Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1955 σημειώθηκε μια ασήμαντη, όπως αποδείχτηκε από τις ζημιές, έκρηξη στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης.
Το κτίριο ήταν το σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ.
Στην Ελλάδα το γεγονός θεωρήθηκε ένα αστυνομικό περιστατικό ρουτίνας.
Στην Τουρκία όμως, μέσω μιας μικρής εφημερίδας, της Ισταμπούλ Εξπρές, η έκρηξη προβλήθηκε ως πρόκληση των Ελλήνων και εθνική προσβολή.
«Βάλανε φωτιά στο σπίτι του πατέρα μας Κεμάλ Ατατούρκ», έγραφε ο τίτλος.
Η κυκλοφορία της εφημερίδας από 20.000 φύλλα που ήταν συνήθως, εκείνη την ημέρα εκτοξεύτηκε στα 200.000 φύλλα.
Ακολούθησε δεύτερη έκδοση το μεσημέρι της ίδιας ημέρας και τα χιλιάδες αντίτυπα άρχισαν να μοιράζονται σε όλες της περιοχές της Πόλης, φανατίζοντας τον όχλο.
Η βρετανική προπαγάνδα, η οποία τις προηγούμενες μέρες είχε εστιαστεί στο κυπριακό ζήτημα ξεσηκώνοντας του Τούρκους εναντίον των Ελλήνων, λειτούργησε καταλυτικά.
Διαβάστε εδώ: Το μυστικό σχέδιο των Άγγλων που ξεσήκωσαν τους Τούρκους κατά των Ελλήνων στην Πόλη ως αντίποινα για το Κυπριακό. Το «διαίρει και βασίλευε» οδήγησε στη φονική νύχτα των Σεπτεμβριανών (βίντεο με μαρτυρίες)
Η προβοκάτσια
Οι ελληνικές αρχές συνέλαβαν τους δράστες της έκρηξης.
Ήταν ο φύλακας του προξενείου Χασάν Μεχμέτογλου και ο συνεργός του, Οκτάι Εγκίν, μουσουλμάνος από τη Θράκη με ελληνική υπηκοότητα.
Πολλοί ιστορικοί έχουν δηλώσει σε συνεντεύξεις τους ότι επρόκειτο για πράκτορες της τουρκικής αστυνομίας, ωστόσο το τουρκικό κράτος δεν έχει παραδεχτεί κάτι τέτοιο.
Η ελληνική διπλωματία δεν είχε αντιληφθεί εγκαίρως την προβοκάτσια και δεν «πρόλαβε» την καταστροφή.
Χρειάστηκαν μόνο μερικές ώρες για να εκδηλωθεί επίθεση του τουρκικού όχλου στις ελληνικές συνοικίες της Πόλης.
Το πλήθος λεηλάτησε καταστήματα και σπίτια, έβαλε φωτιές και βίασε γυναίκες.
Από την επίθεση καταγράφηκαν περισσότεροι από 30 νεκροί.
Σύμφωνα με ιστορικούς και μελετητές, το σχέδιο της επίθεσης ήταν οργανωμένο.
Ο πρόεδρος Ν. Κύκλου Κωνσταντινοπολιτών κ. Νίκος Ουζούνογλου, ανέφερε στη «Μηχανή του Χρόνου»: «Ήταν μια επίθεση που είχε οργανωθεί και υπάρχει ομολογία ενός ανώτατου αξιωματικού του τουρκικού στρατού».
Η λεηλασία κράτησε εφτά ολόκληρες ώρες. Οι τουρκικές αρχές ήταν ενήμερες και δεν αντέδρασαν.
Η κυβέρνηση Μεντερές από την πρώτη στιγμή κατηγόρησε τους τούρκους κομμουνιστές.
Την εποχή εκείνη οι κομμουνιστές ήταν μια μειοψηφία που δεν είχε τη δύναμη να πραγματοποιήσει μια τόσο οργανωμένη επίθεση, δεν πίστευαν στον Κεμάλ και δεν τους διέκρινε ο εθνικισμός.
Δείτε στο βίντεο της «Μηχανής του Χρόνου» πώς οργανώθηκε η επίθεση που έγινε γνωστή ως Σεπτεμβριανά. Οι μαρτυρίες περιγράφουν πως ο όχλος μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη με κάθε είδους μέσο, από διάφορες περιοχές της Τουρκίας. Στο πλήθος μοιράστηκαν λοστοί, ενώ τα σπίτια και οι επιχειρήσεις των Ελλήνων είχαν σημαδευτεί από την προηγούμενη νύχτα. Ένα ακόμα γεγονός που αποδεικνύει ότι επρόκειτο για οργανωμένο σχέδιο ήταν οι προειδοποιήσεις έντιμων Τούρκων προς τους φίλους Έλληνες γείτονές τους.
Συμπληρώνονται 62 χρόνια από τα θλιβερά γεγονότα του οργανωμένου πογκρόμ της νύκτας της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 κατά της Ελληνικής Κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης, καθώς και των άλλων μειονοτήτων.
