Τα κεραμικά των Μότσε ρίχνουν φως στις σεξουαλικές συνήθειες των αρχαίων.
Ο πολιτισμός των Μότσε ή Μοτσίκα ήταν ένας μυστηριώδης, σημαντικός προ-Κολομβιανός, προ-Ίνκα πολιτισμός που άνθισε στο βόρειο Περού, περίπου από το 100 ως το 700 μ.Χ..
Έχτισαν τεράστιες πυραμίδες με εκατομμύρια λασπότουβλα, καθώς επίσης και ένα τεράστιο δίκτυο από υδραγωγεία.
Υπήρξαν επίσης πρωτοπόροι στην επεξεργασία του μετάλλου έχοντας αναπτύξει πρωτοποριακές για την εποχή τεχνικές, όπως επιχρύσωση και κασσιτεροκόλληση, που τους έδινε τη δυνατότητα να δημιουργούν εξαιρετικά περίτεχνα κοσμήματα και χειροτεχνήματα.
Επειδή αυτός ο πολιτισμός δεν είχε αναπτύξει γραφή και συνεπώς δεν υπάρχουν ιστορικά κείμενα, γνωρίζουμε ελάχιστα για τον πολιτισμό των Μότσε. Το 1980 οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως μνημεία και τάφους διακοσμημένους με ωραίες τοιχογραφίες και περίτεχνα κεραμικά που απεικόνιζαν λεπτομέρειες της καθημερινής τους ζωής, σκηνές πάλης ή τελετών, αλλά και σκηνές σεξουαλικής επαφής.
Οι περισσότεροι ερευνητές ασχολήθηκαν κυρίως με τις τοιχογραφίες που απεικονίζουν σκηνές της καθημερινότητας ή σκηνές θυσιών, ενώ ελάχιστοι ασχολήθηκαν με τα κεραμικά που απεικονίζουν θεότητες, μορφές ανθρώπων και ζώων σε σεξουαλική δραστηριότητα. Ίσως όμως αυτά τα κεραμικά να δίνουν απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα γύρω από τις σεξουαλικές συνήθειες των αρχαίων.
Τα κεραμικά των Μότσε
Η τέχνη των Μότσε είναι από τις πιο αντιπροσωπευτικές στην περιοχή των αρχαίων Άνδεων, αφού τα κεραμικά τους διακοσμούνται με ωραία ζωγραφική, φυσικές φιγούρες που απεικόνιζαν κοινωνικές δραστηριότητες, πολεμικές σκηνές, την τέχνη της μεταλλουργίας, της υφαντουργίας, αλλά και σεξουαλικές σκηνές.
Μέχρι σήμερα πάνω από 100.000 αγγεία έχουν βρεθεί και εκτίθενται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο.
Σχεδόν το σύνολο αυτών των αγγείων ανακαλύφθηκε σε σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους, όπως στην Huaka de la Luna, δηλαδή στο ναό του φεγγαριού, στην Huaca del Sol δηλαδή στο ναό του ήλιου και στο Sipan, καθώς επίσης και σε χώρους ταφής των Μότσε σε όλη την έκταση της βόρειας ακτής του Περού.
Ανάμεσα στα χιλιάδες κεραμικά που έχουν ανακαλυφθεί, τουλάχιστον 500 από αυτά δείχνουν εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου, άλλες από αυτές είναι τρισδιάστατες και άλλες αποτελούν μέρος του αγγείου.
Εκτός του ότι θεωρούνται μορφή τέχνης, τα αγγεία αυτά με θέμα το σεξ είχαν πρακτική χρήση, αφού χρησιμοποιούνταν ως δοχεία αποθήκευσης συνήθως με ένα στόμιο υπό τη μορφή φαλλού απ’ όπου γινόταν η ροή των υγρών.
Η σεξουαλική ζωή των Μότσε
Ο Πωλ Μάθιου στο βιβλίο του «Ο ερωτισμός στην αγγειοπλαστική» αναφέρει πως υπάρχουν διάφορες εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου.
Για παράδειγμα, είναι πολύ συνηθισμένη η πεολειξία, τα φιλιά, ο αυνανισμός αντρών-όχι όμως των γυναικών- η συνουσία μεταξύ ετεροφυλόφιλων ζευγαριών σε διάφορες τάσεις, αλλά και εικόνες τοκετού. Επίσης υπάρχει αναπαράσταση συνουσίας μεταξύ ζώων, όπως βατράχων, ποντικών, σκύλων και Λάμα, αλλά και μεταξύ γυναικών και μυθικών ζώων, όπως τη νυχτερίδα και τα τζάγκουαρ, που είχαν ιδιαίτερη σημασία στη θρησκεία των Μότσε.
Υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά στα αγγεία των Μότσε που έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων και των αρχαιολόγων.
Πρώτα από όλα, είναι συνήθης η εικόνα ζευγαριού που κάνει σεξ ενώ ταυτόχρονα η γυναίκα θηλάζει το μωρό.
Δεύτερον, η πιο συνηθισμένη εικόνα των κεραμικών είναι το πρωκτικό σεξ, ενώ υπάρχουν ελάχιστες σκηνές με κολπικό σεξ.
Αυτό είναι φανερό στα κεραμικά, καθώς η απεικόνιση της γεννητικής ζώνης και των δύο φύλων γίνεται με ανατομική λεπτομέρεια.
Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες ερμηνείας αυτών των κεραμικών έργων τέχνης.
Σύμφωνα με τον Τέρνερ στην διατριβή του το 2013 «Σεξ, μύθος και συμβολισμός στην αγγειοπλαστική των Μότσε» πολλοί ερευνητές ερμηνεύουν τα κεραμικά ως προσπάθεια καταγραφής της σεξουαλικής δραστηριότητας των Μότσε, άλλοι θεωρούν ότι πρόκειται για διδακτικά αντικείμενα που δείχνουν μεθόδους αντισύλληψης, άλλοι απλά ως απεικόνιση του χιούμορ των Μότσε ή ως αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στις τελετές.
Η τελευταία θεωρία, δηλαδή η ερμηνεία ότι χρησιμοποιούνταν αυτά τα αγγεία σε τελετές φαίνεται να κερδίζει περισσότερο έδαφος.
Πολλά από αυτά τα αντικείμενα βρέθηκαν σε ταφικούς χώρους ανθρώπων με υψηλό αξίωμα. Μαζί με αυτά υπήρχαν και άλλα θρησκευτικά αντικείμενα, κυρίως σε ναούς πάρα σε οικίες και κάποια από αυτά απεικονίζουν σεξουαλική δραστηριότητα που έχει να κάνει με σκελετούς, θεότητες, η ζώα που είχαν κάποια σημασία για τη θρησκεία των Μότσε.
Σύμφωνα με τον Τέρνερ 2013, οι σεξουαλικές αυτές σκηνές συμβολίζουν διάφορες κοσμογονικές σχέσεις, όπως ανάμεσα στο βουνό και τη θάλασσα , στον άντρα και τη γυναίκα, καθώς επίσης τη γονιμότητα.
Ωστόσο πολλά από τα χαρακτηριστικά των αγγείων αυτών παραμένουν μυστήριο για τους επιστήμονες ιδιαιτέρως η σκηνή του θηλασμού κατά τη διάρκεια της συνουσίας, καθώς επίσης και το γεγονός ότι δεν έχουν βρεθεί κεραμικά που να απεικονίζουν κολπικό σεξ.
Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως έχουν δει μόνο την «κορυφή του παγόβουνου» καθώς τα αρχαιολογικά ευρήματα των Μότσε πληθαίνουν συνεχώς αφού μέρα με τη μέρα ανακαλύπτονται περισσότεροι αρχαιολογικοί χώροι και έρχονται στην επιφάνεια έργα που μελλοντικά θα ρίξουν φως στον μυστηριώδη αυτό πολιτισμό.
Πηγές:
Erotic Ceramics Reveal Dirty Little Secret – Los Angeles Times
Moche Sex Pots: Reproduction and Temporality in Ancient South America – American Anthropologist.
Sex Pots: Eroticism in Ceramics by Paul Mathieu.
Sex in Peru by Rick Vecchio
Turner, A. (2013). Sex, Myth, and Metaphor in Moche Pottery. Dissertation for UC Riverside.
