«Αυτή η μικρή αδελφή της Δαμασκού είναι ένας λαβύρινθος από δρομάκια και μονοπάτια που περνούν κάτω από μιναρέδες, πύργους και οπωροφόρα δένδρα».
«Το δρομάκι ή το μονοπάτι που αρχίζει από την πόρτα της Αμμοχώστου και ελίσσεται με εκείνο του Τρυπιώτη, περνά από τη Μοκάνα ντε λα Σπεράνζα και από το Λατινικό Μοναστήρι και φθάνει στην Πύλη Πάφου. Η λεωφόρος αυτή χωρίζει την πόλη σε δύο ημισφαίρια του ίδιου σχεδόν μεγέθους».
Με αυτόν τον τρόπο περιέγραφε ένας από τους πολλούς ξένους ταξιδιώτες στο ημερολόγιό του, την πρωτεύουσα. Η Λευκωσία, ήταν κλεισμένη μέσα στα Ενετικά τείχη. Έξω από αυτήν, ήταν χωράφια τα οποία αξιοποιήθηκαν πολύ αργότερα. Για την είσοδο και την έξοδο υπήρχαν τρεις κύριες πύλες, περιμετρικά του κάστρου: Πύλη Πάφου, Πύλη Κερύνειας και Πύλη Αμμοχώστου ή Πύλη Τζουλιάνα, προς τιμήν του αρχιτέκτονα.
Πύλη Πάφου
Στο δυτικό μέρος της πόλης, δίπλα από τον προμαχώνα Ρόκκα, ήταν γνωστή ως Πόρτα Σαν Ντομένικο (Porta San Domenico) ή Πύλη του Αγίου Κυριάκου. Η ονομασία της σχετιζόταν με ένα μεσαιωνικό μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο, το οποίο βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή. Στον περίβολο του μοναστηριού, βρισκόταν και το δεύτερο βασιλικό παλάτι των Λουζινιανών.
Ο δρόμος που ξεκινούσε από την Πύλη, οδηγούσε νοτιοδυτικά προς την Πάφο και επρόκειτο για ένα απλό άνοιγμα στον τοίχο με θολωτή σκεπή. Η πρόσβαση στην Πύλη Πάφου ήταν ελεγχόμενη. Η διαμόρφωση του χώρου υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να βρίσκονται στο σημείο 2-3 στρατιώτες, οι οποίοι εισέπρατταν και φόρους από τους πολίτες που εισέρχονταν στην εντός των τειχών πόλη. Το 1878, με την έναρξη της αγγλοκρατίας, μέρος της αρχικής πύλης και ο προμαχώνας Bastion κατεδαφίστηκαν και έγινε ένα νέο άνοιγμα. Ο Αστυνομικός Σταθμός Λευκωσίας, βρίσκεται σήμερα ακριβώς πάνω από την αρχική πύλη.
Σήμερα λειτουργεί ως πέρασμα για πεζούς.
Πύλη Αμμοχώστου
Η πιο σημαντική Πύλη της εποχής, αφού οδηγούσε στο λιμάνι της Αμμοχώστου. Ήταν γνωστή και ως Πύλη Τζουλιάνα, προς τιμήν του αρχιτέκτονα Τζιούλιο Σαβορνιάνο που σχεδίασε τα τείχη της πόλης τον 16ο αιώνα. Κατά την περίοδο της Οθωμανοκρατίας, την Πύλη επιτρεπόταν να διασχίσουν οι Οθωμανοί έφιπποι, αλλά οι Κύπριοι και οι ξένοι μόνο πεζοί. Σήμερα λειτουργεί ως χώρος εκδηλώσεων του Δήμου Λευκωσίας.
Πύλη Κερύνειας
Η τρίτη Πύλη, οδηγούσε στις βόρειες περιοχές του νησιού. Ήταν η μικρότερη από τις τρεις πύλες, χτισμένη ανάμεσα στον προμαχώνα Γκουϊρίνι και Μπάρμπαρο, στη βόρεια πλευρά των τειχών και ήταν γνωστή ως Πόρτα Προβετιτόρε/Porta de Proveditore. Το 1821, οι Οθωμανοί ανακατασκεύασαν την Πύλη. Τοποθέτησαν ένα παρατηρητήριο για να ελέγχουν τυχόν ελληνικές εξεγέρσεις. Το επιπλέον οικοδόμημα, είχε το σχήμα τετράγωνου δωματίου με τρούλο στην κορυφή του.
Στην Πύλη υπάρχουν σήμερα τρεις πέτρινες πλάκες. Στην πρώτη αναγράφεται η ημερομηνία κατασκευής από τους Ενετούς (MDLXX – 1562) και τοποθετήθηκε πάνω από την αψιδωτή είσοδο της Πύλης. Στο ίδιο σημείο, βρέθηκε και μία δεύτερη αναμνηστική πλάκα, στην οποία αναγράφεται η χρονολογία 1931 και τα αρχικά του Βασιλιά της Αγγλίας Γεωργίου Ε’. Ήταν τότε που έγιναν τομές στα τείχη της πόλης προκειμένου να περάσουν σύγχρονοι δρόμοι στο εσωτερικό της πόλης. Μία τρίτη πλάκα, μικρότερη, έχει ένα απόσπασμα από το Κοράνι, γραμμένο με αρχαία καλλιγραφία.
Σήμερα βρίσκεται στην κατεχόμενη πλευρά της Λευκωσίας και λειτουργεί ως τουριστικό περίπτερο από το ψευδοκράτος.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Γιατί το κάστρο της Λευκωσίας είχε σχήμα άστρου; Οι προμαχώνες έφεραν τα ονόματα ευγενών που πλήρωσαν για την οχύρωση ενάντια στους Οθωμανούς
