Στις 24 Ιουλίου του 1943 ένα γερμανικό αεροπλάνο έκανε μια χαμηλή αναγνωριστική πτήση από το χωριό Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων και έριξε προκηρύξεις. Οι κάτοικοι έτρεξαν να διαβάσουν την προειδοποίηση ότι όποιος θα έβγαινε από το σπίτι του θα τουφεκιζόταν. Πολλοί δεν πίστεψαν την απειλή, η οποία αποδείχθηκε αληθινή.
Η σφαγή που προκάλεσαν στη Μουσιωτίτσα οι «επίλεκτοι» της Εντελβάις ήταν ανείπωτη. Η περιοχή θρήνησε συνολικά 152 θύματα. Οι Γερμανοί σκότωσαν ακόμα και μωρά μέσα στις κούνιες τους. Η ομαδική εκτέλεση έγινε στην τοποθεσία Σπιθάρι και οι επιζώντες ήταν αδύναμοι να θάψουν τους νεκρούς τους. Η αποσύνθεση και τα άγρια ζώα ήταν επιπλέον απειλές για όσους γλύτωσαν. Έτσι η λύση ήταν αν τους ρίξουν μέσα σε ένα πηγάδι.
«Άκουσα την σφαίρα σαν να ήταν όνειρο»
Ένας από τους επιζώντες ήταν ο Νίκος Αναγνώστου. Αυτός που τον σημάδεψε στο κεφάλι ήθελε να τον σκοτώσει επί τόπου. Η σφαίρα τον πέτυχε στο πρόσωπο αλλά ο 11χρονος δεν πέθανε. Βαριά τραυματισμένος έδωσε μάχη για τη ζωή και την κέρδισε. Έζησε για πάντα σημαδεμένος στο πρόσωπο και την ψυχή του. Διηγήθηκε την δραματική ιστορία του χωριού του στη «Μηχανή του Χρόνου».
Η γερμανική Μεραρχία Εντελβάις είναι γνωστή για τα εγκλήματά της στην ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Στη χώρα μας αιματοκύλισε την Ήπειρο, κυρίως στο νομό Ιωαννίνων, σκοτώνοντας συνολικά 2500 άτομα, ενώ έκανε επιθέσεις και κατέστρεψε περίπου περίπου 300 χωριά.
Η επίλεκτη ομάδα δημιουργήθηκε το 1936 μετά από προσωπική εισήγηση του Χίτλερ, που οραματιζόταν τότε τον «ιδανικό στρατιώτη» που θα μπορούσε να επιβάλει τον ναζισμό στην Ευρώπη.
Έτσι συγκροτήθηκε η πρώτη Ορεινή Μεραρχία καταδρομών με το όνομα Εντελβάις.
Τα μέλη της ήταν διακεκριμένοι στρατιώτες διαφορετικών μονάδων, εξοικειωμένοι με τη φύση και τη ζωή στο βουνό. Αρκετοί ήταν σκιέρ, ορειβάτες και χιονοδρόμοι με αγωνιστικό παρελθόν σε τοπικά και εθνικά πρωταθλήματα, όπου είχαν κερδίσει πολλές διακρίσεις.
Ακόμα και ο μετέπειτα διοικητής της Έντελβάις, ο αδίστακτος Βάλτερ φον Στέτνερ, υπήρξε αθλητής του σκι. Η εκπαίδευση των αντρών της Εντελβάις ήταν στα όρια του ανθρώπινου οργανισμού και προετοιμάζονταν για τις πιο δύσκολες συνθήκες.
Οι περισσότεροι στρατιώτες και αξιωματικοί, έγιναν μέλη του ναζιστικού κόμματος και λειτουργούσαν ως πρότυπο για τη γερμανική νεολαία.
Η πρώτη αποστολή της Εντελβάις ήταν στην Πολωνία και κρίθηκε αποτυχημένη. Παρά την απώλεια πολλών μελών, ο Χίτλερ δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε να πιστεύει στην αποτελεσματικότητα της μεραρχίας. Ακολούθησαν αποστολές στη Γαλλία και τη Ρωσία, όπου έδρασαν απέναντι σε απροετοίμαστες στρατιωτικές μονάδες και διακρίθηκαν στην εξολόθρευση του άμαχου πληθυσμού.
Η Εντελβάις στην Ελλάδα
Στις 16 Ιουνίου του 1943, ο διοικητής της Εντελβάις φον Στέτνερ βρισκόταν στο Σεράγεβο όπου ενημερώθηκε για τα νέα καθήκοντα της μεραρχίας.
Αποστολή της ήταν πλέον η εξόντωση της ελληνικής αντίστασης στην Ήπειρο.
Τότε, οι Άγγλοι είχαν παραπλανήσει τους Γερμανούς και τους είχαν κάνει να πιστεύουν ότι πιθανόν
να κάνουν απόβαση στην Ευρώπη, μέσω των ελληνικών ακτών. Γι΄ αυτό η αποστολή τους ήταν να προστατεύσουν τα δυτικά παράλια και να εξοντώσουν τους αντάρτες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις αποβατικές δυνάμεις.
Κατά την παραμονή της στην Ήπειρο, η Εντελβάις έκαψε εκατοντάδες χωριά και έκανε τα ολοκαυτώματα στο Kομμένο, στους Λιγκιάδες, στη Mουσιωτίτσα, ενώ εξολόθρευσε και τον εβραϊκό πληθυσμό των Ιωαννίνων.
Οι άντρες της δολοφόνησαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού με το πρόσχημα των αντιποίνων.
Ο Βάλτερ φον Στέτνερ, ο τότε διοικητής της Εντελβάις, μόλις πήγε στην Ήπειρο εξέδωσε διαταγή να εκτελεσθούν άμαχοι για εκφοβισμό. Ένα από τα χωριά που πλήρωσε με το αίμα των κατοίκων της τη μανία των Γερμανών, ήταν η Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων.
