Ο γάμος του Λέοντος και της Σοφίας Τολστόι κράτησε 48 χρόνια, έως και τον θάνατο του συγγραφέα.
Σύμφωνα με τον στενό φίλο και μαθητή του συγγραφέα, Βλάντιμιρ Τσέρτκοφ, παρά τη μακροχρόνια συμβίωση, ο γάμος τους ήταν μία τεράστια αποτυχία.
Η σύζυγος του, Σοφία, «ήταν μία μέγαιρα που αρνούνταν να αποδεχθεί τις ιδιαιτερότητες του ιδιοφυούς συζύγου της».
Έτσι υποστήριζε ο στενότερος σύμβουλος του Τολστόι. Στα δικά του κείμενα βασίστηκαν και όλοι οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί που αποδόθηκαν στη Σοφία Τολστόι, μετά τον θάνατο του Λέοντος.
Όμως ο Τσέρκτοφ δεν γνώριζε ότι και η Σοφία Τολστόι ήταν πολυγραφότατη και κράταγε ημερολόγιο από 16 ετών έως και ένα μήνα πριν από τον θάνατό της, στις 4 Νοεμβρίου του 1919.
Στα γραπτά της παρουσιάζεται ως μία αφοσιωμένη σύζυγος και μητέρα, που έκανε ό,τι μπορούσε για να ικανοποιήσει και να βοηθήσει τον σύζυγό της, ο οποίος συχνά πάθαινε κρίσεις κατάθλιψης.
Ο γάμος
Ο Λέων Τολστόι ήταν φίλος των γονιών της. Μόλις δύομισι χρόνια μικρότερος από τη μητέρα της και δεκαέξι χρόνια μεγαλύτερος από την ίδια.
Έως τις 17 Σεπτεμβρίου του 1867, η 18χρονη Σοφία δεν γνώριζε ότι ο Τολστόι την αγαπούσε.
Όμως εκείνο το πρωί, ο 34χρονος άντρας της έδωσε μία επιστολή, με την οποία της ζητούσε να τον παντρευτεί.
Στο ημερολόγιό του, ο Τολστόι έγραψε: “Είμαι ερωτευμένος. Δεν πίστευα ότι ήταν δυνατόν να ερωτευτώ. Είμαι τρελός! Θα με πυροβολήσω αν συνεχίσω έτσι. Έκαναν ένα πάρτυ… είναι υπέροχη όπως πάντα.”
Μόλις μια εβδομάδα μετά την επιστολή, έγινε γυναίκα του.
Μετά τον γάμο τους, ο Τολστόι της έδωσε τα ημερολόγιά του όπου κατέγραφε κάθε στιγμή της καθημερινότητάς του.
Ήθελε η σύζυγός του να γνωρίσει κάθε πτυχή του χαρακτήρα του, ανάμεσά τους και τις σεξουαλικές σχέσεις που διατηρούσε με αρκετές γυναίκες και τον γιο που απέκτησε με μία από αυτές.
Η Σοφία, πριν από τον γάμο δεν είχε καμία σεξουαλική εμπειρία, ούτε καν μια γενική εικόνα της σεξουαλικής επαφής.
Η πρώτη της ερωτική συνεύρεση ήταν μια δυσάρεστη εμπειρία, όπως και για πολλές άλλες γυναίκες της εποχής της.
Το ζευγάρι απέκτησε 13 παιδιά, από τα οποία μόλις τα εννιά επιβίωσαν μέχρι την ενηλικίωσή τους.
Στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που της απέμενε, η Σοφία Τολστόι αντέγραφε τα χειρόγραφα του συζύγου της, που έπρεπε να σταλούν στον εκδότη του.
Αν και απολάμβανε τα έργα του, η αντιγραφή δεν έπαυε να είναι πολύ σκληρή δουλειά.
Μόνο το ογκώδες έργο, “Πόλεμος και Ειρήνη” χρειάστηκε να το αντιγράψει εφτά φορές.
Στα πρώτα χρόνια του γάμου τους, η Σοφία αντιμετώπιζε με λατρεία τον μεγαλύτερο σύζυγό της και φαινόταν διατεθειμένη να ανεχτεί οποιαδήποτε παραξενιά του.
Χαρακτηριστική ήταν η περιγραφή των συναισθημάτων της στις 31 Ιουλίου του 1868: “Γελάω όταν διαβάζω το ημερολόγιό μου. Πόσες αντιθέσεις! Λες και είμαι η πιο δυστυχισμένη απ’ όλες τις γυναίκες. Αλλά ποια είναι πιο ευτυχισμένη; Όταν είμαι μόνη μου στο δωμάτιο, μερικές φορές γελάω από χαρά και κάνω τον σταυρό μου και προσεύχομαι να έχουμε ακόμα πολλά χρόνια ευτυχίας. Πάντα γράφω στο ημερολόγιό μου, όταν μαλώνουμε… και δεν θα μαλώναμε αν δεν αγαπιόμασταν. Είμαι παντρεμένη εδώ και έξι χρόνια και τον αγαπώ ακόμα με την ίδια τρέλα, το ίδιο πάθος, την ίδια ζήλια.”
Όμως στο ημερολόγιο της αποκάλυπτε κάποιες εμμονές του Τολστόι που δύσκολα δικαιολογούνταν, όπως η επιμονή του να θηλάσει η ίδια και τα 13 παιδιά τους, αν και η διαδικασία της προκαλούσε τεράστιο σωματικό πόνο.
Σε πολλές επιστολές του, ο Τολστόι έδειχνε να αναγνωρίζει τις θυσίες της συζύγου του, γράφοντας: «Έδωσες σε εμένα και στον κόσμο ό,τι είχες να δώσεις.»
Όμως. αυτές οι φιλοφρονήσεις άρχισαν να μειώνονταν καθώς περνούσαν τα χρόνια.
Ο συγγραφέας δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα στοργικός πατέρας και το ενδιαφέρον του για την οικογένειά του μειωνόταν, καθώς αυξάνονταν οι φιλοσοφικές του ανησυχίες.
Αν και μεγάλωσε σε πλούσια οικογένεια, ο ίδιος έδειχνε μια περιφρόνηση για τα πλούτη και μεγάλη αδυναμία στους φτωχούς μουζίκους, τους Ρώσους χωρικούς.
Ωστόσο, όσο μεγάλωνε η εμμονή του στον ασκητισμό, έφτασε στα όρια του φανατισμού.
Επηρεάστηκε από τον Σοπενάουερ, το Χριστιανισμό, τον Βουδισμό και τις κοινωνικές αναταραχές της εποχής, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει ένα έντονα ασκητικό τρόπο ζωής.
Αν και το κτήμα του, 300 χιλιόμετρα έξω από τη Μόσχα, δεν θα μπορούσε ποτέ να χαρακτηριστεί ως πολυτελές, ο Τολστόι θεωρούσε ότι ο ίδιος και η οικογένειά του απολάμβαναν υπερβολικά πολλές ανέσεις.
Προς το τέλος της ζωής του, συνήθιζε να αναφέρει ότι θα τον ευχαριστούσε να δώσει όλη του την περιουσία στους φτωχούς.
Η Σοφία, που γνώριζε ότι ο ασκητικός σύζυγός της δεν αστειευόταν, άρχισε να τον παρακολουθεί στενά, πεπεισμένη ότι θα άλλαζε τη διαθήκη του και θα άφηνε τα παιδιά τους απροστάτευτα.
Ο Τολστόι έγινε έξω φρένων όταν την έπιασε να ψάχνει τα έγγραφα στο γραφείο του και την κατηγόρησε ότι γινόταν παρανοϊκή.
Το τέλος
Στις 28 Οκτωβρίου του 1910, ο Τολστόι έφυγε κρυφά από το σπίτι συνοδευόμενος μόνο από τον προσωπικό του γιατρό.
Δεν είπε στη σύζυγό του ότι θα έφευγε ούτε τον προορισμό του, γιατί η Σοφία αντιμετώπιζε κάθε κίνησή του καχύποπτα. Οι εξελίξεις δικαιολόγησαν τη στάση της…
Της άφησε μόνο ένα σημείωμα, που έγραφε ότι δεν άντεχε να ζει άλλο σε τέτοιες πολυτελείς συνθήκες.
Πέθανε δέκα μέρες αργότερα στον σιδηροδρομικό σταθμό του Ασταπόβο.
Ήταν 82 ετών και έπασχε από πνευμονία.
Η Σοφία προσπάθησε να τον δει, τρεις μέρες πριν από τον θάνατό του, αλλά οι μαθητές του δεν την άφησαν να μπει στο δωμάτιο.
Το μεγαλύτερο αριστούργημα του Λέοντος Τολστόι ήταν αναμφίβολα το «Πόλεμος και Ειρήνη», που παραμένει ψηλά στις προτιμήσεις των αναγνωστών, ακόμα και έναν αιώνα μετά τον θάνατο του συγγραφέα.
Έχει διασκευαστεί σε θεατρικές σκηνές, στον κινηματογράφο και πολλές φορές στην τηλεόραση, με νεότερη μεταφορά αυτή φέρνει αποκλειστικά ο OTE TV στις οθόνες σας από τις 13 Ιανουαρίου με την ανερχόμενη Λίλι Τζέιμς (Cinderella , O Πύργος του Ντάουντον).
Μη χάσετε αυτή τη μίνι ιστορική σειρά που θα σας καθηλώσει, κάθε Τετάρτη στις 22.00 στο OTE CINEMA 4HD.
