Η ιστορία του χάμπουργκερ, του πιο αγαπημένου φαγητού των Αμερικανών και όχι μόνο, κρατά αιώνες.
Η συνταγή του είναι πολύ απλή, η ιστορία του ωστόσο περίπλοκη. Πολλοί διεκδίκησαν την πατρότητα του χάμπουργκερ. Παρότι υπάρχει ακόμη διαφωνία για το ποιος ανακάλυψε τη συνταγή του, κατάφερε να γίνει σύμβολο του αμερικάνικου πολιτιστικού ιμπεριαλισμού και να καταναλώνεται από δισεκατομμύρια Αμερικανούς κάθε χρόνο.
Το χάμπουργκερ ως εύκολη λύση για την τροφή των στρατιωτών
Oι αρχαιότερες καταβολές του χάμπουργκερ βρίσκονται στη Μογγολία και στον στρατό του Τζένγκις Χαν.
Οι στρατιώτες της Χρυσής Ορδής, που κατέκτησαν τα 2/3 του σημερινού κόσμου, ήταν μια γρήγορα κινούμενη ομάδα ιππέων.
Έμεναν για πολύ καιρό πάνω στις σέλες τους, χωρίς πολλές φορές να ξεβαλικεύουν.
Γι αυτό ήταν βολικό για τους στρατιώτες να ιππεύουν με το ένα χέρι και με το άλλο να τρώνε.
Χρησιμοποιούσαν κομμάτια αρνιού, τα οποία τα τοποθετούσαν ανάμεσα σε πιτάκια. O μόνος τρόπος να μαλακώσουν το κρέας ήταν να το τοποθετήσουν κάτω από τις σέλες των αλόγων τους, όταν οι ιππείς βρίσκονταν σε μάχη.
Όταν έφτανε η ώρα για φαγητό, έτρωγαν το κρέας, που είχε ήδη μαλακώσει, ωμό. Σήμερα ακούγεται σχεδόν αηδιαστικό, αλλά στην εποχή του ήταν μια καλή λύση για γρήγορο φαγητό και το στομάχι τους ήταν συνηθισμένο.
H συνταγή αυτή μεταφέρθηκε αργότερα το 1238 στους Ρώσους, όταν ο εγγονός του Τζέγκινς Χανς εισέβαλε στη Ρωσία. Οι Ρώσοι υιοθέτησαν το φαγητό, αλλά όχι και τη συνήθεια να το τρώνε πάνω στη σέλα. Μετέφεραν στη συνταγή στην κουζίνα τους και το ονόμασαν “Steak Tartare,” (Τάρταρ ήταν το όνομα που χρησιμοποιούνταν για τους Μογγόλους). Οι Ρώσοι ανέπτυξαν το πιάτο, καθώς προσέθεσαν κρεμμύδια και ωμά αυγά.
Οι δύσκολες συνθήκες υπερατλαντικών ταξιδιών δημιούργησαν τη μορφή του
Πολλές δεκαετίες αργότερα, η φήμη του μπέργκερ έφτασε σε Ευρώπη και σε Αμερική.
Σύμφωνα με το βιβλίο «Τhe food of the Western World- An Encyclopedia of food from North American and Europe», το 1850 μετανάστες από γερμανόφωνες χώρες μεταφέρονταν στην Αμερική με πλεούμενα που έκαναν υπερατλαντικά ταξίδια.
Οι μετανάστες μετέφεραν στην Αμερική τις αγαπημένες τους συνήθειες και φαγητά. Το διάσημο μπιφτέκι του Αμβούργου, από όπου προήλθε και το όνομα του Χάμπουργκερ, δηλαδή «εκ του Αμβούργου», αποτελούσε την ιδανική λύση για να διατηρηθεί σε πολύωρα και μακρινά ταξίδια.
Στη μεταφορά του όμως υπήρχαν δυσκολίες, γι αυτό και ψιλοέκοβαν το κρέας, μερικές φορές προσέθεταν μουλιασμένες τριμμένες φρυγανιές και τεμαχισμένα κρεμμύδια. Αυτό ήταν το «Hambourg Steak», γνωστό κυρίως στους Εβραίους μετανάστες, οι οποίοι συνέχισαν να το φτιάχνουν με ψωμάκια, όταν εγκαταστάθηκαν στην Αμερική.
Πως το σάντουιτς έγινε το φαγητό των Αμερικάνων εργατών
Το χάμπουργκερ διαδόθηκε ευρέως στις ΗΠΑ στα μέσα της δεκαετίας του 1800 όταν αυξήθηκαν οι εργάτες στα εργοστάσια.
Όταν ξεκίνησαν οι νυχτερινές βάρδιες, κάρα που μετέφεραν φαγητό, προσέφεραν στου εργάτες καφέ και μικρά σνακ.
Οι πεινασμένοι εργαζόμενοι παράγγελναν φαγητό μέσα από μικρά παράθυρα και γρήγορα επέστρεφαν στη δουλειά τους.
Όταν τα κάρα εφοδιάστηκαν με γκάζι, το χάμπουργκερ προστέθηκε στο μενού και ήταν μια καλή λύση για να φάνε γρήγορα χορταστικά και να πάρουν τις θερμίδες που χρειάζονταν για να αντέξουν την κούραση των εργοστασίων.
Μέχρι τότε το ψιλοκομμένο κρέας που έμοιαζε με μπιφτέκι, δεν ήταν ανάμεσα στα ψωμάκια και έτσι δεν μπορούσαν αν το τρώνε άνετα όταν ήταν όρθιοι. Αναγκαστικά το εγκλώβισαν ανάμεσα σε δύο κομμάτια ψωμί και εγένετο, το χάμπουρκερ.
Η πρώτη ιστορική καταγραφή του χάμπουργκερ σε μενού εστιατορίου βρίσκεται στην πόλη της Νέας Υόρκης στο «Delmonico’s Restaurant» το 1834 και κόστιζε 10 δολάρια. Από εκεί και πέρα πολλοί διεκδικούν την πρωτιά του στις ΗΠΑ και ίσως όλοι να έχουν δίκιο αφού μερικά πράγματα εξελίσσονται ταυτόχρονα, ειδικά σε αχανείς περιοχές όπως οι ΗΠΑ.
Οι διεκδικητές για την πατρότητα του χάμπουργκερ
Ο Τσαρλς Ναγκρίν από το Σίμορ του Γουισκόνσιν σε ηλικία 15 χρονών έστησε ένα πάγκο σε μια υπαίθρια αγορά και ξεκίνησε να πουλά μπιφτέκια. Παρατήρησε ότι δεν προσέλκυε πολύ κόσμο, καθώς ήταν δύσκολο για τους πελάτες να τρώνε όρθιοι μπιφτέκια. Τα έβαλε και αυτός με τη σειρά του ανάμεσα στα δύο κομμάτια ψωμιού για να διευκολύνει τον κόσμο. Δημιούργησε το «Χάμπουργκερ του Τσάρλι» και συνέχισε να το πουλάει σε παζάρια μέχρι το θάνατο του το 1951. Για να προσελκύσει ακόμη περισσότερο κόσμο, δημιούργησε και τραγουδούσε στο κόσμο ένα τραγουδάκι:
«Hamburgers, hamburgers, hamburgers hot; onions in the middle, pickle on top. Makes your lips go flippity flop.»
Η πόλη Σιμόρ που ισχυρίζεται ότι είναι η «Πόλη του Χάμπουργκερ», διοργανώνει κάθε χρόνο τη πρώτη Κυριακή του Αυγούστου φεστιβάλ με μπέργκερ και τιμά τον Τσαρλς για την παρακαταθήκη που τους άφησε.
Την ίδια χρονιά οι αδελφοί Μέντσις από το Χάμπουργκ της Νέας Υόρκης ισχυρίζονται ότι αυτοί εφήυραν το χάμπουργκερ. Σε μία στάση τους σε ένα παζάρι στην επαρχιακή πόλη Έρι της Νέας Υόρκης ξέμειναν από χοιρινό για τα σάντουιτς που έφτιαχναν με λουκάνικό.
Η ατυχία τους συνέβη μια πολύ ζεστή μέρα, όπου οι κρεοπώλες δεν έσφαζαν γουρούνια και τους συνέστησαν να αντικαταστήσουν το χοιρινό με μοσχαρίσιο κρέας.
Τα δύο αδέρφια άλεσαν το μοσχαρίσιο κρέας, ενώ το ανέμειξαν με καρικεύματα από κόκκους καφέ και μαύρης ζάχαρης και το σέρβιραν ως σάντουιτς, ανάμεσα δηλαδή σε δύο φέτες ψωμί. Ονόμασαν το σάντουιτς «χάμπουργκερ», από το Χάμπουργκ της Νέας Υόρκης που βρισκόταν το παζάρι. Οικογενειακός μύθος υποστηρίζει πως ο Φρανκ, ο ένας αδελφός δεν ήξερε πως ακριβώς να το ονοματίσει και έτσι κοίταξε την ταμπέλα της αγοράς και αμέσως είπε «αυτό είναι το χάμπουργκερ». Μη ξεχνάτε, ήταν στην πόλη Χάμπουργκ της πολιτείας Νέας Υόρκης.
Διαβάστε ακόμα στη «Μτχ»: Η ιστορία της πατάτας από τους Ινδιάνους και τον Καποδίστρια μέχρι τις μέρες μας. Ποια είναι η «μαγική» σύνδεση ανάμεσα στην πατάτα και στη γραβιέρα Νάξου; Χωρίς το ένα προϊόν δεν ήταν τόσο καλό το άλλο!…
