Ο Μεγάλος Πέτρος υπήρξε ο Τσάρος και ο πολεμικός ηγέτης της Ρωσίας με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία της χώρας του, την οποία αναμόρφωσε από μια σχεδόν μεσαιωνική περιφερειακή δύναμη, σε μια χώρα με παγκόσμια επιρροή στις αρχές του 18ου αιώνα.
Ο Πέτρος συνδύασε τις δυτικές ιδέες με τη ρωσική παράδοση, για να εκσυγχρονίσει τη χώρα του και να δημιουργήσει έναν ισχυρό στρατό και ναυτικό.
Ο Πέτρος ήταν το μόνο τέκνο του τσάρου Αλεξίου και της δεύτερης συζύγου του, Ναταλίας Ναρίσκιν και γεννήθηκε στη Μόσχα, στις 9 Ιουνίου 1672.
Από τα παιδικά του χρόνια, ο Πέτρος βρέθηκε αντιμέτωπος με τα ετεροθαλή του αδέλφια.
Η διαμάχη φυσικά ήταν για τη διεκδίκηση του θρόνου, μετά τον θάνατο του Τσάρου.
Το 1689, μετά από μια σειρά από πολιτικούς και στρατιωτικούς ελιγμούς, ο Πέτρος εξασφάλισε τον ρωσικό θρόνο, σε ηλικία 17 ετών.
Αν και έγινε διάσημος κυρίως για τη “δυτικοποίηση” της Ρωσίας, ο Πέτρος αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος των προσπαθειών του στον πόλεμο και τις στρατιωτικές δραστηριότητες.
Στη διάρκεια μιας βασιλείας 35 ετών, μόνο μία χρονιά πέρασε χωρίς πόλεμο.
Στην πρώτη δεκαετία, ο Πέτρος μεταμορφώθηκε από αδέξιος έφηβος σε έναν εντυπωσιακό, εύρωστο άνδρα, με ανάστημα περίπου 1,98 μέτρων.
Συνειδητοποίησε ότι η δύναμη στη στεριά δεν μπορούσε μόνη της να εδραιώσει τη δύναμη της Ρωσίας κι έτσι ξεκίνησε την αναβάθμιση του ναυτικού του.
Το 1696, ο Πέτρος, σε ηλικία μόλις 24 ετών, ξεκίνησε μια εκστρατεία εναντίον των Τούρκων στο Αζόφ.
Η νίκη που πέτυχε του έδωσε πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα.
Παρά την επιτυχία, ο Πέτρος γνώριζε ότι ούτε οι ένοπλες δυνάμεις ούτε η ίδια του η χώρα μπορούσαν να συγκριθούν με τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις.
Η Ρωσία δεν είχε επωφεληθεί από την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό και γι’ αυτό τον λόγο βρισκόταν έναν αιώνα πίσω στην επιστήμη και στον πολιτισμό.
Ο Πέτρος ήταν αποφασισμένος να καταλάβει πώς και γιατί οι Ρώσοι υστερούσαν σε σχέση με τους γείτονές τους.
Στην περίοδο 1697 – 98, ο Πέτρος ταξίδεψε στην Ευρώπη με ψευδώνυμο και χωρίς τους αυλικούς του.
Εκπαιδεύτηκε στη ναυπηγική στην Ολλανδία και στην Αγγλία και παρακολούθησε ασκήσεις πυροβολικού στην Πρωσία.
Στη διαδρομή, επισκέφθηκε στρατιωτικές και πολιτικές σχολές, εργοστάσια και μουσεία καθώς και στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Με την επιστροφή του στη Ρωσία, έφερε μαζί του δυτικούς εκπαιδευτές, επιχειρηματίες και στρατιωτικούς ως συμβούλους.
Πριν προλάβει να υλοποιήσει τα εκσυγχρονιστικά του σχέδια, υποχρεώθηκε πρώτα να αντιμετωπίσει μια εσωτερική εξέγερση.
Ο τρόπος που κατέπνιξε την εξέγερση ήταν τόσο αιματηρός, ώστε πέρασε το μήνυμα στο λαό του ότι, παρά τις νεωτεριστικές του αντιλήψεις, η εξουσία του θα ήταν απόλυτη.
Υπέταξε μάλιστα τους ευγενείς και την Εκκλησία στον θρόνο του και ήταν απρόσμενα αμείλικτος απέναντι σε όποιον αμφισβητούσε τις αλλαγές που θέσπισε.
Απαίτησε η εκπαίδευση, το εμπόριο και η βιομηχανία να ενστερνιστούν τις δυτικές ιδέες και μεθόδους και ίδρυσε Ακαδημία Επιστημών.
Απλούστευσε το ρωσικό αλφάβητο, καθιέρωσε τους αραβικούς αριθμούς και φρόντισε να εκδοθεί η πρώτη εφημερίδα στη χώρα του.
Έφτασε στο σημείο να επιβάλει στους άνδρες να κόψουν τις γενειάδες τους και να φορούν πλέον δυτικές ενδυμασίες στην Αυλή.
Ακόμη, ενθάρρυνε τις άγνωστες μέχρι τότε στη Ρωσία συνήθειες του καπνίσματος και του καφέ.
Οργάνωσε ισχυρό στρατό και ναυτικό, που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Εφήρμοσε ένα πρόγραμμα ναυπηγήσεων που είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή περισσότερων από 50 σύγχρονων πολεμικών πλοίων και 700 βοηθητικών.
Ο ρωσικός στόλος σύντομα έγινε η κυρίαρχη δύναμη της Βαλτικής και ένας σημαντικός ανταγωνιστής των ευρωπαϊκών δυνάμεων για την κυριαρχία στον Ατλαντικό.
Στο στρατό, εφήρμοσε ένα σύστημα στρατολόγησης, σύμφωνα με το οποίο κάθε είκοσι νοικοκυριά είχαν την υποχρέωση να παρέχουν έναν στρατιώτη.
Ο Πέτρος ήταν τόσο αφοσιωμένος στην ανάπτυξη του ρωσικού στρατού, ώστε χαιρέτησε τη γέννηση ενός γιου του λέγοντας ότι “η Ρωσία απέκτησε έναν ακόμη νεοσύλλεκτο”.
Καθώς ο ρωσικός στρατός έφτασε να ξεπερνά τους 250.000 άνδρες, οι δυτικοί σύμβουλοι του Πέτρου τον αναδιοργάνωσαν και καθιέρωσαν σύγχρονες ασκήσεις.
Ο Πέτρος περνούσε μεγάλο μέρος του χρόνου του στο πεδίο της μάχης με τον στρατό του και επέστρεφε στη Μόσχα μόνο όταν ήταν απόλυτα απαραίτητο.
Συχνά στις πορείες βάδιζε στο πλευρό των στρατιωτών του και βοηθούσε τους χειριστές των πυροβόλων στις πολεμικές επιχειρήσεις στα πλοία του.
Ωστόσο ήταν διορατικός και είχε την κοινή λογική. Αναγνώριζε ότι του έλειπε η προσωπική πείρα στη μάχη και άφηνε τους επαγγελματίες στρατιωτικούς να αναλάβουν την ηγεσία στο μέτωπο.
Κήρυξε τον πόλεμο στη Σουηδία το 1700, ξεκινώντας τον Μεγάλο Πόλεμο του Βορρά, που διήρκησε είκοσι χρόνια.
Το 1721, οι Σουηδοί ζήτησαν ειρήνη και παραχώρησαν στη Ρωσία την Εσθονία, τη Λιθουανία και την ακτή της Βαλτικής, βόρεια από το Βίμποργκ.
Το 1712, ο Πέτρος μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους από τη Μόσχα στην Αγία Πετρούπολη, που ήταν ένα καλύτερο “παράθυρο στην Ευρώπη”.
Δημοσίευσε αρκετά βιβλία, ανάμεσα στα οποία ήταν και το “Κανόνες Μάχης του 1708” και ο “Στρατιωτικός Κώδικας του Έτους 1716”, για να διατυπώσει τις απόψεις του για την εκπαίδευση και τη διεξαγωγή επιχειρήσεων.
Ο εκσυγχρονισμός της Ρωσίας είχε φυσικά τεράστιο κόστος και ο Πέτρος επέβαλε βαρείς φόρους στον λαό του.
Σημειώθηκαν αρκετές εξεγέρσεις, τις οποίες κατέπνιξε αμείλικτα, εκτελώντας τους πρωτεργάτες.
Το 1718 συνέλαβε και βασάνισε τον ίδιο του τον γιο, που αργότερα πέθανε στη φυλακή, γιατί συνωμότησε εναντίον του.
Στις αρχές του 1725, ο Πέτρος, με την χαρακτηριστική του αφοσίωση στους άνδρες του, βούτηξε στα παγωμένα νερά ενός ποταμού στη Φινλανδία, για να σώσει κάποιους στρατιώτες από πνιγμό.
Ως αποτέλεσμα, έπαθε υποθερμία απο την οποία δεν μπόρεσε ποτέ να συνέλθει.
Πέθανε στην Αγία Πετρούπολη στις 8 Φεβρουαρίου, στα 50 του χρόνια.
Το τσαρικό καθεστώς που άφησε πίσω του, επιβίωσε ως ηγετική ευρωπαϊκή δύναμη επί δύο αιώνες.
Η τελική του κατάρρευση δεν προήλθε από εξωτερική επίθεση, αλλά από την εσωτερική επανάσταση των Μπολσεβίκων το 1917.
ΠΗΓΗ: ΟΙ 100 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ, MICHAEL LEE LANING. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΝΑΛΙΟΣ.
