Ο πρώτος σύγχρονος Μαραθώνιος
Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1894, ο Γάλλος γλωσσολόγος και ελληνιστής Μισέλ Μπρεάλ έγραψε στον Πιερ ντε Κουμπερτέν, τον Γάλλο βαρόνο και «πατέρα» των Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων:
«Αν πάτε στην Αθήνα, δείτε αν μπορεί να διοργανωθεί ένας αγώνας δρόμου αντοχής από τον Μαραθώνα στην Πνύκα.
Μία τέτοια διοργάνωση θα τόνιζε τον αρχαιοελληνικό χαρακτήρα των Αγώνων.
Αν γνωρίζαμε τον χρόνο που χρειάστηκε ο Έλληνας στρατιώτης για να διανύσει την απόσταση, θα είχαμε και επίσημο ρεκόρ.
Εγώ, προσωπικά, αναλαμβάνω την τιμή να χρηματοδοτήσω το πρώτο κύπελλο Μαραθωνίου».
Δύο χρόνια αργότερα, στις 29 Μαρτίου του 1896, 38 δρομείς «ένωσαν» το παρόν με το ένδοξο παρελθόν.
Έτρεξαν την απόσταση που το 490 π.Χ, είχε καλύψει ο Αθηναίος στρατιώτης Φειδιππίδης για να ανακοινώσει στους συμπολίτες του τη νίκη τους έναντι των Περσών, στη μάχη του Μαραθώνα.
Ο Σπύρος Λούης, 2 ώρες 58 λεπτά και 50 δευτερόλεπτα μετά την εκκίνηση, μπήκε θριαμβευτής στο Παναθηναϊκό Στάδιο και το όνομά του έμεινε για πάντα στην ιστορία.
Ο Λούης συμβόλιζε το αρχαίο ελληνικό πνεύμα που θα αναβίωνε το ελληνικό κράτος.
Ο αγώνας της 29ης Μαρτίου όμως, δεν ήταν ο πρώτος σύγχρονος μαραθώνιος.
Δεκαεννιά μέρες πριν, στις 10 Μαρτίου, είχε διοργανωθεί ο πανελλήνιος προκριματικός αγώνας, που θα καθόριζε ποιοι αθλητές θα εκπροσωπούσαν την Ελλάδα στους Ολυμπιακούς.
Νικητής στον πρώτο σύγχρονο Μαραθώνιο ήταν ο Χαρίλαος Βασιλάκος, με χρόνο 3 ώρες και 18 λεπτά.
Στον πρώτο Ολυμπιακό μαραθώνιο, αυτόν της 29ης Μαρτίου, ο Βασιλάκος τερμάτισε δεύτερος.
Μαραθωνομανία
Ο Μαραθώνιος αγώνας έγινε τόσο δημοφιλής που σύντομα ξεχώρισε από τους Ολυμπιακούς.
Μόλις δύο μήνες μετά τη νίκη του Σπύρου Λούη, διεξήχθη κι άλλος Μαραθώνιος, αυτή τη φορά στην πόλη Conflans στη Γαλλία.
Πρώτος τερμάτισε ο Βρετανός οικοδόμος Λεν Χερστ, που μάλιστα έσπασε το ρεκόρ του Λούη, διανύοντας την απόσταση σε 2 ώρες 31 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα.
Στις 19 Σεπτεμβρίου του 1896, η νέα «μόδα» του Μαραθωνίου έφτασε στη Νέα Υόρκη, όπου 28 δρομείς αγωνίστηκαν για την πρωτιά.
Μόλις 10 τερμάτισαν, με πρώτο το 22χρονο Ιρλανδό μετανάστη Τζον Μακντέρμοτ, με χρόνο 3 ώρες 25 λεπτά και 55 δευτερόλεπτα.
Τον επόμενο χρόνο, κέρδισε τον πρώτο Μαραθώνιο της Βοστώνης, που παραμένει μία από τις μεγαλύτερες αθλητικές διοργανώσεις στον κόσμο.
Τα πρώτα χρόνια, οι συμμετέχοντες στους Μαραθώνιους προέρχονταν από τις εργατικές τάξεις.
Ήταν σκληραγωγημένοι άντρες που μπορούσαν να τρέξουν κάτω από αντίξοες συνθήκες, χωρίς ιδιαίτερη προπόνηση και με παπούτσια που σήμερα θα τα χαρακτηρίζαμε σανδάλια.
Οι περισσότεροι προπονητές, τους απαγόρευαν να πιουν νερό κατά τη διάρκεια του αγώνα και οι αθλητές έπιναν «σφηνάκια» ουίσκι ή μπράντι, για να ζεσταθούν και να πάρουν ενέργεια!
Ο Μαραθώνιος ήταν πολύ δημοφιλής στην Αμερική, αλλά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, το ενδιαφέρον του κόσμου εξελίχτηκε σε «μαραθωνομανία» για τρεις λόγους.
Ο πρώτος λόγος ήταν ότι στους Ολυμπιακούς του 1908, αναδείχθηκε ένα νέο αστέρι του μαραθωνίου ο Νεοϋορκέζος Τζόνι Χέιζ, προκαλώντας πατριωτικό παροξυσμό στους Αμερικάνους.
Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνο το 1908, ήταν οι πρώτοι που κινηματογραφήθηκαν και τους παρακολούθησαν θεατές από όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα οι ολυμπιονίκες να γίνουν διάσημοι.
Ο τρίτος λόγος ήταν ο ανταγωνισμός μεταξύ του νικητή Τζόνι Χέιζ με τον Ιταλό δρομέα Ντοράντο Πιέτρι, που κανονικά είχε τερματίσει πρώτος στον αγώνα, αλλά αποκλείστηκε επειδή μπήκε στο στάδιο τρεκλίζοντας.
Κάποιοι κριτές τον βοήθησαν να σταθεί όρθιος και μετά την ένσταση έχασε το μετάλλιό του, που πήγε στον Χέιζ.
Παρακολουθείστε τον Μαραθώνιο του 1908 και τον συγκλονιστικό τερματισμό του Ιταλού δρομέα, (μετά το 6:00) που παραπατούσε από την κούραση και δέχτηκε βοήθεια.
Είναι ένα από τα ιστορικά φιλμ που έστρεψε τα βλέμματα στο αγώνισμα του Μαραθωνίου, σε όλο τον κόσμο.
(αξίζει να δείτε και τα άλλα αθλήματα της εποχής όπως η γυναικεία τοξοβολία)
Το φθινόπωρο του 1908, ο Πιέτρι και ο Χέιζ διαγωνίστηκαν ξανά στο Madison Square Garden.
Ήταν οι μοναδικοί συμμετέχοντες, καθώς ο μαραθώνιος διοργανώθηκε αποκλειστικά για να εξακριβωθεί ποιος ήταν ο ταχύτερος δρομέας.
Τα εισιτήρια για τον αγώνα έγιναν ανάρπαστα, αλλά τελικά οι Αμερικάνοι απογοητεύτηκαν, γιατί κέρδισε ο Ντοράντο.
Το 1955 διοργανώθηκε ο πρώτος Κλασικός Μαραθώνιος στην Αθήνα.
Τη δεκαετία του ’70 η δημοτικότητα του αγώνα ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, καθώς επιτράπηκε να συμμετέχουν επίσημα και γυναίκες και ο αριθμός των δρομέων έφτανε τις χιλιάδες σε κάθε διοργάνωση.
Ο Μαραθώνιος σήμερα
Σήμερα ο Μαραθώνιος είναι συνώνυμος με τις φιλανθρωπίες.
Οι περισσότεροι από τους δρομείς συμμετέχουν με σκοπό να συγκεντρώσουν χρήματα για κάποιο φιλανθρωπικό σκοπό.
Ιδιαίτερα, ο Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας έχει έντονα ανθρωπιστικό χαρακτήρα.
Από το 1983 διοργανώνεται προς τιμήν του βαλκανιονίκη και βουλευτή της αριστεράς, Γρηγόρη Λαμπράκη, που δολοφονήθηκε το 1963, ενώ τον ίδιο χρόνο, είχε ηγηθεί στην πρώτη Μαραθώνια πορεία Ειρήνης, την 21η Απριλίου.
