Η πρώτη λοβοτομή έγινε το 1935 από τον Πορτογάλο ψυχίατρο Αντόνιο Έγκαζ Μονίζ.
Έκανε δύο τρύπες στην κάθε πλευρά του κεφαλιού και έκοψε τα νεύρα που συνέδεαν το μπροστινό μέρος με τον υπόλοιπο εγκέφαλο.
Ο ιταλός ψυχίατρος Αμάρο Φιαμπέρτι βρήκε ένα τρόπο να κάνει την εγχείρηση μόλις σε 10 λεπτά.
Τον αντέγραψε ο Αμερικάνος ψυχίατρος Γουόλτερ Φρίμαν το 1945.
Αντί να τρυπάει και να ανοίγει το κρανίο, κάρφωνε δύο βελόνες στις άκρες των ματιών και από εκεί έκοβε τα νεύρα του εγκεφάλου.
Για να μην αντιστέκεται ο ασθενής, του έκανε ηλεκτροσόκ μέχρι να λιποθυμήσει.
Η ιατρική πολλές φορές διέφερε ελάχιστα από τα σκληρότερα βασανιστήρια.
Ο Φρίμαν ήταν λίγο επιδειξίας και του άρεσε να εγχειρεί τους ασθενείς μπροστά σε θεατές.
Έκανε μέχρι και 25 εγχειρήσεις μέσα σε μια μέρα και για να εντυπωσιάσει τα πλήθη, έβαζε και τις δύο βελόνες ταυτόχρονα μέσα στα μάτια.
Παρενέργειες
Η εγχείρηση είχε γίνει πρώτα σε επιθετικούς χιμπατζήδες και τα αποτελέσματα ήταν θετικά.
Οι χιμπατζήδες ήταν πιο ήρεμοι και υπάκουοι και παρόμοια επίδραση είχε και στους άνθρωπους.
Η λοβοτομή εφαρμόστηκε σε ασθενείς με κατάθλιψη και σχιζοφρένεια και τα συμπτώματά τους φάνηκαν να υποχωρούν.
Όμως μαζί με αυτά, υποχώρησε και η προσωπικότητά τους.
Λειτουργούσαν σχεδόν σαν ρομπότ. Έχαναν την ικανότητα να φροντίσουν τον εαυτό τους και να διατηρήσουν οποιαδήποτε κοινωνική επαφή.
Ήταν πειθήνιοι και ήσυχοι, με αχανές βλέμμα που κοίταζε κενό.
Τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι περίπου το 1/3 των ασθενών θεραπευόταν, το 1/3 δεν επηρεαζόταν καθόλου και το 1/3 έμενε «φυτό».
Τα στοιχεία θεωρούνται ανακριβή, γιατί ελάχιστοι γιατροί που εφάρμοσαν την εγχείρηση διατήρησαν επαφές με τους ασθενείς για να καταγράψουν την εξέλιξή τους.
Ασθενείς
Ο Φρίμαν εγχείρησε μέχρι και ένα 12χρονο αγόρι, τον Χάουαρντ Ντάλι.
Η μητέρα του παραπονιόταν ότι ο Χάουαρντ ήταν πολύ άτακτος, δεν ήθελε να πάει νωρίς για ύπνο και του άρεσε να ακούει μουσική και να ρεμβάζει με τις ώρες.
Ο ψυχίατρος πείστηκε ότι με μία λοβοτομή ο μικρός Χάουαρντ θα γινόταν ένα άριστο παιδί.
Η πρόβλεψή του δεν επαληθεύτηκε.
Ο Χάουαρντ πέρασε την εφηβική του ηλικία έγκλειστος σε ψυχιατρική κλινική, αργότερα φυλακίστηκε και εθίστηκε στο αλκοόλ.
Δε θυμόταν καθόλου τη λοβοτομή που υπέστη μικρός και το έμαθε σε ηλικία 50 ετών.
Περισσότεροι από 50.000 ασθενείς υπέστησαν λοβοτομή στην Αμερική και αντίστοιχοι ήταν οι αριθμοί στην Ευρώπη.
Το 1949 ο Αντόνιο Εγκάζ Μονίζ πήρε το Νόμπελ Ιατρικής για την καινοτόμο θεραπεία του.
Το 1950 η Σοβιετική Ένωση, η Γερμανία και η Ιαπωνία απαγόρευσαν τις λοβοτομές γιατί ήταν «εναντίον των ανθρώπινων αρχών».
Στην Αμερική οι λοβοτομές εφαρμόζονται ακόμα και έχουν απαγορευτεί μόνο σε ορισμένες Πολιτείες.
