Η μυθολογία αναφέρει πως η θεά Αθηνά μετέφερε έναν βράχο. Όταν ενημερώθηκε για ένα άσχημο γεγονός ο βράχος έφυγε από τα χέρια της θεάς και έπεσε ακριβώς στο σημείο όπου σχηματίστηκε ο λόφος του Λυκαβηττού.
Για την προέλευση της ονομασίας του Λυκαβηττού υπάρχουν ωστόσο αρκετές εκδοχές.
Βράχος πάνω στον οποίο ορμά το φως
Ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς, ο λεξικογράφος του 5ου αιώνα π.Χ, ανέφερε ότι η ονομασία του Λυκαβηττού προερχόταν από την έκφραση «λυκοβατίας δρυμός», εξαιτίας των λύκων που είχαν φωλιές σε πολλά σημεία στην περιοχή των λόφων, που αργότερα ονομάστηκε Τουρκοβούνια.
Άλλη εκδοχή αναφέρει πως η ονομασία προέρχεται από το λυκόφως, ενώ κάποιοι ιστορικοί την αποδίδουν στην πελασγική λέξη Λουκαμπέτου.
Σύμφωνα όμως με την ετυμολογία, Λυκαβηττός είναι ο βράχος πάνω στον οποίο «βαίνει» και «άττει», δηλαδή ορμά το φως (λυκ) τη στιγμή που ο ήλιος ανατέλλει.
Οι κόρες του Κέκροπα παράκουσαν την εντολή της Αθηνάς
Η μυθολογία αναφέρει πως όταν βασίλευε ο Κέκροπας η θεά Αθηνά πήγε στο εργαστήριο του Ηφαίστου για να παραγγείλει όπλα.
Ο Ήφαιστος ερωτεύτηκε τη θεά κι όσο αν προσπαθούσε η Αθηνά να τον αποφύγει, τελικά δεν τα κατάφερε.
Ο θεός κάποια στιγμή εκσπερμάτισε στον μηρό της θεάς κι εκείνη σκούπισε το σημείο με ένα κομμάτι μάλλινου υφάσματος και το πέταξε στη γη.
Μέσα από τη Γη βγήκε ο Εριχθέας (έριο= μαλλί και χθων=γη) κι εκείνη με τη σειρά της τον παρέδωσε στην Αθηνά.
Η θεά, για να μη το μάθουν οι υπόλοιποι θεοί, έκλεισε κρυφά το μωρό σε ένα πιθάρι και το έδωσε στις κόρες του Κέκροπα.
Η Αθηνά διέταξε τις τρεις κόρες του Κέκροπα να πάρουν το πιθάρι, αλλά να μην το ανοίξουν ποτέ.
Οι Άγλαυρος, Έρση και Πάνδροσος αρχικά υπάκουσαν στην εντολή της Αθηνάς, όμως λίγο αργότερα η Άγλαυρος και η Έρση αποφάσισαν να ανοίξουν το πιθάρι.
Ο βράχος που προστάτευε την Ακρόπολη
Οι δύο κοπέλες όταν άνοιξαν το πιθάρι αντίκρισαν ένα ερπετό με τη μορφή παιδιού ή κατά μια άλλη εκδοχή, ένα φίδι γύρω από τον μικρό Εριχθέα. Τρομοκρατημένες από αυτό που αντίκρισαν, η Άγλαυρος και η Έρση κατακρημνίστηκαν από την Ακρόπολη.
Η Αθηνά που είχε κερδίσει τον θεό Ποσειδώνα στη μεταξύ τους μάχη για την κυριαρχία της Αθήνας, προσπαθούσε να οχυρώσει την πόλη.
Ανέβαινε στα Τουρκοβούνια και έκοβε βράχους για να φτιάξει τα κυκλώπεια τείχη.
Επέστρεφε από την περιοχή της Παλλήνης έχοντας στα χέρια της έναν βράχο που θα τον χρησιμοποιούσε ως φρούριο μπροστά από την Ακρόπολη, όταν ένα κοράκι την πληροφόρησε για την απελευθέρωση του Εριχθέα και τον θάνατο των δύο γυναικών.
Η θεά σάστισε και έπεσε από τα χέρια της ο βράχος που ονομάστηκε Λυκαβηττός.
Εξαιτίας του θλιβερού μαντάτου που το κοράκι μετέφερε στην Αθηνά, έκτοτε, τα κοράκια πήραν το χαρακτηριστικό μαύρο χρώμα.
Ο Αγχεσμός της αρχαιότητας
Τα σημερινά Τουρκοβούνια, ήταν γνωστά στην αρχαιότητα ως Αγχεσμός.
Ο Αγχεσμός ξεκινούσε από την Πεντέλη και μονοκόμματα κατέληγε στην Ακρόπολη.
Εξαιτίας γεωλογικών αναταραχών με την πάροδο των αιώνων, χωρίστηκε σε τρία μέρη. Τα Τουρκοβούνια, τον Λυκαβητό και την Ακρόπολη.
Το όνομα Αγχεσμός προερχόταν από το άγαλμα του Αχγεσμίου Διός το οποίο πιστεύεται ότι βρισκόταν στη βορειοανατολική κορυφή του Λυκαβηττού.
Σύμφωνα με άλλη, εκδοχή ολόκληρη η λοφοσειρά ονομάστηκε έτσι, λόγω του απόκρημνου σχήματος ορισμένων κορυφών του.
Αργότερα, η ονομασία άλλαξε σε Τουρκοβούνια.
Η σημερινή ονομασία αποδίδεται στην ύπαρξη τουρκικού νεκροταφείου στην περιοχή. Κατά άλλους ονομάστηκε έτσι γιατί ο Πασά Ομάρ συγκέντρωνε τα στρατεύματα του εκεί.
