«…Πέσε στις γραμμές του τρένου», «πλύνε τα δόντια σου», «είμαι εδώ για σένα», προστάζουν οι φωνές μέσα στο μυαλό όσων πάσχουν από σχιζοφρένεια. Σύμφωνα με την τελευταία δημοσιευμένη μελέτη που αφορά στη συγκεκριμένη ψυχική διαταραχή, οι επιστήμονες εξέτασαν τον τρόπο που βιώνουν και ανταποκρίνονται στις «εντολές» που λαμβάνουν οι ασθενείς από τρεις διαφορετικές κοινωνίες.
Οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι στις ΗΠΑ τις περιέγραψαν ως παρεμβατικές, μισητές φωνές, στη Νότια Ινδία ως «οδηγό» χρήσιμων συμβουλών και στη Γκάνα ως ηθικά καλές φωνές.
Η συγγραφέας της μελέτης, Tanya M. Luhrmann, του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ δήλωσε έκπληκτη από την διαφορετικότητα των αποτελεσμάτων.
Ο ακριβής μηχανισμός του εγκεφάλου που παράγει αυτές τις φωνές δεν είναι ακριβής. Από προηγούμενες μελέτες έχει αποδειχθεί ότι κατά τη διάρκεια των ακουστικών ψευδαισθήσεων, οι ασθενείς με διαταραχή παρουσιάζουν αυξημένη ροή στην περιοχή Broca του εγκεφάλου -το σημείο όπου εδράζεται το κινητικό κέντρο του λόγου-
Για να εντοπίσουν αν οι πολιτισμικές διαφορές μπορούν να επηρεάσουν το περιεχόμενο των ψευδαισθήσεων, η Luhrmann και οι συνεργάτες της μελέτησαν 20 ασθενείς με σχιζοφρένεια από το Σαν Ματέο, της Καλιφόρνιας, το Τσενάι της Νότιας Ινδίας, και 20 ασθενείς από την Άκρα της Γκάνας.
Οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να απαριθμήσουν πόσες φωνές ακούνε και πόσο συχνά, καθώς και αν είχαν βιώσει κάποιου άλλου είδους παραισθήσεις. Η επόμενη ερώτηση είχε να κάνει με τυχόν συγγενική σχέση που μπορεί να υπήρχε ανάμεσα στον ασθενή και τη…»φωνή του».
Κατέληξαν ότι στους ασθενείς από τις ΗΠΑ δεν αρέσουν καθόλου οι εντολές που λαμβάνουν από τις φωνές μέσα στο κεφάλι τους. Είναι βίαιες και συνήθως τους ωθούν σε άσχημες πράξεις. Πολλές φορές έχουν την αίσθηση ότι δέχονται επίθεση, φτάνοντας στην παραφροσύνη.
Στη Γκάνα οι μισοί και παραπάνω ασθενείς που συμμετείχαν στην έρευνα αποκάλυψαν ότι οι φωνές είναι καλές και χρήσιμες. Σε κάποιες περιπτώσεις λειτούργησαν και ως σανίδα σωτηρίας. Άνθρωποι που ήταν ένα βήμα από το να βλάψουν τον εαυτό τους άκουγαν μια φωνή που τους απέτρεπε από το να κάνουν κακό.
Η φράση που άκουσε από τους περισσότερους ήταν: «Αν δεν άκουγα τη φωνή…θα ήμουν νεκρός εδώ και πολύ καιρό».
Η ομάδα ασθενών από τη Νότια Ινδία είχε κοινά «ακούσματα». Συνήθως φωνές συγγενών μονοπωλούσαν το μυαλό τους. Συνήθως γονείς, πεθερικά και αδέρφια. Άλλες φωνές είναι καλές και άλλες αρκετά ενοχλητικές.
Για παράδειγμα, ένας ασθενής άκουγε επίμονα τη φωνή της αδερφής του που τον πίεζε να δώσει τέλος στη ζωή του, ενώ άλλες φορές άκουγε τις φωνές των προγόνων του που τον ενθάρρυναν για μια καλύτερη ζωή.
Συνήθως μιλούσαν με ανακούφιση για εκείνους και θεωρούσαν χρήσιμες τις φωνές τους.
Τους θύμιζαν καθημερινές ανάγκες, όπως το να πλύνουν τα δόντια τους, να φάνε ή να πιουν καφέ. Τουλάχιστον οχτώ άτομα από αυτή την ομάδα χαρακτήρισαν θετική εμπειρία τις φωνές, αφού εκτός όλων των άλλων, τους προτρέπουν να μην καπνίζουν, να μην πίνουν, να τρώνε σπιτικό φαγητό και να είναι καθαροί. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η διαφορά στα «ακούσματα» έχει να κάνει με τις πολιτισμικές διαφορές και τα ερεθίσματα που έχουν λάβει οι ασθενείς από το περιβάλλον τους. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ θεωρούν ότι το μυαλό είναι ένας ιδιωτικός χώρος ο οποίος παραβιάζεται από αυτές τις φωνές, γι’αυτό τις μισούν, ενώ το «συγγενικό πνεύμα» στη Νότια Ινδία βοηθάει στη θετική διάθεση του ασθενή.
Τα τελικά συμπεράσματα της μελέτης θέλουν τους ασθενείς να επηρεάζονται αισθητά από την πολιτισμική τους ταυτότητα. Όλα τα βιώματα, ο χώρος που έχει μεγαλώσει ένας άνθρωπος, ο τρόπος ζωής ακόμα και οι καταχρήσεις, διαμορφώνουν τις φωνές και τις εντολές που λαμβάνουν από αυτές.
