Στις 20 Οκτωβρίου 1951 ο αφροαμερικανός ποδοσφαιριστής Τζόνι Μπράιτ αντιμετώπισε με την κολεγιακή ομάδα του «Drakes Bulldogs» την ομάδα της Οκλαχόμα. Ήταν η πρώτη φορά που έγχρωμος αθλητής φιλοξενούταν σε γήπεδο στην Οκλαχόμα, όπου ακόμη ίσχυαν οι πολιτειακοί νόμοι φυλετικού διαχωρισμού.
Ο Μπράιτ έμεινε στο γήπεδο περίπου 10 λεπτά. Αποχώρησε με σπασμένο σαγόνι το οποίο επιδεικτικά είχε τραυματίσει αντίπαλος παίχτης.
Το περιστατικό βγήκε στη δημοσιότητα χάρη σε δύο φωτογράφους που το απαθανάτισαν. Παρά τη δύναμη των φωτογραφιών, ούτε ο προπονητής, ούτε ο παίχτης που τραυμάτισε τον Μπράιτ, παραδέχτηκαν ποτέ τη σκοπιμότητα του χτυπήματος στον Αφροαμερικανό αθλητή.
«Περιστατικό Τζόνι Μπράιτ»
Το 1951 ο τελειόφοιτος Τζόνι Μπράιτ είχε γίνει ήδη εθνικό αστέρι του αμερικανικού ποδοσφαίρου. Ήταν ανάμεσα στους υποψήφιους για το «Τρόπαιο Heisman», ετήσιο βραβείο που δινόταν στον καλύτερο κολεγιακό αθλητή. Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα. Ήταν Αφροαμερικανός.
Στις νότιες πολιτείες της Αμερικής τη δεκαετία του ΄50 ίσχυαν ακόμα οι αναχρονιστικοί νόμοι «Jim Crow» που νομιμοποιούσαν και ενίσχυαν τον φυλετικό διαχωρισμό.
Στις 21 Οκτωβρίου ήταν προγραμματισμένος ο αγώνας ποδοσφαίρου ανάμεσα στην κολεγιακή ομάδα της Οκλαχόμας, «A&M» και σε αυτήν της Αϊόβας, «Drakes Bulldogs»
Πριν από τη διεξαγωγή του αγώνα υπήρχε ανησυχία ότι ο Μπράιτ θα μπει στο στόχαστρο της «A&M» επειδή ήταν μαύρος.
Ο Τζένιγκς Ουίτγορθ, προπονητής της «A&M» , είχε δώσει σαφείς οδηγίες στον αμυντικό του παίχτη, Γουίλμπανκς Σμιθ πώς να μαρκάρει τον Μπράιτ, ενώ στις προπονήσεις τού φώναζε «χτύπα τον νέγρο!» Και έτσι έγινε!
Οι «Drakes» προηγούνταν 5-0 από τα πρώτα λεπτά χάρη στον εξαιρετικό Μπράιτ. Όμως, μέσα σε 10 λεπτά ο Αφροαμεριανός είχε ήδη δεχτεί τρία σκληρά μαρκαρίσματα από τον λευκό Σμιθ.
Το τελευταίο χτύπημα αποδείχτηκε μοιραίο. Ο Μπράιτ μόλις είχε πασάρει, όταν ο Σμιθ, εκτός φάσης χτύπησε με τον αγκώνα του το πρόσωπο του Μπράιτ, με αποτέλεσμα να του σπάσει το σαγόνι! Παρά τον πόνο, ο Τζόνι κατάφερε να τρέξει αρκετά μέτρα και να τελειώσει την επίθεση. Δεν άντεξε όμως να βγάλει την πρώτη περίοδο του αγώνα.
Εγκατέλειψε το ματς και η ομάδα του ηττήθηκε μετά από πολύ καιρό με σκορ 27-14.
Οι φωτογραφίες που αποκάλυψαν τη ρατσιστική επίθεση
Την ημέρα του αγώνα, οι φωτογράφοι της εφημερίδας «Des Moines Register», Τζον Ρόμπινσον και Ντον Ούλτανγκ, βρέθηκαν στο γήπεδο. Είχαν ακούσει για τον Τζόνι Μπράιτ και τις φήμες στοχοποίησής του, και αποφάσισαν να επικεντρωθούν μόνο στον αφροαμερικανό παίχτη. Τράβηξαν μια σειρά έξι φωτογραφιών που απαθανάτισαν τη ρατσιστική και σκόπιμη επίθεση του Σμιθ στον Μπράιτ. Την επόμενη κιόλας μέρα τις δημοσίευσαν στην εφημερίδα.
Οι φωτογραφίες ήταν τόσο έντονες ώστε κατέληξαν να γίνουν πρωτοσέλιδο στο περιοδικό «Life», ενώ οι Ρόμπινσον και Ούλταγκ κέρδισαν το «Πούλιτζερ καλύτερης φωτογραφίας».
Μετά το «περιστατικό Τζόνι Μπράιτ» ακολούθησε έρευνα από τον ρεπόρτερ Μπομπ Σίγκελ, ο οποίος πήρε συνέντευξη από πολλούς θεατές του αγώνα, αλλά και από παίχτες της «A&M». Επιβεβαίωσε ότι υπήρχαν λεκτικές απειλές και εξευτελιστικοί χαρακτηρισμοί για τον Μπράιτ σε όλη τη διάρκεια του αγώνα και απέδειξε ότι η επίθεση ήταν προμελετημένη.
Οι αλλαγές στους κανονισμούς του αμερικανικού ποδοσφαίρου
Ο Πρόεδρος της «A&M», Όλιβερ Γουίλαμ, αρνήθηκε τα πάντα για το «περιστατικό Τζόνι Μπράιτ», παρά το γεγονός ότι είχε προβληθεί σε εθνικό επίπεδο.
Ο Εθνικός Κολεγιακός Αθλητικός Σύνδεσμος των Ηνωμένων Πολιτειών/ NCAA ερεύνησε τα αίτια του χτυπήματος, αλλά δεν τιμώρησε ποτέ ούτε τον Σμιθ ούτε τον προπονητή της ομάδας.
Προχώρησε μόνο σε τροποποιήσεις των κανονισμών του αμερικανικού ποδοσφαίρου σχετικά με τα χτυπήματα εκτός φάσης και το αντιαθλητικό μαρκάρισμα.
Παράλληλα, επέβαλλε σε όλους του παίχτες να φορούν κράνη και προστατευτικό προσώπου.
Οι πρωταγωνιστές του περιστατικού
Μετά το αντιαθλητικό χτύπημα, στο σαγόνι του Μπράιτ τοποθετήθηκαν σύρματα. Πέρασε την υπόλοιπη αγωνιστική σεζόν στον πάγκο και την επόμενη χρονιά επιλέχθηκε πέμπτος στα ντραφτ για τους «Philadelphia Eagles».
Γρήγορα όμως συνέχισε την καριέρα του στον Καναδά, παίζοντας στους «Calgary Stampeders» και στους «Edmonton Eskimos».
Στα 13 χρόνια αθλητικής πορείας κέρδισε αμέτρητα βραβεία για τις επιδόσεις του.
Δεν έμεινε μόνο εκεί. Εργάστηκε ως δάσκαλος και έπειτα έγινε διευθυντής σε σχολείο του Καναδά, ενώ απέκτησε και καναδική υπηκοότητα.
Μετά το περιστατικό, αποφάσισε να μην επιστρέψει ποτέ στην Αμερική. Πέθανε στις 14 Δεκεμβρίου 1983, σε ηλικία 53 ετών από ανακοπή καρδιάς.
Ρωτήθηκε πολλές φορές για διάσημο, πλέον, «περιστατικό Τζόνι Μπράιτ».
Λακωνικός και χωρίς να κρατά κακία στον Σμιθ, δήλωσε: «Αναμφίβολα η επίθεση είχε ρατσιστικά κίνητρα. Μετά από τόσο καιρό, μπορώ μόνο να πω με αυταρέσκεια, ότι το σπασμένο μου σαγόνι βελτίωσε τα κολεγιακά αθλήματα. Κινητοποίησε τον NCAA να γίνει αυστηρότερος και να ξεκαθαρίσει άσχημες καταστάσεις».
Όσο για τους «κακούς» της υπόθεσης, ο προπονητής της «A&M», αποχώρησε από την Οκλαχόμα με ρεκόρ ηττών και δεν κατάφερε να κάνει τίποτα ουσιαστικό στην προπονητική του καριέρα.
Πριν από τον θάνατό του υποβιβάστηκε σε βοηθό προπονητή.
Ο Γουίλμπανκς Σμιθ δεν έγινε ποτέ επαγγελματίας αθλητής. Εργάστηκε ως μηχανικός. Πήρε προσωπική ευθύνη για το χτύπημα στον Μπράιτ, κυρίως για να προστατέψει τον προπονητή και το Πανεπιστήμιο.
Ποτέ δεν το μετάνιωσε ούτε προσπάθησε να να επικοινωνήσει με τον Μπράιτ.
