Σε απόσταση μόλις 50 χιλιομέτρων από την Αθήνα, υπάρχει ένα αρχαίο θέατρο σε καλή κατάσταση. Ίσως μάλιστα είναι και το αρχαιότερο θέατρο στον ελλαδικό χώρο.
Πρόκειται για ένα σπουδαίο τεχνολογικό αλλά και καλλιτεχνικό επίτευγμα των Ελλήνων και συνδέεται με τις πιο ένδοξες ημέρες της Αθήνας.
Είναι το αρχαίο θέατρο του Θορικού στη Λαυρεωτική.
Ένας χώρος πολιτισμού και υψηλής εκπαιδευτικής αξίας που δημιουργήθηκε για τους εργαζόμενους στα αρχαία μεταλλεία του Λαυρίου.
Τα έσοδα από τα μεταλλεία του Θορικού πήγαιναν στην κατασκευή στόλων της Αθήνας υπό την επίβλεψη του σπουδαίου στρατηγού και πολιτικού Θεμιστοκλέους.
Εκείνη την εποχή, οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία του Θορικού ανέρχονταν γύρω στους 12.000. Μερικοί εξ αυτών μάλιστα λάμβαναν υψηλότατη αμοιβή. Οι ιδιώτες ‘’άρχοντες’’ της εποχής μίσθωναν εξειδικευμένους εργάτες, χαράζοντας εκμισθωτικές αποφάσεις επάνω σε μαρμάρινες στήλες.
Επιπλέον, γίνονταν εξορύξεις μόλυβδου και ασημιού από τα κοντινά σπήλαια μέσω στοών ενώ σε κοντινή απόσταση λειτουργούσαν και ορυχεία σμαραγδιών. Το συγκεκριμένο ασήμι χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή των αθηναϊκών τετράδραχμων νομισμάτων , τα οποία έφεραν επάνω την γλαύκα.
Φυσικά και το λιμάνι της περιοχής ήταν σημαντικό και με έντονη δραστηριότητα κυρίως λόγω της μεταφοράς μετάλλων και ξύλου. Με το ξέσπασμα του Πελοποννησιακού Πολέμου (431 – 404 π.Χ.), οι Αθηναίοι οχύρωσαν τα μεταλλεία του Θορικού προστατεύοντας τον οικισμό με τείχη.
Η αρχιτεκτονική του θεάτρου
Ίσως το πιο συγκλονιστικό μνημείο της περιοχής είναι το θέατρο του Θορικού. Θεωρείται μοναδικό στο είδος του, όχι μόνο επειδή είναι από τα αρχαιότερα θέατρα στον κόσμο, (περίπου 525 – 480 π.Χ.) αλλά και λόγω της αρχιτεκτονικής του. Παραμένει από τα ελάχιστα σωζόμενα θέατρα με ορθογώνια ορχήστρα και ελλειπτικό σχήμα.
Η έκταση του οικισμού καλύπτει συνολικά 150.000 τ.μ. και περιλαμβάνει υπόγειες στοές, μεταλλοπλυντήρια, θολωτούς τάφους, πύργους, τείχη και ένα μοναδικό θέατρο.
Στην μία του πάροδο στέκεται ακόμη ένας μικρός ναός αφιερωμένος στον θεό Διόνυσο. Αποτελείται από 21 σειρές θέσεων με χωρητικότητα 4.000 θεατών.
Η ύπαρξη τέτοιου θεάτρου σε «βιομηχανικό» χώρο αποδεικνύει το υψηλό πολιτισμικό επίπεδο της εποχής και της περιοχής.
Το ίδιο το θέατρο χρησιμοποιείτο και για συνελεύσεις από τον Δήμο.
Οι Μυκηναίοι
Η περιοχή του Θορικού πρωτοκατοικήθηκε στην νεολιθική περίοδο (6.500 – 2.000 π.Χ), όπου ήδη είχαν αρχίσει να λειτουργούν μεταλλουργεία. Αυτά τα μεταλλουργεία θα συνέχιζαν τη λειτουργία τους αδιαλείπτως και με έντονη δραστηριότητα μέχρι το τέλος της κλασικής εποχής.
Την εποχή του χαλκού (2.000 – 1.000 π.Χ.) εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Μυκηναίοι, από τους οποίους και διασώζονται πέντε θολωτοί τάφοι. Η κατοίκηση συνέχισε κατά την γεωμετρική εποχή (1.050 – 700 π.Χ.) και άκμασε κατά την κλασική εποχή (500 – 323 π.Χ.).
Την περίοδο εκείνη, ο Θορικός μετατράπηκε σε αξιόλογο βιομηχανικό πάρκο όπου λειτουργούσαν μεταλλοπλυντήρια, δηλαδή ειδικές κατασκευές που καθάριζαν τα μεταλλεύματα μετά την εξόρυξη και το κοσκίνισμά τους.
Τα μεταλλεία καταστράφηκαν το 86 π.Χ από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Σύλλα και η περιοχή εγκαταλείφθηκε.
