Ξημέρωνε Δευτέρα 11η Ιουλίου, όταν στις 5:50 μία τρομερή έκρηξη αναστάτωσε τα χωριά γύρω από τη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί της Λεμεσού.
98 εμπορευματοκιβώτια που περιείχαν πυρίτιδα εξερράγησαν σε μια απόσταση περίπου 300 μέτρων από τις εγκαταστάσεις του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού Βασιλικού.
Το μακελειό που σημείωσε η εγκληματική έκρηξη, άφησε πίσω της 13 νεκρούς, 62 τραυματίες, ανείπωτες καταστροφές κι ένα τεράστιο πλήγμα στην οικονομία του τόπου.
Το χρονικό
Γύρω στις 03:40, ο τεχνικός του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού της ΑΗΚ Βασιλικού, Φάνος Γιάλλουρος, ανέφερε πως πρόσεξε κάποιες λάμψεις στον ουρανό.
Δέκα λεπτά αργότερα, ένας συνάδελφός του άκουσε μία έκρηξη.
Οι δύο άντρες χωρίς να χρονοτριβούν ειδοποίησαν την Πυροσβεστική Λεμεσού, η οποία ανέφερε πως έπρεπε να επικοινωνήσουν με την ΕΜΑΚ Κοφίνου.
Στο μεταξύ οι ναύτες που είχαν υπηρεσία πλησίαζαν στην περιοχή για να σβήσουν τη φωτιά. Στη ναυτική βάση έφτασαν ο Αξιωματικός υπηρεσίας με στρατιώτες, ο Διοικητής του Ναυτικού, Ανδρέας Ιωαννίδης και ο Διοικητής της βάσης, Λάμπρος Λάμπρου.
Μέχρι τις 05:50 οι άντρες της Βάσης και της ΕΜΑΚ κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για κατάσβεση της πυρκαγιάς.
Ήταν γύρω στις 4:30 το πρωί, όταν ξέσπασε πυρκαγιά στον χώρο με τα εμπορευματοκιβώτια. Οι ναύτες που βρίσκονταν στο καθήκον προσπάθησαν να κατασβήσουν την πυρκαγιά μέχρι να φτάσει η Πυροσβεστική.
Το επικίνδυνο φορτίο
Το 2009 η Κύπρος έλαβε το επικίνδυνο φορτίο από ένα ρωσικό πλοίο που έφερε κυπριακή σημαία μετά από σύσταση των Αμερικανών.
Το φορτίο έφερε ιρανικά πυρομαχικά και είχε αποπλεύσει από το λιμάνι του Ιράν με προορισμό τη Συρία.
Η Γενική Ελέγκτρια σε έκθεσή της είχε αναφέρει, πως οι τελωνειακές αρχές αδυνατούσαν να κρατήσουν το φορτίο, του οποίου η μεταφορά κόστιζε 140 χιλιάδες ευρώ.
Μάλιστα, σημείωσε την απορία της για το πως θα αντιδράσει το συγκεκριμένο υλικό σε υψηλές θερμοκρασίες.
Παρέδωσε την έκθεσή της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στη Βουλή, αλλά κανείς δεν έδωσε σημασία στις παρατηρήσεις της κι έτσι το επικίνδυνο φορτίο τοποθετήθηκε στο Μαρί.
Μία εβδομάδα πριν τη φονική έκρηξη σημειώθηκε η πρώτη αυτανάφλεξη, ενός από τα εμπορευματοκιβώτια. Στο Υπουργείο Άμυνας σήμανε συναγερμός και ο τότε Υπουργός Κώστας Παπακώστας ζήτησε σύσκεψη. Το κλιμάκιο που στάλθηκε φαίνεται να μην έλαβε υπ όψιν τις προειδοποιήσεις του πυροτεχνουργού Αστυνόμου, ο οποίος τόνισε πως ο κίνδυνος έκρηξης ήταν αρκετά μεγάλος.
Στο πρακτικό που παραδόθηκε, σημείωσαν πως «έπρεπε να τα ραντίζουν για να διατηρούν τη χαμηλότερη θερμοκρασία. Η μετακίνηση ή καταστροφή τους δεν κρίθηκε αναγκαία».
Την Πέμπτη σημειώθηκε δεύτερη αυτονάφλεξη. Και πάλι έγιναν κάποιοι έλεγχοι και κατέληξαν πως το ράντισμα ήταν η καλύτερη λύση.
Η τρίτη αυτονάφλεξη, δολοφόνησε 13 ανθρώπους. Η κυπριακή κοινωνία σοκαρίστηκε και συγκλονίστηκε από την τραγωδία και την ανευθυνότητα των αρμοδίων.
Η οργή του κόσμου
«Δεν χρειαζόμαστε δακρυγόνα για να κλάψουμε».
Ο κόσμος τις επόμενες μέρες συγκεντρώθηκε μπροστά από το Προεδρικό και ζητούσε δικαίωση.
Χιλιάδες κόσμου ζητούσαν την παραίτηση της Κυβέρνησης Χριστόφια καθώς και την τιμωρία των ενόχων.
Για περίπου ένα μήνα, ο κόσμος δεν εγκατέλειπε το προεδρικό και η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων για να διαλύσει το οργισμένο πλήθος.
Οι καταδίκες
Για την τραγωδία οι ευθύνες ήταν πολλές.
Αν και ορίστηκε ο Πόλυς Πολυβίου ως Μονομελής Ερευνητική Επιτροπή για την έκρηξη στην Κύπρο, το πόρισμα που παρέδωσε στον τότε Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια, αγνοήθηκε.
Ο Πολυβίου είχε τονίσει: «Σέβομαι και τιμώ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και ως άνθρωπο και ως πολιτικό ηγέτη. Ποία ήταν, όμως, η αντίδραση του Προέδρου; Το «δεν γνωρίζω». Αυτό είναι απαράδεκτο. Η επίκληση της άγνοιας και της μη ενημέρωσης, σε ένα τόσο σημαντικό θέμα, δημιουργεί όχι μόνο θέμα εμπιστοσύνης στον ίδιο τον Πρόεδρο και στην Κυβέρνηση, αλλά και στο ίδιο το κράτος. Ο Πρόεδρος αποδίδει ευθύνες στους συνεργάτες του – σωστά, αλλά τις έχει και ο ίδιος».
Τις ευθύνες αυτές δεν δέχτηκε ποτέ ο Πρόεδρος, ούτε προσωπική αλλά ούτε και πολιτική.
Από το Κακουργιοδικείο Λάρνακας τελικά καταδικάστηκαν οι Κώστας Παπακώστας με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας και της πρόκλησης θανάτου εξ’ αμελείας και οι Ανδρέας Νικολάου, Χαράλαμπος Χαραλάμπους και Αντρέας Λοϊζίδης με την κατηγορία της πρόκλησης θανάτου εξ’ αμελείας.
Οι πρώην Υπουργός Εξωτερικών Μ. Κυπριανού και τέως υπαρχηγός της Εθνικής Φρουράς Σ. Αργυρού αθωώθηκαν και απαλλάχτηκαν από τις κατηγορίες.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Ποιοι ήταν οι 13 ήρωες που θυσιάστηκαν στη ναυτική βάση Ευάγγελος Φλωράκης. Οι ήρωες που επέλεξαν να μείνουν στη βάση για να σβήσουν τη φωτιά παρά τον τεράστιο κίνδυνο
