάσεις δεν ανέβηκαν ποτέ, ή ακόμα όταν ανέβαιναν μετά από παρεμβάσεις έχαναν το αρχικό τους νόημα.

Ο Ελληνοκύπριος κινηματογραφιστής και μετέπειτα σκηνοθέτης, Ντίνος Κατσουρίδης, υπήρξε ένας απο τους «υπηρέτες» του κινηματογράφου και το όνομά του συνδέθηκε τόσο με μεγάλες επιτυχίες της έβδομης τέχνης, αλλά και με τον πολιτικό λόγο που εξέφρασε μέσα απο τις σπουδαίες του ταινίες.

Η ταινία – ορόσημο και η πολιτική πράξη ενάντια στη Χούντα των Συνταγματαρχών

Μεγάλη στιγμή για τον ίδιο, αλλά και για το σινεμά, υπήρξε το 1971 με την ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;» με πρωταγωνιστή τον Θανάση Βέγγο, η οποία έφερε όσο καμία άλλη το αποτύπωμα της αντίστασης στην επτάχρονη δικτατορία.

Με αυτήν, αλλά και με την ταινία «Θανάση πάρε το όπλο σου», ο Ντίνος Κατσουρίδης έδωσε ένα σθεναρό μήνυμα αντίδρασης και αντίστασης στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας.

Όπως είχε σχολιάσει ο ίδιος το 2000, η ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;», ήταν απόφαση περισσότερο πολιτική παρά καλλιτεχνική, άσχετα αν η ταινία θα γνώριζε τεράστια επιτυχία στο διάστημα που ακολούθησε.

«Παίρνω την απόφαση και προχωρώ σε μια πράξη πολιτική». Στρωνόμαστε με τον Γιαλαμά και ετοιμάζουμε το σενάριο του «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;»
Χρήμα δεν υπήρχε και οι τότε διανομείς πίστευαν ότι η ταινία είτε θα απαγορευόταν από τη λογοκρισία είτε «δεν θα δούλευε».
Εγώ δεν έλεγα να κάνω πίσω. Βάφτισα την ταινία «αντιπολεμική σάτιρα», καθώς δε γινόταν μέσα στη Χούντα να την πω αντιφασιστική – αντιδικτατορική…»

Η ταινία, θα ήταν αυτή που θα αναδείκνυε και θα καταξίωνε τον πολιτικό Θανάση Βέγγο, καθώς και ο ίδιος σε αρκετές περιπτώσεις είχε βρεθεί στο στόχαστρο της Χούντας.
Άλλωστε λόγω του αριστερού πατέρα του είχε υπηρετήσει στη Μακρόνησο, την περίοδο που το νησί ήταν τόπος εξορίας. Επίσης έσωσε το Βέγγο από την πτώχευση, καθώς ο Θανάσης ήταν αδύνατο να διαχειριστεί σωστά τις παραγωγές του και συνέχεια έχανε χρήματα και έβλεπε εφιάλτες ότι θα έχανε το σπίτι του. Ο Κατσουρίδης έβαλε τάξη στα οικονομικά και στα καλλιτεχνικά, αφήνοντας στο Βέγγο το χώρο που χρειαζόταν για καλλιτεχνική συγκέντρωση και δημιουργία.
Η συνεργασία τους ήταν ένας υπέροχος συνδυασμός δύο σπάνιων και ταλαντούχων ανθρώπων.

Η απρόσμενη επιτυχία και τα βραβεία

Εν μέσω φυλακίσεων και βασανισμών των αντιστασιακών σε ολόκληρη τη χώρα, η ταινία «ταξίδεψε» στο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, το 1971.

Όλοι οι συντελεστές και κυρίως ο Κατσουρίδης, περίμεναν διαφορετική «υποδοχή» της ταινίας, εφάμιλλη του κλίματος της εποχής.
Τελικά, το «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;» θα γνώριζε μεγάλη επιτυχία και θα έμενε στον εγχώριο κινηματογράφο ως μία απο τις πιο σπουδαίες ταινίες.

Σε συνέντευξή του αρκετά χρόνια αργότερα, ο Ντίνος Κατσουρίδης θυμόταν: «Τέλη Σεπτέμβρη του 1971 ανεβήκαμε στη Θεσσαλονίκη. Έγινε χαλασμός. Τόσο, που η κριτική επιτροπή, αδικώντας την «Ευδοκία» του Δαμιανού, φόρτωσε τη δική μου με βραβεία. Άσε πια στις αίθουσες. Όλοι τρίβαμε τα μάτια μας. Αυτό δεν ήταν ταινία. Ήταν διαδήλωση. Τρία εκατομμύρια Έλληνες είδαν την ταινία μέσα σ’ ένα χρόνο».

Η ταινία τιμήθηκε με 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1971,  Καλλιτεχνικής ταινίας, Σεναρίου και Α Ανδρικού ρόλου.

Ο καταξιωμένος Κύπριος σκηνοθέτης υπηρέτησε για πάρα πολλά χρόνια τον κινηματογράφο απο διάφορα πόστα. Έχει συνεργαστεί με σπουδαίους καλλιτέχνες και δημιουργούς, όπως τους, Νίκο Κούνδουρο, Θόδωρο Αγγελόπουλο, Λάμπρο Κωνσταντάρα, Κώστα Χατζηχρήστο, Νίκο Κούρκουλο κ.α.
Ο Ντίνος Κατσουρίδης πέθανε το 2011 σε ηλικία 84 χρονών.

Διαβάστε επίσης: «Καλέ μου άνθρωπε». Από που βγήκε η έκφραση που έλεγε συνέχεια ο Θανάσης Βέγγος. Την είπε μέχρι και στην Επίδαυρο όπου «έπεσε» το θέατρο από το χειροκρότημα (βίντεο)…