Στο ανατολικό παραλιακό μέτωπο της Λεμεσού, σε μία από τις εισόδους, συναντά κανείς την πιο γνωστή περιοχή της πόλης, τον Εναέριο.
Είναι σήμα κατατεθέν για όλους τους κατοίκους και αποτελεί κεντρικό σημείο στις διάφορες εκδηλώσεις, όπως την παρέλαση του Καρναβαλιού, αλλά και τόπο συνάντησης για πολύ κόσμο αφού εκεί είναι μαζεμένες καφετέριες και διάφορα στέκια.
Ο Εναέριος σήμερα δεν έχει καμία σχέση με αυτόν που διασχίζει ή βρίσκεται στον αέρα.
Είχε όμως στις αρχές του 20ου αιώνα, τότε που το Μεταλλείο του Πάνω Αμιάντου δημιούργησε τη γνωστή περιοχή της Λεμεσού.
Ως μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή αμιάντου, η Κύπρος ξεκίνησε το 1904 να εκμεταλλεύεται την εξόρυξη του μετάλλου.
Στο χωριό, που πήρε και το όνομά του από το μέταλλο, ξεκίνησε να λειτουργεί ένα από τα μεγαλύτερα σε αποθέματα χρυσοτιλικού αμιάντου στην Ευρώπη.
Εργοδοτήθηκαν πολλές οικογένειες, κτίστηκε σχολείο και δημιουργήθηκαν οι κοινότητες του Πάνω και Κάτω Αμίαντου.
Ο Εναέριος και το μεταλλείο
Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του μεταλλείου και με την απουσία οδικού δικτύου στο νησί, η μεταφορά των μεταλλευμάτων προς εξαγωγή, γινόταν μέσω εναέριου σχοινόδρομου, ο οποίος κατέληγε στη γνωστή ομώνυμη περιοχή της Λεμεσού.
Για την κατασκευή του φρόντισε η αποικιακή κυβέρνηση, για την οποία ο αμίαντος ήταν ένα από τα σημαντικότερα ορυκτά, αφού στη Μεγάλη Βρετανία τα πάντα φτιάχνονταν από αμίαντο.
Όμως, επειδή δεν υπήρχε ακόμη λιμάνι στο νησί, μαζί με την κατασκευή του εναέριου σχοινόδρομου, οι Βρετανοί έφεραν μαούνες από τον Νείλο, οι οποίες μετέφεραν το εμπόρευμα μέχρι τα αγκυροβολημένα πλοία που βρίσκονταν κοντά στις ακτές της Λεμεσού.
Η λειτουργία του ξεκίνησε λίγο μετά το 1920.
Η απόσταση του εναέριου σιδηρόδρομου ήταν γύρω στα 36 χιλιόμετρα. Τα μεταλλεύματα φορτώνονταν στις αποθήκες του Πάνω Αμιάντου, μέσα σε βαγόνια. Στη διαδρομή υπήρχαν δύο σταθμοί, ένας σημαντικός στο χωριό Σπιτάλλι και ένας μικρότερος στο χωριό Άγιος Μάμας.
Η κίνησή τους γινόταν με εξακύλινδρη μηχανή εσωτερικής καύσης πετρελαίου και το συρματόσχοινο είχε διάμετρο 25 mm.
Η διαδρομή διαρκούσε περίπου δύο ώρες και πολλές φορές τα βαγόνια έπεφταν στο κενό.
Από το Τρόοδος στη Λεμεσό μέσω αέρος
Συχνοί ήταν οι τραυματισμοί στο ορυχείο του Αμιάντου, αφού τα μέτρα προστασίας για τους εργάτες ήταν σχεδόν ανύπαρκτα.
Πολλοί από αυτούς τραυματίζονταν κατά τη διάρκεια της εξόρυξης, άλλοι ανέπτυσσαν πνευμοκονίαση, ενώ δεν ήταν και λίγοι οι θανάσιμοι τραυματισμοί.
Ένα άλλο φαινόμενο όμως ήταν και αυτό των τραυματισμών των «πειρατικών επιβατών».
Πολλοί ήταν εκείνοι που αποφάσιζαν να ταξιδέψουν από τον Αμίαντο στη Λεμεσό και κρέμονταν πάνω στα εναέρια σχοινιά, με αποτέλεσμα να προκληθούν πολλοί σοβαροί τραυματισμοί.
Γύρω στο 1943, όταν άρχισε να λειτουργεί στο νησί οδικό δίκτυο, ο εναέριος σταμάτησε να χρησιμοποιείται.
Το ορυχείο λειτούργησε μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’80, οπότε και έκλεισε λόγω των σοβαρών προβλημάτων που προκαλούσε στην υγεία των εργατών.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Οι εργάτες που έχασαν με φρικτό τρόπο τη ζωή τους στα μεταλλεία της Κύπρου. Η φρίκη από τους τεμαχισμούς και τις καταπλακώσεις προκάλεσε παγκύπριο σοκ
