Στις 26 Απριλίου 1986, σειρά εκρήξεων κατέστρεψε έναν από τους αντιδραστήρες στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία. Μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα. Η πυρηνική καταστροφή του Τσέρνομπιλ είχε μεγάλες επιπτώσεις για το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων. Πολλοί αρρώστησαν και πέθαναν. Παιδιά γεννήθηκαν παραμορφωμένα στα χρόνια που ακολούθησαν.
Η Λευκορωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2015. ‘Εχει ερευνήσει εκτενώς την ιστορία του Τσέρνομπιλ στους δρόμους της απαγορευμένης ζώνης, συλλέγοντας μαρτυρίες ανθρώπων των οποίων οι ζωές επηρεάστηκαν από την πυρηνική καταστροφή.
Ανάμεσα σε αυτές, ήταν και η ιστορία της Λαρίσα, που γέννησε ένα παραμορφωμένο κοριτσάκι. Αντιμετώπισε προβλήματα με την πολιτεία διότι δεν της αναγνώριζαν την σύνδεση της ασθένειας του κοριτσιού με την ραδιενέργεια που εκλύθηκε από τις εκρήξεις.
Μονόλογος για τις παλιές προφητείες
Απόσπασμα από το βιβλίο «Τσέρνομπιλ, Ένα Χρονικό του Μέλλοντος», Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ
Η κόρη μου δεν μοιάζει με τα άλλα παιδιά. Όταν μεγαλώσει, θα με ρωτήσει «Γιατί δεν είμαι σαν όλους τους άλλους;»
Όταν γεννήθηκε, δεν ήταν κανονικό νεογέννητο αλλά ένας ζωντανός σάκος, κλειστός απ’ όλες τις πλευρές, χωρίς ούτε ένα ράγισμα. Μόνον τα μάτια της ήταν ανοιχτά.
Στον ιατρικό της φάκελο έγραψαν: «Σύνθετη παθολογία εκ γενετής: απλασία της έδρας, απλασία του κόλπου, απλασία του αριστερού νεφρού». Κάπως έτσι λέγεται αυτό που έχει, με επιστημονικούς όρους- με απλές όμως λέξεις, λέγεται: «δεν έχει ποπό, δεν έχει πιπί και έχει μόνο ένα νεφρό». Τη δεύτερη μέρα της ζωής της την πήγα στο χειρουργείο.
Τα νεογέννητα με τέτοια παθολογία δε ζουν, πεθαίνουν. Σε τέσσερα χρόνια υποβλήθηκε σε τέσσερις εγχειρήσεις. Είναι το μοναδικό παιδί στην Λευκορωσία που επέζησε με τέτοια παθολογία. Δεν μπορώ να ξανακάνω παιδιά. Δεν το τολμώ. Από τότε που την είδα στο μαιευτήριο, τρέμω κάθε φορά που με αγκαλιάζει ο άντρας μου την νύχτα. Δεν έχουμε το δικαίωμα. Είναι αμαρτία. Άκουσα τους γιατρούς να σχολιάζουν «Αν το δείχναμε στην τηλεόραση, καμία γυναίκα δε θα ήθελε πια να αποκτήσει παιδιά». Μιλούσαν για την κόρη μας.
Είναι τεσσάρων ετών και τραγουδάει, χορεύει και λέει ποιηματάκια απέξω. Η διανοητική της εξέλιξη είναι φυσιολογική – δε διαφέρει σε τίποτα από τα άλλα παιδιά. Εδώ και τέσσερα χρόνια ζούμε στο νοσοκομείο.
Οι γιατροί της δημιούργησαν έδρα για να μπορεί να αφοδεύει. Τώρα της φτιάχνουν κόλπο. Μετά την τελευταία εγχείρηση, η ούρησή της σταμάτησε εντελώς και οι γιατροί δεν κατάφεραν να της τοποθετήσουν καθετήρα. Έτσι, χρειάζεται μερικές ακόμα εγχειρήσεις.
Τώρα όμως μας προτείνουν να συνεχίσουμε στο εξωτερικό. Πού θα βρούμε τα δεκάδες χιλιάδες δολάρια που απαιτούνται, όταν ο άντρας μου παίρνει 120 το μήνα;
Ένας καθηγητής μας έδωσε την εξής συμβουλή: «Με αυτή την παθολογία, το παιδί σας παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον. Γράψτε σε ξένες κλινικές. Κάποια από αυτές θα προθυμοποιηθεί να το αναλάβει δωρεάν». Έτσι και εγώ κάθομαι και γράφω.
Γράφω πως πιέζουμε την ουρήθρα της κάθε μισή ώρα με τα χέρια, πως τα ούρα αποβάλλονται μέσα από μικρές τρυπίτσες στην περιοχή του κόλπου . Αν δεν το κάνουμε αυτό το μοναδικό της νεφρό θα αρχίσει να δυσλειτουργεί.
Κανείς δε γνωρίζει ακριβώς τις επιπτώσεις των χαμηλών δόσεων ραδιενέργειας στον οργανισμό ενός παιδιού. Τους ζητάω να πάρουν την κόρη μου ακόμα και για πειραματόζωο. Το μόνο που θέλω είναι να ζήσει.
Εδώ και τέσσερα χρόνια δίνω μία συνεχή μάχη με τους γιατρούς, με τους δημόσιους υπαλλήλους. Μου πήρε τέσσερα χρόνια να πάρω ένα χαρτί που να πιστοποιεί ότι υπάρχει σχέση μεταξύ μικρών δόσεων ραδιενέργειας και της τρομερής αρρώστιας.
Επί τέσσερα χρόνια μου αρνιόντουσαν αυτό το χαρτί. Μου έλεγαν: «Η κόρη σας είναι παιδί με δυσπλασία εκ γενετής. Γεννήθηκε ανάπηρη». Μα τι μου έλεγαν; Η κόρη μου είναι ανάπηρη εξαιτίας του Τσέρνομπιλ.
Οι γιατροί προσπαθούσαν να δικαιολογηθούν: «Έχουμε οδηγίες. Προς το παρόν, είμαστε υποχρεωμένοι να θεωρούμε αυτές τις περιπτώσεις ως συνηθισμένες ασθένειες. Μόνο σε 20, ίσως και 30 χρόνια, όταν πια θα έχουμε αρκετά στοιχεία για το Τσέρνομπιλ, θα είμαστε σε θέση να συνδέσουμε τέτοιες ασθένειες με τη ραδιενέργεια. Για την ώρα η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά».
Εγώ όμως δεν ήθελα να περιμένω 20 και 30 χρόνια. Ήθελα να μηνύσω την πολιτεία. Μου έλεγαν ότι τέτοια παιδιά γεννιόνταν στην αρχαία Ελλάδα. Ένας δημόσιος υπάλληλος μου έβαλε τις φωνές: «Ώστε μας θέλεις και επίδομα ως θύμα του Τσέρνομπιλ! Πες το μας λοιπόν ότι το κάνεις για τα λεφτά».
Δεν μπορούσαν να καταλάβουν ένα απλό πράγμα. Στην πραγματικότητα, δεν ήθελαν να το καταλάβουν.
Λαρίσα Ζ., μητέρα
ΠΗΓΗ: «Τσέρνομπιλ, Ένα Χρονικό του Μέλλοντος», Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Η «μέρα της τραγωδίας». 700 νεκροί και 1000 τραυματίες από έκρηξη σε ορυχείο και σύγκρουση τρένων που έγιναν την ίδια μέρα. Εικόνες απόλυτης καταστροφής…
