Του Στέφανου Μίλεση, από το Πειραιόραμα
Μόλις που είχε ξημερώσει στο λιμάνι του Πειραιά. Δεν ήταν ακόμα ούτε έξι το πρωί, όταν πλήθος ατόμων άρχισε να συγκεντρώνεται στην προκυμαία όπου θα έφτανε το πλοίο «Πράγα» από την Κωνσταντινούπολη.
Τα άτομα που με την πρωινή τους παρουσία ξάφνιαζαν τους περαστικούς, αφού φαινόταν ξεκάθαρα ότι δεν είχαν καμία σχέση με τη λειτουργία του λιμανιού.
Κάποιοι ήταν αστυνομικοί, άλλοι δημοσιογράφοι, ενώ οι περισσότεροι ήταν αριστεροί. Είχαν όμως αντίθετες ιδεολογίες και φάνηκε προς στιγμή ότι θα βιαιοπραγήσουν ο ένας έναντι του άλλου. Από τη μια ήταν κομμουνιστές τους οποίους είχε ειδοποιήσει ο τοπικός μηχανισμός να συγκεντρωθούν με αποστολή την αποδοκιμασία. Από την άλλη, είχαν καταφτάσει άλλοι αριστεροί για να καλωσορίσουν τον επιβάτη του πλοίου που σε λίγο θα έφτανε και ήταν η αφορμή και των δύο συγκεντρώσεων.
Επρόκειτο για έναν επιβάτη που ταξίδευε χρησιμοποιώντας τουρκικό διαβατήριο, παρότι δεν ήταν Τούρκος. Το στοιχείο αυτό φαινόταν από μια μικρή ένδειξη στο διαβατήριό του που έγραφε ότι «στον κάτοχο του φέροντος δεν έχει αναγνωριστεί η τουρκική ιθαγένεια».
Άκουγε στο όνομα Φλερί Σεντάφ και θα έφτανε στον Πειραιά στις 7 η ώρα της 16 Νοεμβρίου του 1932, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του, Ναταλία Σεντάφ. Επρόκειτο βεβαίως για τον Λέωντα Τρότσκι και τη σύζυγό του Ναταλία Σέντοβα – Τρότσκι, των οποίων την παρουσία αγνοούσε ακόμα και ο ίδιος ο Πλοίαρχος του «Πράγα». Το έμαθε λίγο αργότερα από ένα ραδιοτηλεγράφημα του πρακτορείου «Ρόιτερ».
Ο υπό δυσμένεια σύντροφος έφτασε στον Πειραιά
Οι Τούρκοι είχαν φροντίσει να εκδώσουν διαβατήρια χρησιμοποιώντας ως βάση το επίθετο της δεύτερης συζύγου του Τρότσκι, της Ναταλίας Σέντοβα (Σέντοβ το ανδρικό) μετατρέποντάς το σε Σεντάφ ώστε να μοιάζει περισσότερο τουρκικό.
Το ιταλικό ατμόπλοιο της εταιρείας Λόϋδ Τριεστίνο, εντός του οποίου βρισκόταν ο Τρότσκι με την ακολουθία του, είχε ως τελικό προορισμό την πρωτεύουσα της Δανίας. Στην Κοπεγχάγη θα παρέμενε για μια εβδομάδα προτού τελικώς επιστρέψει στο λιμάνι αναχωρήσεως που ήταν η Κωνσταντινούπολη.
Ο Λέων Τρότσκι, πριν αναχωρήσει, είχε εξασφαλίσει σχετική άδεια αποβίβασης από τη Δανέζικη Κυβέρνηση επικαλούμενος «λόγους υγείας».
Ήταν όμως απολύτως βέβαιο ότι έχαιρε άκρας υγείας, αφού σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού ήταν ευδιάθετος και δεν είχε δώσει οδηγίες στη κουζίνα του πλοίου για κάποια ειδική διατροφή, όπως συνήθως έκαναν οι επιβάτες που είχαν προβλήματα υγείας. Αντιθέτως έτρωγε τα πάντα και δεν φαινόταν να πάσχει από τίποτα.
Και αυτό αποτελούσε ένα μεγάλο πρόβλημα που είχε απασχολήσει ιδιαιτέρως την τουρκική κυβέρνηση η οποία του είχε χορηγήσει διαβατήριο, με πολλές επιφυλάξεις.
Και αυτό γιατί διατηρούσε άριστες σχέσεις με τη σοβιετική κυβέρνηση και δεν ήθελε να τις χαλάσει λόγω του Τρότσκι.
Έτσι, του προμήθευσαν διαβατήριο αφού πρώτα εξακρίβωσαν ότι την περίοδο εκείνη ο Τρότσκι ήταν αδιάφορος στη σοβιετική κυβέρνηση.
Ο θεωρητικός του Μαρξισμού Λέων Τρότσκι είχε εξοριστεί από τη Σοβιετική Ένωση ως πολιτικός αντίπαλος του Στάλιν από το 1929 και γενόμενος δεκτός από την τουρκική κυβέρνηση διέμενε στο νησί της Πριγκήπου, όπου έγραφε την αυτοβιογραφία του.
Ταξίδευε πολύ συχνά, πολλά από τα ταξίδια του όμως κρατούνταν μυστικά για λόγους ασφαλείας, καθώς γνώριζε τον κίνδυνο που διέτρεχε.
Μόλις το «Πράγα» έφτασε στον Πειραιά οι δημοσιογράφοι έτρεξαν κι ανέβηκαν στο κατάστρωμα για να εξασφαλίσουν μια συνέντευξη με τον Τρότσκι. Ωστόσο, οι σωματοφύλακές του δεν επέτρεψαν σε κανέναν δημοσιογράφο να τον πλησιάσει. Κι ενώ στην προβλήτα του λιμανιού οι κομμουνιστές επιδίωκαν να τον δουν για να εκδηλώσουν την αποδοκιμασία τους, την ίδια στιγμή μια άλλη ομάδα «αρχειομαρξιστών» προσπαθούσε να του διαβιβάσει επιστολή η οποία έγραφε:
«Η Επιτροπή της οργανώσεως Μπολσεβίκων Λενινιστών, αριστερά αντιπολίτευσις, ζητεί ακρόασιν». Βεβαίως ούτε ακρόαση έγινε, ούτε κάποια άλλη απάντηση δόθηκε.
Στις 11 το πρωί οι συνοδοί του Τρότσκι ενημέρωσαν την αστυνομία ότι το ζεύγος επιθυμούσε να εξέλθει του πλοίου με σκοπό να επισκεφθεί την Ακρόπολη.
Όμως το πλήθος των κομμουνιστών που ήθελε να τον αποδοκιμάσει ολοένα και μεγάλωνε. Έτσι, το απόγευμα βγήκε από το πλοίο μόνο η Ναταλία Σέντοβα, η οποία συνοδεία αστυνομικών πραγματοποίησε την επίσκεψη στην Ακρόπολη και σε άλλα μέρη της Αθήνας, χωρίς να γίνει γνωστό ποια ήταν αυτά.
Το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου του 1932, το «Πράγα» αναχώρησε για το Μπρίντιζι με τον Τρότσκι και τη Ναταλία Σέντοβα.
Ένα χρόνο μετά τη διέλευση του από τον Πειραιά, ο Τρότσκι εξασφάλισε άδεια διαμονής στη Γαλλία, ενώ δύο χρόνια μετά (το 1935) θα εγκατασταθεί στη Νορβηγία όπου και πάλι ύστερα από πίεση των Σοβιετικών θα φύγει και θα καταλήξει στο Μεξικό.
Στις 20 Αυγούστου του 1940 ο Τρότσκι δολοφονήθηκε από ισπανό κομμουνιστή στο Μεξικό ο οποίος καταδικάσθηκε σε κάθειρξη, ενώ η σοβιετική κυβέρνηση αποποιήθηκε κάθε ευθύνη για τη δολοφονία…
Διαβάστε: Πόσα εγγόνια είχε ο Μητσοτάκης; Σπάνιες φωτογραφίες από ξέγνοιαστες διακοπές τη δεκαετία του ’80 στην Κρήτη