Άνοιξη του 279 π.Χ. Ο Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου σε μια από τις επανειλημμένες προσπάθειές του να κατακτήσει τη Ρώμη συγκρούεται με τους Ρωμαίους στο Άσκλο. Έκτοτε, η μάχη του Άσκλου αποτέλεσε τον ορισμό της φράσης «Πύρρειος Νίκη».
Η σύγκρουση ήταν σφοδρή. Οι Ηπειρώτες και οι σύμμαχοι τους επικράτησαν, αλλά με βαριές απώλειες οι οποίες τους καθιστούσαν ανήμπορους να καταλάβουν την «Αιώνια Πόλη». Μετά τη μάχη στο Άσκλο ένας προδότης από το στρατόπεδο του Πύρρου, ο Τιμόχαρις από την Αμβρακία, έστειλε μήνυμα στον διοικητή των Ρωμαίων, Γάιο Φαβρίκιο Λουσκίνο και του πρότεινε τη δολοφονία του Ηπειρώτη βασιλιά έναντι τεράστιας αμοιβής. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο προδότης ήταν ο προσωπικός ιατρός του Πύρρου. Ο Φαβρίκιος, υπόδειγμα πατριωτισμού και εντιμότητας, αντί να ενδώσει σε αυτήν την πρόταση, η οποία θα απάλλασσε την πατρίδα του από έναν επικίνδυνο εχθρό, έστειλε επιστολή στον Πύρρο και του κατήγγειλε τη συνωμοσία.
Το κείμενο της επιστολής είχε ως εξής: «Ο Γάιος Φαβρίκιος και ο Κόιντος Αιμίλιος, ύπατοι των Ρωμαίων, προς τον βασιλέα Πύρρον, χαίρειν. Δεν φαίνεται να κρίνεις με επιτυχία ούτε τους φίλους σου ούτε τους εχθρούς σου. Όταν θα διαβάσεις το γράμμα που μας έστειλαν, θα αντιληφθείς πως πολεμάς άνδρες που είναι τίμιοι και δίκαιοι και πως εμπιστεύεσαι άδικους και κακούς. Αν σου καταγγέλλουμε αυτά, δεν το κάνουμε για να χαριστούμε σε σένα, αλλά για να μη φανούμε πως επιζητούμε με δόλο να κερδίσουμε τον πόλεμο που δεν μπορούμε να τον κερδίσουμε με την αξία μας».
Όταν ο Πύρρος διάβασε την επιστολή, έμεινε κατάπληκτος από τη χειρονομία του Φαβρικίου. Γύρισε στους φίλους του και είπε: «αυτός είναι ο Φαβρίκιος, που δυσκολότερα μπορείς να τον παρασύρεις από τον τίμιο δρόμο παρά τον ήλιο από την κανονική τροχιά του».
Αφού βεβαιώθηκε ο Πύρρος για την προδοσία εκτέλεσε τον προδότη και επένδυσε με το δέρμα του τα χαλινάρια ενός αλόγου. Επιπλέον, ως εκτίμηση προς το πρόσωπο του Φαβρικίου, απελευθέρωσε χωρίς λύτρα τους ρωμαίους αιχμαλώτους.
Οι Ρωμαίοι, μην επιθυμώντας να δεχθούν χωρίς αντάλλαγμα τους αιχμαλώτους απελευθέρωσαν με τη σειρά τους ισάριθμους αιχμαλώτους, συμμάχους των Ηπειρωτών. Η Σύγκλητος μάλιστα τιμώρησε αυστηρά τους αιχμαλώτους που επέστρεψαν. Τους χαρακτήρισε άτιμους και τους υποβίβασε από την κατηγορία του πολίτη. Για να αποκατασταθούν έπρεπε ο καθένας να φέρει ως λάφυρα τα όπλα δύο εχθρών!
Νίκος Γιαννόπουλος
ιστορικός
