Είναι μία από αυτές τις περιοχές που αναδύονται ξαφνικά στον αφρό της επικαιρότητας κι έπειτα επιστρέφουν στο βυθό για να παραμείνουν εκεί, εν μέσω γενικής αδιαφορίας, για χρόνια.
Η γαλλοβρετανίδα δημοσιογράφος και ντοκιμαντερίστρια, Μανόν Λουαζό, την ανακάλυψε το 1995, στη διάρκεια του Πρώτου Πολέμου, ως ανταποκρίτρια του BBC και της “Le Monde” στη Μόσχα.
Την έμαθε ακόμα καλύτερα αμέσως μετά τον Δεύτερο Πόλεμο, το 2000, όταν επισκέφθηκε κρυφά την Τσετσενία για να γυρίσει δύο ντοκιμαντέρ: “Γκρόζνι, χρονικό μιας εξαφάνισης” και “Να γεννιέσαι στο Γκρόζνι”.
Την ίδια μυστική δουλειά έκανε και τώρα, μια δεκαετία αργότερα.
Οκτώ σύντομα ταξίδια στο Γκρόζνι, συν μερικές μικροκάμερες αφημένες στα χέρια κατοίκων της ώστε να κινηματογραφήσουν οι ίδιοι την καθημερινότητα τους και προέκυψε το ντοκιμαντέρ, “Τσετσενία, ένας πόλεμος χωρίς ίχνη”, που απέσπασε ήδη το Σάββατο ένα βραβείο στο φεστιβάλ του Διεθνούς Φόρουμ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Την τελευταία φορά που είχε πατήσει το πόδι της εκεί, το Γκρόζνι ήταν ένας σωρός από χαλάσματα.
Αυτή τη φορά, η Λουαζό βρέθηκε σε ένα “μίνι Ντουμπάι, με ολοκαίνουργιες λεωφόρους που φέρουν τα ονόματα των χθεσινών δήμιων, μεγαλοπρεπή, αλλά άδεια εμπορικά κέντρα, πελώρια τεμένη και παντού, γιγάντια πορτρέτα των προέδρων Καντίροφ και Πούτιν. Ήταν εξωπραγματικό”.
Το πραγματικό ήταν οι μαρτυρίες όσων κατοίκων τόλμησαν να της μιλήσουν:
“Την ημέρα η ζωή μοιάζει ωραία, αλλά τη νύχτα είναι ο τρόμος. Περιμένουμε πάντα τα χειρότερα”.
“Η Τσετσενία είναι ένα μακρύ μαύρο τούνελ όπου δεν βλέπουμε φως”.
“Εδώ βασιλεύει ο τρόμος στο όνομα της μάχης εναντίον της τρομοκρατίας”.
“Το Σύνταγμα, οι νόμοι, ο ποινικός κώδικας, όλα αυτά δεν έχουν καμία αξία απέναντι στη γράφη: Ο Ραμζάν είπε. Αν ο Ραμζάν πει: “Σκοτώστε τους όλους”, τότε όλοι θα πεθάνουν”.
Αλλά το ντοκιμαντέρ αυτό δεν αφηγείται τόσο την καθημερινή βία όσο το χρονικό μιας εξαφάνισης.
Αργά και μεθοδικά, ο “Ραμζάν” σβήνει τη μνήμη κάθε περασμένης τσετσένικης ταυτότητας και μετατρέπει έναν περήφανο λαό σε έναν λαό που φοβάται και τη σκιά του.
“Το Μετάλλιο της Τιμής απένειμε ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν τη Δευτέρα στον τσετσένο πρόεδρο Ραμζάν Καντίροφ.
Η διάκριση ήρθε λίγο μετά τη σύλλψη πέντε Τσετσένων ως υπόπτων για τη δολοφονία του ηγέτη της αντιπολίτευσης Μπόρις Νεμτσόφ.
Για τον εκπρόσωπο του ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ πρόκειται για μία απλή “σύμπτωση”. (“Le Monde”).
Της Κίττυς Ξενάκη από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»
