Στο Καστέλλι Κισάμου είχε τοποθετηθεί το 1ο Ελληνικό Σύνταγμα Πεζικού, η δύναμη του οποίου ανερχόταν σε 1.000 περίπου νεοσύλλεκτους του κέντρου εκπαίδευσης Ναυπλίου, που είχαν διοχετευθεί στην Κρήτη στα τέλη Απριλίου.
Οι άνδρες αυτοί, από τους οποίους οι 400 ήταν άοπλοι και οι υπόλοιποι διέθεταν ελάχιστα πυρομαχικά, είχαν οργανωθεί σε δυο τάγματα και ένα λόχο πυροβόλων υπό τον συνταγματάρχη Ιπποκράτη Παπαδημητρόπουλο, συνεπικουρούμενο από μια μικρή ομάδα Νεοζηλανδών, υπό τον ταγματάρχη Μπέντιγκ.
Αποστολή τους ήταν η άμυνα της περιοχής εναντίον αερομεταφερόμενων δυνάμεων και η απόκρουση θαλάσσιας απόβασης στον κόλπο της Κισάμου.
Τα δυο τάγματα ήταν αναπτυγμένα ανατολικά και δυτικά του Καστελλιανού κάμπου ενισχυμένα με ουλαμό πολυβόλων το κάθε ένα.
Στις 8 το πρωί οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές ρίφθηκαν στον κάμπο, ένα τέταρτο πριν πέσουν στο Μάλεμε. Ήταν μια δύναμη 80 ανδρών του 2ου τάγματος εφόδου του γερμανικού στρατού, ενισχυμένη με βαρύ οπλισμό. Αποστολή της ήταν να προβεί σε αναγνώριση της περιοχής και να καλύψει από δυσμάς, εάν χρειαστεί, την κύρια επιθετική προσπάθεια που είχε στόχο το αεροδρόμιο του Μάλεμε.
Αμέσως μόλις προσεδαφίστηκαν οι Γερμανοί συγκεντρώθηκαν και άρχισαν να βάλλουν κατά των θέσεων του 1ου τάγματος που ήταν υπό τις διαταγές του Γιώργου Σκορδίλη. Αφού έγινε η πρώτη επίθεση περίπου 200 Καστελλιανοί έσπευσαν για βοήθεια. Μια ομάδα Καστελλιανών όρμησε στο Αγρονομείο της πόλης και πήρε 30 γράδες που ήταν αποθηκευμένοι.
Μάλιστα, ο νεαρός έφεδρος ανθυπίατρος Θεοχάρης Μυλωνάκης διηγείται τι συνέβαινε με τα όπλα: «Ο πατέρας μου ξετρύπωσε ένα μακρύ Μάνλιχερ που δεν το είχε παραδώσει επί Μεταξά. Ήθελε να πάει ο ίδιος να πολεμήσει. Μόνο όταν του είπα ούτι έπρεπε να πάω στην υπηρεσία μου άοπλος, μου το έδωσε. Στις τσέπες του σακακιού μου έβαλα 20-25 σφαίρες, που δεν ήμουν και σίγουρος αν ήταν και καλές».
Εν τω μεταξυ, η γερμανική δύναμη που είχε εγκλωβιστεί ανάμεσα σε δυο πυρά, ως το μεσημέρι είχε εκμηδενιστεί.
Περίπου 50 αλεξιπτωτιστές σκοτώθηκαν, ανάμεσα σε αυτούς και ο υπολοχαγός και επικεφαλής της δύναμής τους, Μιέρμπ. Άλλοι 20 τραυματίες αιχμαλωτίσθηκαν και κλείστηκαν στον σταθμό χωροφυλακής. Το 1ο σύνταγμα είχε 58 νεκρούς και 63 τραυματίες και σκοτώθηκαν και 7 πολίτες, ανάμεσά τους και μια γυναίκα.
Τις επόμενες δυο μέρες δεν έγινε καμιά χερσαία εχθρική επιχείρηση, ωστόσο συνεχίζονταν καθημερινά οι βορβαδισμοί από τη γερμανική αεροπορία.
Η φωτογραφία προέρχεται από τον πίνακα του Ιωάννη Ανουσάκη (1896 – 1981) από τον Πλάτανο Κισάμου. Υπήρξε ιδρυτής του Αρχαιολογικού Μουσείου και της Βιβλιοθήκης Καστελλίου. Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η «Μάχη της Κρήτης»Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η «Μάχη της Κρήτης». Ασχολήθηκε επίσης με την αγιογραφία.. Από το 1936 ως το 1940 υπηρέτησε ως Δήμαρχος Καστελλίου Κισσάμου.
Ευχαριστούμε τον αναγνώστη μας Γιώργο Γεωργιλάκη για την αποστολή του κειμένου.