Από την κυπριακή έκδοση της «Κ» του Δημήτρη Αθηνάκη
Οι ανθρώπινες ιστορίες, ακόμη και οι ελάχιστες, οι αδιόρατες, οι ξεχασμένες, έχουν το δικό τους ειδικό βάρος στην Ιστορία· είναι εκείνες που συμπληρώνουν το παζλ της κατανόησης της πορείας μιας χώρας, ενός λαού, ενός έθνους. Είναι ιστορίες ξεγυμνωμένες από στόχους και επισημότητες.
Εδώ και 16 χρόνια, ο Κύπριος φωτογράφος Άντρος Ευσταθίου –που πέρυσι είχε εντυπωσιάσει με την έκθεσή του, στην γκαλερί Ευριπίδης, για το εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο Λευκωσίας – αποτυπώνει τις καθημερινές ιστορίες των ανθρώπων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τον τόπο τους με την ανταλλαγή πληθυσμών στα γεγονότα του 1974.
Από το 2002, ο φωτογράφος επιμένει να συλλέγει βλέμματα, φιγούρες, σκιές, στιγμιότυπα καθημερινής ζωής από «πλάσματα που ακόμα κλαίνε για τις απώλειες, για τις αναμνήσεις», όπως λέει ο ίδιος σε συνομιλία του με την «Κ».
Ο Αντρος Ευσταθίου, όπως εξομολογείται, δεν είχε γνωρίσει ποτέ Τουρκοκύπριο, έως περίπου το 2003, οπότε και άνοιξαν τα πρώτα οδοφράγματα και εκείνος, μετά τη φωτογραφική καταγραφή του Μούτταλου, του προσφυγικού συνοικισμού στην Πάφο, άρχισε να επισκέπτεται την κατεχόμενη ενδοχώρα.
«Προσπαθούσα να γνωρίσω τους Τουρκοκυπρίους, να ακούσω τις ιστορίες τους – κυρίως, όμως, να απολαύσω τη γενναιόδωρη φιλοξενία τους. Εμπαινα στα σπίτια τους, μου εξομολογούνταν πώς ξεριζώθηκαν από τις πόλεις τους στην ελεύθερη πλευρά, πώς είναι να ζεις στο σπίτι κάποιου άλλου. Δεν είναι εύκολο να έρχεσαι αντιμέτωπος με όλα αυτά», λέει ο φωτογράφος, που θέλησε να μοιραστεί τμήμα της έως τώρα συλλογής του με την «Κ».
Αφοσίωση και επιμονή
Η «Κ» σήμερα δημοσιεύει ένα ελάχιστο δείγμα αυτής της σειράς του Αντρου Ευσταθίου, συνοδευόμενο από τις ιστορίες πίσω από αυτές. Κάποια πρόσωπα εξ όσων καταγράφονται είναι πρόσωπα-σύμβολα για την Κύπρο, λόγω κάποιας αφοσίωσης ή επιμονής ή εξαιτίας της τραγικότητας που κουβαλούν μαζί τους.
Όλοι, λένε μιαν ιστορία σήμερα για το τότε – και, ίσως, καταμαρτυρούν μιαν επιθυμία για το μέλλον του νησιού.
