Οι πραγματείες του Ιπποκράτη έθεσαν τα θεμέλια τη δυτικής ιατρικής.
Τρεις γενικές αρχές τους έχουν διαμορφώσει την ιατρική πρακτική εδώ και αιώνες.
Η πρώτη εξακολουθεί να βρίσκεται πίσω από την ιατρική επιστήμη μας: είναι η ακλόνητη πεποίθηση ότι οι άνθρωποι νοσούν εξαιτίας “φυσικών” αιτιών που έχουν λογικές εξηγήσεις.
Πριν από τους ιπποκρατικούς, στην Ελλάδα και στις γειτονικές περιοχές της η νόσος θεωρούνταν συμβάν με υπερφυσικές διαστάσεις.
Νοσούμε γιατί προσβάλαμε τους Θεούς ή γιατί κάποιος με υπερφυσικές δυνάμεις μας έκανε μάγια ή είναι δυσαρεστημένος μαζί μας.
Και, αφού οι νόσοι προκαλούνταν από μάγισσες, μάγους και Θεούς, ήταν προτιμότερο να αφήνεται στους ιερείς και τους μάγους.
Οι ιπποκρατικοί δεν ήταν διά πίστεως θεραπευτές.
Ήταν γιατροί που πίστευαν ότι η νόσος ήταν ένα φυσικό, φυσιολογικό συμβάν.
Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα σε μία πραγματεία με τίτλο “Περί Ιερής Νόσου”.
Το σύντομο αυτό έργο αφορά την επιληψία, μια συνηθισμένη διαταραχή τότε αλλά και τώρα.
Πιστεύεται ότι από αυτήν έπασχαν τόσο ο Μέγας Αλέξανδρος όσο και ο Ιούλιος Καίσαρας.
Οι επιληπτικοί παρουσιάζουν κρίσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων μπορεί να χάσουν τις αισθήσεις τους, να βιώσουν μυϊκές συσπάσεις και το σώμα τους να παραμορφωθεί.
Μερικές φορές, ουρούν πάνω τους.
Η κρίση υποχωρεί σταδιακά και ο ασθενής επανακτά τον έλεγχο του σώματός του και των νοητικών λειτουργιών του.
Όσοι σήμερα υποφέρουν από επιληψία τη θεωρούν ένα “φυσιολογικό”, αν και ενοχλητικό, συμβάν.
Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα ενός ατόμου σε επιληπτική κρίση είναι μάλλον αρκετά δυσάρεστη, ώστε θεωρούσαν ότι πίσω από αυτήν κρυβόταν κάποια θεϊκή αιτία.
Γι’ αυτό και την αποκαλούσαν “ιερή νόσο”.
Ο ιπποκρατικός συγγραφέας της πραγματείας είχε άλλη άποψη.
Στη διάσημη εναρκτήρια πρότασή της δηλώνει απερίφραστα: “Δεν πιστεύω καθόλου πως η “ιερή νόσος” είναι πιο θεϊκή ή ιερή από τις άλλες νόσους, αλλά ότι, αντιθέτως, διαθέτει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και μια φυσική αιτία.
Παρ’ όλα αυτά, επειδή είναι εντελώς διαφορετική από τις άλλες νόσους, οι άνθρωποι, από άγνοια και απορία, θεωρούν ότι τη στέλνουν οι Θεοί”.
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ιατρική θεωρία, η νόσος προκαλείται από την παρεμπόδιση του φλέγματος στον εγκέφαλο.
Όπως έχει συμβεί με τις περισσότερες θεωρίες στις φυσικές επιστήμες και την ιατρική, η εν λόγω θεωρία αντικαταστάθηκε αργότερα από καλύτερες.
Όμως, η ξεκάθαρη δήλωση ότι δεν μπορούμε να πούμε πως μια νόσος έχει υπερφυσικά αιτία απλώς επειδή είναι ασυνήθιστη ή μυστηριώδης ή δυσεξήγητη, μπορεί να θεωρηθεί ως η καθοδηγητική αρχή της επιστήμης εδώ και αιώνες.
Η θέση αυτή του Ιπποκράτη αποτελεί για μας κληρονομιά με μεγάλη διαχρονική αξία.
ΠΗΓΗ: «Μικρή Ιστορία της Επιστήμης», William Bynum, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ
