Τον Ιανουάριο του ΄58, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από το Στρασβούργο επισκέφθηκε την Κύπρο, προκειμένου να δει και να καταγράψει τι περνούσαν οι Κύπριοι.
Ζήτησαν να συναντηθούν με τον δικηγόρο Ρένο Λυσιώτη, ο οποίος στο παρελθόν είχε τύχει να συνεργαστεί μαζί τους και τον γνώριζαν.
Οι Βρετανοί όμως δεν μπορούσαν να αποκρύψουν την αλήθεια και τους αποκάλυψαν πως ο νεαρός δικηγόρος βρισκόταν στα κρατητήρια Πύλας, ως μέλος της «τρομοκρατικής» οργάνωσης Ε.Ο.Κ.Α. Τότε ζήτησαν να τον επισκεφθούν άμεσα.
Ο Ρένος Λυσιώτης μη γνωρίζοντας κάτι για την επίσκεψη εκείνη την ημέρα ετοιμαζόταν μαζί με υπόλοιπους συγκρατούμενους να μεταφερθεί στην Κοκκινοτριμιθιά από την Πύλα, ένα στάδιο δηλαδή πριν την απόλυσή του.
Όμως ένας λοχίας του φώναξε την ώρα της αποχώρησης «Εσύ δεν θα φύγεις. Όχι τώρα…».
Τον έβαλαν στην απομόνωση όπου τον οδήγησε ο οπλισμένος στρατιώτης.
Μέσα στην αγωνία του ο Ρένος είδε την πόρτα να ανοίγει και έναν Άγγλο φρουρό να τον πλησιάζει και να του προσφέρει τσιγάρο.
«Don’t worry, μην ανησυχείς. Είμαι Ιρλανδός. Με λένε Τζο Λέννελ.
Είσαι εδώ γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ήρθε στην Κύπρο και ζήτησε να σε δει για να τους δώσεις κατάθεση. Θα έρθει στο στρατόπεδο σε λίγο». Ο αγωνιστής έκπληκτος συνεχίζει να τον κοιτάει χωρίς να μιλάει.
Ο Ιρλανδός είπε: «Η καρδιά μου χτυπά όπως και η δική σας. Βρίσκομαι στον εγγλέζικο στρατό γιατί είμαι φτωχός. Η ανάγκη μ’ έκανε να δουλεύω για αυτούς. Ξέρω όμως καλά τι σημαίνει εγγλέζικη κτηνωδία. Η μάνα μου αποχαιρετώντας με όταν έφευγα για την Κύπρο, μου΄δωσε μία συμβουλή “Τζο, παιδί μου, οι άνθρωποι εκεί που θα πας αγωνίζονται για τον ίδιο σκοπό που αγωνίστηκε κι ο πατέρας σου. Κάνε το καθήκον σου, αλλά πάντα προσπάθησε να ελαττώνεις τον πόνο και την πίκρα τους”. Τη συμβουλή της μάνας μου έχω τάξει να την κρατήσω πιστά».
Ρούφηξε το τσιγάρο του και συνέχισε: «Τον καιρό του κινήματος, οι Εγγλέζοι μάζεψαν πολλούς εγκληματίες και άλλα καθάρματα και οργάνωσαν ένα Σύνταγμα για να πνίξουν την ιρλανδική Αντίσταση. Δολοφονούσαν, βασάνιζαν, βίαζαν. Καμία ατιμία δεν παρέλειψαν. Ρήμαξαν και το δικό μου σπίτι. Μια νύχτα μπήκαν μέσα, έφαγαν ό,τι είχαμε κι ύστερα έφυγαν παίρνοντας μαζί τους ό,τι είχε απομείνει. Από τότε ο πατέρας μου βοηθούσε στην Αντίσταση. Έκανε ό,τι μπορούσε. Για μήνες σηκωνόταν κάθε βράδυ για να προσφέρει κι αυτός. Και μια νύχτα οι Εγγλέζοι τον σκότωσαν».
Οι δύο άντρες με δάκρυα στα μάτια αγκαλιάστηκαν.
Ο Τζο είπε στον Ρένο, πως η Επιτροπή που θα τον έβλεπε είχε κι έναν Ιρλανδό αντιπρόσωπο που μόνο αυτός θα καταλάβαινε τον πόνο τους.
Σε λίγη ώρα ο Ρένος βρέθηκε με την Επιτροπή.
*Από το βιβλίο του Ρένου Λυσιώτη:»Στρατάρχα μου, παραδίδομαι» και άλλες 19 ιστορίες
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Όταν οι Κύπριοι αγωνιστές βρέθηκαν στις αγγλικές φυλακές με τους αγωνιστές του IRA. Η κοινή επιχείρηση απόδρασης
